Thực hiện quy chế dân chủ - phát huy quyền làm chủ của Nhân dân

Một góc xã Hoằng Đạt (Hoằng Hóa).

Khi người dân thực sự làm chủ

Những ngày cuối tháng 5 về xã Hoằng Đạt (Hoằng Hóa), chúng tôi không khỏi ngạc nhiên trước sự đổi thay của vùng quê bên bờ sông Lạch Trường. Những con đường nhựa, bê tông rộng rãi; những khu dân cư khang trang, sạch đẹp; đời sống vật chất và tinh thần của người dân được nâng cao - tất cả như một bức tranh nông thôn hiện đại mà vẫn giữ được nét thanh bình của làng quê.

Tại thôn Hạ Vũ 2 - thôn NTM kiểu mẫu đầu tiên của xã, ông Lê Bình Dương, Bí thư Chi bộ, Trưởng Ban công tác mặt trận thôn không giấu được niềm tự hào: "100% đường giao thông trong thôn đã được cứng hóa, trong đó 85,7% tuyến đường được trồng hoa; 100% hệ thống chiếu sáng được lắp đặt, tạo cảnh quan sáng - xanh - sạch - đẹp. Thu nhập bình quân đầu người của thôn đạt 69,1 triệu đồng/năm, toàn thôn không còn hộ nghèo".

Điều ấn tượng nhất mà ông Dương cho chúng tôi biết chính là tinh thần “làm chủ” thực sự của người dân. "Ban phát triển thôn chỉ thông báo trên loa phát thanh là người dân tự nguyện mang tiền đến nhà văn hóa để nộp. Hay như việc chỉnh trang lại đường làng, ngõ xóm, người dân tự mang xô, chậu, dụng cụ đến nhà văn hóa nhận vôi về quét lại tường rào. Cứ sáng chủ nhật hàng tuần không ai bảo ai, bà con mang chổi ra quét dọn đường làng" - ông Dương kể.

Không chỉ người dân thôn Hạ Vũ 2 đóng góp tiền của xây dựng thôn NTM kiểu mẫu mà chỉ tính riêng giai đoạn 2020-2024, xã Hoằng Đạt đã huy động được hơn 187 tỷ đồng để XDNTM nâng cao, trong đó nguồn lực từ Nhân dân chiếm tới 71,1%.

Cách Hoằng Đạt không xa, câu chuyện về quyền làm chủ của người dân ở xã Hoằng Hợp lại càng được khẳng định rõ nét hơn. Từ xuất phát điểm là xã thuần nông với 262ha đất nông nghiệp chủ yếu trồng lúa và rau màu, Hoằng Hợp đã “thay da đổi thịt” hoàn toàn: 100% đường giao thông được nhựa hóa, bê tông hóa, thu nhập bình quân đầu người đạt 69,84 triệu đồng/năm.

Ông Lê Văn Phượng, Chủ tịch UBND xã Hoằng Hợp, thẳng thắn chia sẻ về hành trình không hề dễ dàng: "Lúc mới bắt tay vào XDNTM nâng cao, địa phương gặp không ít khó khăn. Đặc biệt, một bộ phận cán bộ, đảng viên, Nhân dân lúc bắt đầu triển khai còn tư tưởng trông chờ, ỷ lại, cho rằng NTM là việc của Nhà nước. Nhưng qua tuyên truyền, vận động, bà con đã hiểu đây là việc của chính mình. Từ đó, người dân đã tự nguyện đóng góp tiền của, công sức để xây dựng quê hương".

Những hành động cụ thể đã nói lên tất cả. Tại thôn Thanh Minh, điểm nhấn đặc biệt trong quá trình xây dựng thôn NTM kiểu mẫu chính là công viên mini với diện tích hơn 3.000m2. Theo ông Lê Ngọc Hồng, Trưởng thôn Thanh Minh cho biết, công trình được xây dựng nhờ sự đóng góp của hơn 200 hộ dân hiến đất nông nghiệp cùng với số tiền ủng hộ lên đến hơn 900 triệu đồng từ bà con xa quê và người dân trong thôn.

"Muốn thành công phải bắt đầu từ thay đổi tư duy. Khi có quyết tâm chính trị cao, cách làm sáng tạo và sự đồng lòng của người dân, không có khó khăn nào không thể vượt qua" - Chủ tịch UBND xã Hoằng Hợp Lê Văn Phượng nhấn mạnh.

Thành quả toàn diện và bền vững

Những câu chuyện từ Hoằng Đạt, Hoằng Hợp không phải là ngoại lệ mà chính là hình ảnh thu nhỏ của một bức tranh lớn hơn - bức tranh về sự thành công toàn diện của dân chủ cơ sở trên địa bàn tỉnh. Nguyên tắc “dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra” đã thực sự đi vào cuộc sống, tạo nên những thành quả bền vững, toàn diện từ kinh tế đến xã hội.

Sau 27 năm thực hiện Chỉ thị số 30-CT/TW về xây dựng và thực hiện quy chế dân chủ ở cơ sở, 100% địa phương trong tỉnh đã thực hiện tốt việc công khai thông tin về chủ trương, chính sách, quy hoạch, kế hoạch đầu tư, thu/chi ngân sách thông qua các hình thức như niêm yết tại trụ sở UBND xã, phường, thị trấn, họp dân, phát thanh và mạng xã hội. Những nội dung quan trọng có ảnh hưởng trực tiếp đến đời sống người dân đã được lấy ý kiến rộng rãi thông qua hội nghị Nhân dân, lấy phiếu ý kiến hoặc họp tổ dân phố.

Đặc biệt, 100% đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã đã ban hành và thực hiện quy chế dân chủ ở cơ sở phù hợp với Luật Thực hiện dân chủ ở cơ sở năm 2022. Cùng với đó, 100% thôn, tổ dân phố đã xây dựng hương ước, quy ước phù hợp pháp luật, được lồng ghép hiệu quả với phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa”.

Nhận thức và trách nhiệm của chính quyền các cấp, nhất là người đứng đầu, đã có chuyển biến căn bản. Chính quyền cơ sở từng bước chuyển mạnh từ “quản lý” sang “phục vụ”, từ “mệnh lệnh hành chính” sang “đồng hành, đối thoại với dân”. Công tác tiếp dân, đối thoại trực tiếp được thực hiện nghiêm túc với những con số đáng ghi nhận: chỉ riêng cấp xã, các bí thư đã tiếp dân 162.236 cuộc, đối thoại 26.176 cuộc; các chủ tịch UBND tiếp dân 342.559 cuộc, đối thoại 57.043 cuộc. Tỷ lệ giải quyết đơn thư đúng hạn của nhiều địa phương đạt trên 90%, góp phần hạn chế đơn thư vượt cấp, kéo dài.

Công tác cải cách hành chính, cải cách thủ tục hành chính ghi nhận những bước tiến vượt bậc. Các ngành, các cấp đã ban hành 366 quyết định công bố danh mục 911 thủ tục hành chính mới ban hành; sửa đổi, bổ sung 2.417 thủ tục; bãi bỏ 845 thủ tục. 100% thủ tục hành chính thuộc thẩm quyền các cấp được tiếp nhận tại bộ phận một cửa, với tỷ lệ giải quyết đúng hạn từ 98% trở lên và mức độ hài lòng của người dân đạt tối thiểu 95%.

Trong lĩnh vực chuyển đổi số, 114 xã, phường, thị trấn đã được công nhận hoàn thành các tiêu chí chuyển đổi số. Các mô hình tiêu biểu như “Chính quyền thân thiện vì Nhân dân phục vụ”, “Một cửa hiện đại”, “Ngày thứ bảy vì dân” đã phát huy hiệu quả, được nhân rộng ở nhiều địa phương.

Sức mạnh của dân chủ cơ sở thể hiện rõ nét qua những đóng góp to lớn của Nhân dân cho sự nghiệp chung. Trên phạm vi toàn tỉnh, người dân đã tự nguyện đóng góp hàng chục nghìn tỷ đồng, hàng triệu ngày công lao động và hiến hàng trăm ngàn mét vuông đất để xây dựng cơ sở hạ tầng, góp phần vào thành công của chương trình XDNTM, giảm nghèo bền vững.

Kết quả, toàn tỉnh có 14 đơn vị cấp huyện đạt chuẩn và hoàn thành nhiệm vụ XDNTM; 4 huyện NTM nâng cao; 374 xã và 820 thôn/bản miền núi đạt chuẩn NTM; 125 xã đạt chuẩn NTM nâng cao; 33 xã và 601 thôn/bản đạt chuẩn NTM kiểu mẫu. Tỷ lệ hộ nghèo toàn tỉnh năm 2024 đã giảm mạnh từ 3,52% xuống còn 2,02% (giảm 14.660 hộ nghèo), tỷ lệ hộ cận nghèo giảm từ 5,57% xuống còn 4,50% (giảm 9.919 hộ).

Có thể nói, sau 27 năm triển khai Chỉ thị số 30-CT/TW, những thành quả ấn tượng đạt được từ dân chủ cơ sở chính là nền tảng vững chắc để tỉnh bước vào giai đoạn phát triển mới. Với việc ứng dụng mạnh mẽ công nghệ thông tin và chuyển đổi số, các hình thức dân chủ sẽ được mở rộng, quyền làm chủ của Nhân dân được phát huy hiệu quả hơn. Hướng tới mục tiêu xây dựng quê hương thành tỉnh giàu đẹp, văn minh, hiện đại - một cực tăng trưởng quan trọng của vùng kinh tế trọng điểm phía Bắc, dân chủ cơ sở sẽ tiếp tục là nguồn động lực bền vững, thúc đẩy tỉnh vươn xa trong kỷ nguyên số.

Bài và ảnh: Ngân Hà