Thực hành tiết kiệm - mệnh lệnh từ trái tim và ý thức của mỗi cá nhân

Thực hành tiết kiệm - giá trị phổ quát, vượt qua mọi ranh giới phát triển

- Trong bài viết "Thực hành tiết kiệm", Tổng Bí thư Tô Lâm nhấn mạnh, đây như một triết lý hành động, chiến lược của quốc gia để đưa đất nước phát triển bền vững, bước vào kỷ nguyên mới. Bà nhận định như thế nào về những quan điểm chỉ đạo trong bài viết này của Tổng Bí thư?

- Thực hành tiết kiệm, chống lãng phí không phải là vấn đề mới mà đã được đề cập từ rất lâu trong lịch sử dân tộc. Sinh thời, Chủ tịch Hồ Chí Minh luôn nhấn mạnh tinh thần tiết kiệm, xuất phát từ hoàn cảnh đất nước vừa giành độc lập trong điều kiện vô cùng khó khăn. Khi đó, việc sử dụng hiệu quả các nguồn lực trở thành điều kiện sống còn để bảo vệ và xây dựng Tổ quốc.

Phó Trưởng Đoàn ĐBQH tỉnh Hải Dương Nguyễn Thị Việt Nga

Qua từng giai đoạn lịch sử, Đảng và Nhà nước ta đặc biệt quan tâm vấn đề thực hành tiết kiệm, coi đây là quốc sách hàng đầu. Rất nhiều nghị quyết, chỉ thị, chủ trương về thực hành tiết kiệm đã được ban hành. Quốc hội, Chính phủ đã thể chế hóa chủ trương của Đảng về thực hành tiết kiệm, chống lãng phí. Không chỉ ở Việt Nam, mà ngay cả ở những quốc gia phát triển, giàu có hơn, tinh thần tiết kiệm cũng được đề cao. Điều này khẳng định rằng tiết kiệm là một giá trị phổ quát, vượt qua mọi ranh giới phát triển hay giàu nghèo.

Trong bài viết, Tổng Bí thư Tô Lâm nhấn mạnh vai trò của tiết kiệm, bắt đầu từ những việc nhỏ nhất trong đời sống cá nhân và gia đình đến những quyết sách lớn ở tầm vĩ mô, như sắp xếp tổ chức bộ máy nhà nước để sử dụng hiệu quả hơn nguồn lực. Việc tiết kiệm trong bộ máy tổ chức theo tính toán sơ bộ có thể giúp giảm chi thường xuyên đáng kể, tăng nguồn lực cho chúng ta đầu tư vào an sinh xã hội, như thực hiện miễn, hỗ trợ học phí cho học sinh phổ thông. Đây là ví dụ tiêu biểu về hiệu quả của tiết kiệm gắn với chính sách công.

Tuy nhiên, Tổng Bí thư cũng thẳng thắn nhìn nhận rằng, tiết kiệm chưa thực sự trở thành nếp nghĩ và lối sống phổ biến. Một bộ phận nhỏ trong xã hội vẫn có thói quen lãng phí, thiếu ý thức trong việc sử dụng tài sản công và tư. Điều này không chỉ gây tổn thất vật chất mà còn ảnh hưởng đến việc hình thành một lối sống văn minh, tiết chế và có trách nhiệm.

Điểm nhấn của bài viết chính là Tổng Bí thư đã khẳng định mạnh mẽ “Tiết kiệm và chống lãng phí là hai thành tố gắn bó hữu cơ, là hai trụ cột để đi tới thịnh vượng, giàu có đối với cả phạm vi gia đình, đất nước và xã hội”. Đồng thời, trong bài viết cũng đã đề ra những giải pháp căn cơ, trong đó nhấn mạnh thực hành tiết kiệm phải là trách nhiệm chung và cần trở thành nếp sống, văn hóa hàng ngày của mỗi người.

Có thể thấy, bài viết của Tổng Bí thư vừa kế thừa tư tưởng của Chủ tịch Hồ Chí Minh, vừa mang tính thời sự sâu sắc. Đây không chỉ là khẩu hiệu mà là mệnh lệnh từ trái tim, từ ý thức của mỗi cá nhân người dân.

Giáo dục bài bản, đưa tiết kiệm thành văn hóa, lối sống

- Yêu cầu “xây dựng văn hóa tiết kiệm; đưa thực hành tiết kiệm, chống lãng phí trở thành “tự giác”, “tự nguyện”, “cơm ăn nước uống, áo mặc hàng ngày” cũng được Tổng Bí thư chỉ rõ trong bài viết..., thưa bà?

- Kinh nghiệm cho thấy, tiết kiệm không đơn thuần là "thắt lưng buộc bụng" trong gian khó mà là cách tổ chức lại các nguồn lực, từ nguồn lực tài nguyên thiên nhiên đến con người, để phát triển hiệu quả, công bằng và bền vững. Một quốc gia tiết kiệm sẽ không rơi vào lệ thuộc, một dân tộc biết tiết kiệm sẽ có khả năng tự chủ, tạo nền móng cho một xã hội có nội lực vững vàng trước mọi giông bão.

Ở nhiều quốc gia phát triển, tiêu biểu như Nhật Bản, người dân tiết kiệm không phải vì họ nghèo, mà vì trân trọng mọi nguồn lực, từ thiên nhiên đến thành quả lao động. Để hình thành nếp sống, thành văn hóa tiết kiệm vì vậy không thể chỉ bằng khẩu hiệu hay thực hiện một vài phong trào, mà cần có các chương trình giáo dục bài bản gắn với thực hành. Một số phong trào hiện nay như tái chế rác thải, sống xanh... đã thể hiện phần nào ý thức tiết kiệm trong cộng đồng. Tuy nhiên, nhiều phong trào vẫn mang tính tự phát, thiếu tính hệ thống và chưa thực sự trở thành lối sống chủ đạo.

Vì vậy, trong bài viết “Thực hành tiết kiệm” lần này, Tổng Bí thư Tô Lâm không chỉ đề cập đến trách nhiệm của các cơ quan, tổ chức mà cũng nhấn mạnh vai trò của cá nhân. Mỗi người cần nhận thức rằng, tiết kiệm không chỉ là việc của Nhà nước, của tổ chức, mà là trách nhiệm của chính chúng ta. Đặc biệt, cần từ bỏ suy nghĩ “đây không phải việc của mình” để góp phần xây dựng lối sống văn hóa tiết kiệm trong toàn xã hội. Tiết kiệm phải là văn hóa hàng ngày, là nếp sống. Cán bộ, Nhân dân ai cũng phải tiết kiệm, làm việc gì cũng phải tiết kiệm.

Trước đây, khi thảo luận, cho ý kiến với báo cáo của Chính phủ về thực hành tiết kiệm, chống lãng phí, tôi có kiến nghị, cần đưa nội dung tiết kiệm vào giảng dạy trong nhà trường. Bởi, việc giảng dạy trong trường học sẽ giúp hình thành thói quen, đưa tiết kiệm thành một nếp sống cho các em học sinh. Nội dung này đã được lồng ghép vào nhiều chương trình dạy học, nhưng chưa tạo thành điểm nhấn, nên thời gian tới cần thiết kế lại để có tác động rõ rệt hơn.

- Trong bài viết, Tổng Bí thư đưa ra 5 giải pháp căn bản cần được triển khai mạnh mẽ, nhằm tạo chuyển biến thực chất trong thực hành tiết kiệm, chống lãng phí. Bà quan tâm đến giải pháp nào nhất?

- Tôi quan tâm nhất đến 2 giải pháp. Ở tầm vi mô, mỗi người cần xây dựng ý thức tiết kiệm trong chính bản thân và gia đình mình, thấy được trách nhiệm của cá nhân, không chỉ vì bản thân mà vì cộng đồng. Dù là của cải do chính mình làm ra thì cũng cần chi tiêu hợp lý, vì sống trong xã hội thì phải có ý thức cộng đồng.

Ở tầm vĩ mô, trong công tác quản lý và điều hành đất nước, cần hết sức chú trọng tiết kiệm. Chúng ta vẫn tồn tại tư tưởng “của chùa”, tức tài sản công không thuộc về ai cả, nên một số người vẫn chi tiêu lãng phí. Tài sản quốc gia tuy không thuộc cá nhân nào, nhưng mọi người dân đều được thụ hưởng hoặc bị ảnh hưởng. Nếu sử dụng hiệu quả thì chúng ta sẽ tiết kiệm được ngân sách, có thêm nguồn lực thực hiện các chính sách an sinh xã hội nên ai cũng sẽ được thụ hưởng.

Nói cách khác, việc sử dụng tiết kiệm và tối ưu từng đồng vốn ngân sách quốc gia không phải không có tác động gì đến mỗi cá nhân, mà thực ra có ảnh hưởng rất lớn và trên diện rộng.

- Xin cảm ơn đại biểu!

Thanh Hải thực hiện