Thúc đẩy quan hệ hữu nghị và hợp tác nhiều mặt Việt Nam-Estonia

Nhận lời mời của Tổng Thư ký Liên hợp quốc Antonio Guterres và Tổng thống Cộng hòa Pháp Emmanuel Macron, Thủ tướng Cộng hòa Estonia Kristen Michal và Thủ tướng Vương quốc Thụy Điển Ulf Kristersson, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính và Phu nhân, cùng đoàn đại biểu cấp cao Việt Nam sẽ tham dự Hội nghị Cấp cao Liên hợp quốc lần thứ ba hỗ trợ thực hiện Mục tiêu phát triển bền vững số 14: Bảo tồn và sử dụng bền vững đại dương, biển và nguồn lợi biển để phát triển bền vững (còn gọi là Hội nghị Đại dương Liên hợp quốc lần thứ 3), tiến hành các hoạt động song phương tại Cộng hòa Pháp, thăm chính thức Cộng hòa Estonia và Vương quốc Thụy Điển từ ngày 5 đến 14/6/2025.

Trong đó, Estonia là chặng dừng chân đầu tiên của Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính và Phu nhân, cùng đoàn đại biểu cấp cao Việt Nam trong chuyến công tác lần này, diễn ra từ ngày 5 đến 7/6/2025.

Đây là chuyến thăm đầu tiên của Thủ tướng Chính phủ đến Cộng hòa Estonia kể từ khi hai nước thiết lập quan hệ ngoại giao vào năm 1992. Chuyến thăm góp phần thúc đẩy quan hệ hữu nghị và hợp tác nhiều mặt Việt Nam-Estonia lên một bước phát triển mới.

Quan hệ chính trị-ngoại giao phát triển tích cực

Sau khi Estonia tuyên bố độc lập và tách khỏi Liên bang Xô Viết, Việt Nam đã sớm công nhận độc lập của Estonia vào ngày 9/9/1991.

Ngày 20/2/1992, hai bên ký Nghị định thư về thiết lập quan hệ Ngoại giao cấp Đại sứ. Tuy nhiên hai nước vẫn chưa lập Đại sứ quán. Hiện nay, Đại sứ Việt Nam tại Phần Lan đang kiêm nhiệm Estonia, trong khi Đại sứ Estonia tại Bắc Kinh (Trung Quốc) kiêm nhiệm Việt Nam.

Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Sinh Hùng tiếp Thủ tướng nước Cộng hòa Estonia Andrus Ansip thăm chính thức Việt Nam (7/11/2011). (Ảnh: Nhan Sáng/TTXVN)

Hai nước đã thực hiện một số cuộc trao đổi đoàn và tiếp xúc cấp cao, như: Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Ngoại giao Phạm Gia Khiêm gặp Bộ trưởng Ngoại giao Estonia Urmas Paet bên lề Đại hội đồng Liên hợp quốc (tháng 9/2007; tháng 9/2009); Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng gặp Thủ tướng Estonia Andrus Ansip bên lề Hội nghị ASEM-8 tại Brussel (Bỉ) (tháng 10/2010); Thứ trưởng Ngoại giao Lê Thị Thu Hằng thăm và làm việc tại Cộng hòa Estonia (tháng 5/2025)…
Phía Estonia có: Thủ tướng Juhan Past sang Việt Nam dự Hội nghị cấp cao ASEM-5 (năm 2004); Thủ tướng Andrus Ansip thăm chính thức Việt Nam (tháng 11/2011); Bộ trưởng Ngoại giao Sven Mikser thăm chính thức (tháng 9/2018)…

Hai bên đã thiết lập cơ chế Tham vấn chính trị cấp Thứ trưởng và Vụ trưởng Vụ khu vực Ngoại giao, đến nay đã tiến hành được 5 phiên họp. Trong đó, có 3 phiên diễn ra tại Việt Nam (tháng 9/2008, tháng 10/2010, tháng 12/2016) và 2 phiên diễn ra tại Estonia (tháng 7/2009, tháng 7/2012).

Trong các cuộc trao đổi, Estonia nhiều lần khẳng định Việt Nam là đối tác ưu tiên tại khu vực Đông Nam Á, mong muốn thúc đẩy hơn nữa quan hệ hợp tác với Việt Nam.

Bộ trưởng Ngoại giao Cộng hòa Estonia Sven Mikser (thứ hai từ trái sang) tại buổi hội đàm với Bộ trưởng Ngoại giao Việt Nam (14/9/2018). (Ảnh: TTXVN)

Mới đây, trong chuyến thăm và làm việc tại Cộng hòa Estonia ngày 27 và 28/5/2025, Thứ trưởng Ngoại giao Lê Thị Thu Hằng đã có các cuộc gặp và làm việc với Quốc Vụ khanh Bộ Ngoại giao Estonia Martin Roger và Tổng Vụ trưởng phụ trách khu vực châu Á-Thái Bình Dương, Trung Đông và châu Phi Kristi Karelsohn, nhằm thúc đẩy quan hệ hợp tác song phương.

Tại đây, Thứ trưởng Lê Thị Thu Hằng khẳng định Việt Nam luôn coi trọng quan hệ hữu nghị và hợp tác nhiều mặt với Estonia, đánh giá cao sự phát triển năng động và những thành tựu nổi bật của Estonia, đặc biệt trong lĩnh vực chuyển đổi số.

Thứ trưởng Lê Thị Thu Hằng bày tỏ mong muốn học hỏi kinh nghiệm của Estonia trong xây dựng chính phủ điện tử, xã hội số và quản trị thông minh, nhấn mạnh đây là lĩnh vực hai bên có nhiều dư địa hợp tác, phù hợp với định hướng phát triển và chiến lược chuyển đổi số quốc gia của Việt Nam.

Về phần mình, Quốc Vụ khanh Martin Roger đánh giá cao vai trò và vị thế ngày càng tăng của Việt Nam tại khu vực châu Á-Thái Bình Dương, khẳng định Việt Nam là một trong những đối tác trọng tâm của Estonia tại khu vực.

Ngoài ra, hai nước cũng tích cực phối hợp, ủng hộ nhau tại các diễn đàn đa phương. Estonia đã ủng hộ Việt Nam làm Ủy viên không thường trực Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc khóa 2008-2009. Việt Nam ủng hộ Estonia ứng cử vào Hội đồng nhân quyền Liên hợp quốc nhiệm kỳ 2013-2015, Estonia ủng hộ Việt Nam ứng cử vào Hội đồng nhân quyền Liên hợp quốc nhiệm kỳ 2014-2016. Hai nước ủng hộ lẫn nhau làm Ủy viên không thường trực Hội đồng bảo an Liên hợp quốc nhiệm kỳ 2020-2021…

Hợp tác kinh tế-thương mại có chiều hướng tăng

Kim ngạch thương mại giữa hai nước tăng đều qua các năm, dù còn ở mức khiêm tốn. Năm 2021, kim ngạch thương mại song phương đạt 49,1 triệu USD; năm 2022 đạt 51,2 triệu USD; năm 2023 đạt 62,7 triệu USD; năm 2024 đạt 73,8 triệu USD.

Hợp tác thương mại giữa hai nước tăng đều qua các năm. (Ảnh minh họa)

Việt Nam xuất khẩu sang Estonia chủ yếu các mặt hàng hải sản, rau quả, hạt điều, cà phê, sản phẩm chất dẻo, sản phẩm gỗ, hàng dệt may; và nhập khẩu từ Estonia các mặt hàng sữa và sản phẩm sữa, hóa chất, cao su, gỗ và sản phẩm gỗ…

Về đầu tư, Estonia hiện có 5 dự án đầu tư trực tiếp còn hiệu lực ở Việt Nam với tổng vốn đầu tư 280.000 USD trong lĩnh vực thông tin truyền thông, khoa học công nghệ và y tế.

Estonia đã tích cực hỗ trợ Việt Nam ký Hiệp định thương mại tự do giữa Việt Nam và Liên minh châu Âu (EVFTA) và là một trong những nước EU đầu tiên phê chuẩn Hiệp định bảo hộ đầu tư giữa Việt Nam và Liên minh châu Âu (EVIPA).

Hai nước còn nhiều tiềm năng để thúc đẩy hợp tác trong các lĩnh vực mà một nước có thế mạnh, nước còn lại có nhu cầu như công nghệ thông tin, truyền thông, chính phủ điện tử, trí tuệ nhân tạo, công nghệ tài chính, kinh tế số, an ninh mạng, logistics thông minh, cảng biển số, phát triển chính phủ điện tử…

Trong lĩnh vực giáo dục đào tạo, Estonia là nước đã giúp Việt Nam đào tạo nhiều sinh viên, nghiên cứu sinh trong thời kỳ Liên Xô cũ. Năm 2017, hai bên đã ký Hiệp định về hợp tác giáo dục và khoa học. Đại học Tartu (Estonia) có hợp tác với trường Đại học Huế.

Năm 2013, Bệnh viện Đại học Tartu đã hỗ trợ Đại học Y dược (Đại học Huế) mở phòng khám vô sinh. Năm 2016, Đại học Tartu và Đại học Huế là đối tác của Dự án Edushare do Liên minh châu Âu (EU) tài trợ. Đại học Tartu đã cử 3 giảng viên sang thỉnh giảng tại Đại học Huế…

Cộng đồng người Việt Nam tại Estonia hiện có khoảng 30 người, chủ yếu sinh sống ổn định, kinh doanh, buôn bán nhỏ tại thủ đô Tallinn. Trên cơ sở quan hệ hữu nghị và hợp tác nhiều mặt phát triển tốt đẹp, chuyến thăm chính thức Cộng hòa Estonia từ ngày 5 đến 7/6/2025 của Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính và Phu nhân, cùng đoàn đại biểu cấp cao Việt Nam tiếp tục khẳng định chủ trương nhất quán của Việt Nam luôn coi trọng và mong muốn củng cố, thúc đẩy quan hệ với các nước khu vực châu Âu, trong đó có Estonia.

Chuyến thăm được kỳ vọng sẽ mở ra những cơ hội hợp tác mới giữa hai nước, nhất là trong các lĩnh vực công nghệ thông tin, truyền thông chính phủ điện tử, trí tuệ nhân tạo, công nghệ tài chính, kinh tế số, an ninh mạng, logistics thông minh, cảng biển số, phát triển chính phủ điện tử…/.

(TTXVN/Vietnam+)