Thi lớp 10 tại TP HCM: Gợi ý giải đề thi môn ngữ văn

Đề thi môn ngữ văn kỳ thi tuyển sinh lớp 10 như sau:

Đề thi tuyển sinh lớp 10 môn ngữ văn. Ảnh: Huế Xuân

Gợi ý giải đề thi, như sau:

MÔN: NGỮ VĂN 9

Một bài viết tham khảo cho câu 2 phần 2:

"Chúng ta được sinh ra đời như một tờ giấy trắng. Rất nhiều năm đến trường tiếp nhận kiến thức từ thầy cô giáo, được sự dạy dỗ của cha mẹ, ảnh hưởng bởi những điều xung quanh và bạn bè. Sách vở, những thông tin trên báo chí, những tin tức trên mạng xã hội cũng góp phần hình thành tính cách, suy nghĩ, kiến thức và quan điểm sống của một con người. Trong những thông tin ngồn ngộn trên mạng xã hội có pha lẫn những thông tin bịa đặt sai sự thật với mục đích xấu. Nếu chúng ta thiếu khả năng tư duy và chưa trưởng thành, chúng ta không phân biệt được đúng sai và dễ bị lôi kéo bởi những xuyên tạc với ý đồ xấu. Trích đoạn của tác giả Hà Nhân đã cho em một câu trả lời thấm thía hơn rất nhiều: trưởng thành không chỉ là "biết chữ", mà phải là "biết đọc" và phân biệt được những đúng sai trong những điều được đọc.

"Biết đọc" mà tác giả nói đến là khả năng dùng trí tuệ và trái tim để nhìn thấu bản chất sự việc, vượt qua lớp vỏ bọc hào nhoáng hay thô ráp bên ngoài. Khi chưa trưởng thành, ta dễ dàng tin vào những lời giả dối. Khi trưởng thành, chúng ta biết "đọc" ra sự thật ẩn sau lớp vỏ của sự giả trá. Đó là khi chúng ta cảm được lời trách mắng của mẹ cha là cả tình yêu thương và lo lắng dành cho chúng ta. Đó là khi giữa dòng đời "xô bồ, hỗn loạn", giữa muôn vàn thông tin trái chiều trên mạng xã hội, ta vẫn "đọc" được đâu là lẽ phải, chân lý. Sự chín chắn trong suy nghĩ và chiều sâu của tâm hồn là điều kiện cần để chúng ta có thể đọc và hiểu chính xác sự đúng đúng sai, tính ẩn dụ, tính tư tưởng và tính triết lý của những thông tin. Chưa trưởng thành, chúng ta rất dễ đọc sai cuộc đời, và giống như Thagore đã viết: "bạn đọc sai cuộc đời rồi bảo rằng đời lừa dối bạn".

Trong "xã hội thông tin cuồn cuộn" ngày nay, kĩ năng "biết đọc" là cực kì quan trọng. Mỗi ngày, chúng ta bị bao vây bởi vô số tin tức, hình ảnh, video trên Facebook, TikTok. Chỉ cần một dòng trạng thái gây sốc, một đoạn clip cắt ghép là đủ để dư luận dấy lên một làn sóng phẫn nộ. Đã bao lần, chúng ta vội vã tham gia "ném đá" một cá nhân chỉ qua vài dòng tin chưa được kiểm chứng, để rồi khi sự thật được phơi bày, ta mới nhận ra mình đã góp phần làm tổn thương một con người. Lúc ấy, lời xin lỗi đã quá muộn màng. Đó chính là biểu hiện của sự ngây thơ, hấp tấp, thiếu trí tuệ và chưa biết "đọc". Người trưởng thành thực sự sẽ không hành động như vậy. Họ suy xét, tìm hiểu từ nhiều phía trước khi đưa ra phán xét. Họ "đọc" được nguy cơ của những "mê lộ thông tin" và không để bản thân trở thành công cụ lan truyền cho sự sai lạc. Một người có đủ trí tuệ và kinh nghiệm sẽ biết trong những thông tin mình nhận được đâu là đúng, đâu là sai, đâu là sự thật, đâu là dối trá.

Hành trình để "biết đọc" không hề dễ dàng. Nó đòi hỏi chúng ta phải rèn luyện mỗi ngày, phải học cách tư duy phản biện, học cách lắng nghe bằng cả khối óc và trái tim. Nó đòi hỏi sự dũng cảm để đi ngược lại đám đông, để giữ vững cương lĩnh đạo đức của riêng mình. Việc đọc đúng đắn, đúng hướng, được hướng dẫn của những bậc thầy cao minh sẽ giúp chúng ta sẽ có một cung cách sống đẹp, một tâm hồn cao thượng, một trí tuệ minh mẫn. Với việc đọc sách, chúng ta có thể hiểu được người Mỹ, người Đức, người Nga, người Trung Hoa, người Việt Nam, … đã sống, học tập, chiến đấu, hạnh phúc và đau khổ như thế nào.

Việc đọc được soi rọi bởi lăng kính của trí tuệ, của trái tim nhân ái, của kiến thức sâu rộng, là một nghệ thuật, một thành quả mà rất khó đạt được ở mỗi con người. Là học sinh chúng ta phải thường xuyên học tập, rèn luyện việc đọc một cách thông minh".

Nguyễn Văn Khuyến (GV Trường THPT Vĩnh Viễn- TP HCM)