Cần hơn 5.000 cơ sở để kiểm định khí thải mô tô, xe gắn máy

Ngày 6-6, tại thành phố Hồ Chí Minh, Cục Môi trường (Bộ Nông nghiệp và Môi trường) tổ chức họp tham vấn dự thảo quy chuẩn Việt Nam về khí thải ô tô, xe mô tô, xe gắn máy và lộ trình áp dụng.

Ông Nguyễn Tô An - Phó Cục trưởng Cục Đăng kiểm (Bộ Xây dựng) phát biểu. Ảnh: H.Phạm

Phát biểu tại cuộc họp, ông Nguyễn Tô An - Phó Cục trưởng Cục Đăng kiểm (Bộ Xây dựng) đã đưa ra thực trạng kiểm định khí thải đối với phương tiện cơ giới đường bộ hiện nay.

Theo ông Nguyễn Tô An, cả nước hiện có khoảng 70 triệu xe mô tô, xe gắn máy nhưng chưa có bất kỳ cơ sở nào thực hiện kiểm định khí thải cho loại phương tiện này. Để đáp ứng nhu cầu kiểm định khí thải cho loại phương tiện này, cần hơn 5.000 cơ sở trên toàn quốc.

Trong khi đó, việc thực hiện kiểm định khí thải của xe ô tô đã thực hiện từ trước đến nay, hiện cũng cần điều chỉnh lại mức khí thải cho phù hợp.

Cũng theo ông Nguyễn Tô An, việc siết chặt quy chuẩn khí thải đối với xe ô tô, xe gắn máy là xu hướng tất yếu để bảo vệ môi trường và cải thiện chất lượng không khí. Tuy nhiên, việc triển khai cần có lộ trình phù hợp, nếu không, sẽ gây tác động lớn đến người dân, đặc biệt là nhóm yếu thế sử dụng xe máy cũ.

Theo đó, lộ trình kiểm soát khí thải phải thực hiện song song với việc xây dựng hệ thống kiểm định đủ năng lực, truyền thông rộng rãi để người dân hiểu, chuẩn bị, và ban hành các chính sách hỗ trợ hợp lý.

Góp ý tại cuộc họp, PGS.TS Phùng Chí Sỹ - Phó Chủ tịch Hội Thiên nhiên và Bảo vệ môi trường Việt Nam cho rằng, xu hướng chuyển đổi từ phương tiện sử dụng xăng, dầu sang xe điện, xe sử dụng nhiên liệu sạch đang diễn ra rất nhanh trên thế giới. Việt Nam cần có các chính sách cụ thể để khuyến khích người dân chuyển đổi, trong đó bao gồm cả hỗ trợ tài chính để thay thế xe máy chạy xăng bằng phương tiện thân thiện với môi trường.

Quang cảnh cuộc họp. Ảnh: H.Phạm

Về lộ trình, theo quan điểm của PGS.TS Phùng Chí Sỹ, việc đề xuất cho thành phố Hà Nội và thành phố Hồ Chí Minh thực hiện sớm 2 năm là hợp lý. Tuy vậy, cần tính đến thực tế không phải toàn bộ xe lưu thông tại 2 đô thị lớn nhất cả nước này đều đăng ký tại hai địa phương này. Số lượng xe từ các tỉnh, thành khác đổ về rất lớn sẽ gây khó khăn cho công tác kiểm soát khí thải. Vì thế, việc phân vùng kiểm soát, nhận diện phương tiện và xây dựng hệ thống đồng bộ là bài toán cần được tính kỹ lưỡng.

Các đại biểu cũng cho rằng, Việt Nam cần nhìn vào thực tế áp dụng kiểm soát khí thải của các nước, nhất là các quốc gia phát triển để có biện pháp phù hợp. Trong đó, có thể cân nhắc chính sách hỗ trợ, như miễn phí kiểm định và miễn xử phạt trong thời gian đầu để người dân chủ động đi kiểm định. Mặt khác, cần tính đến trường hợp các phương tiện không đạt tiêu chuẩn, sau khi bảo dưỡng vẫn không đạt thì phải có giải pháp hỗ trợ để người dân chuyển đổi phương tiện.

Việc áp dụng cũng sẽ ảnh hưởng lớn đến hoạt động sản xuất kinh doanh. Mục tiêu kiểm soát khí thải là hoàn toàn đúng nhưng phải nghiên cứu đánh giá tác động xã hội kỹ lưỡng để không gây hệ lụy tiêu cực.

Về phía cơ quan chức năng thành phố Hồ Chí Minh, Sở Xây dựng thành phố cho hay, thành phố là địa phương có tính chất đặc thù về giao thông, là đầu mối trung chuyển phương tiện lớn. Do đó, Sở Xây dựng thành phố kiến nghị cơ quan có thẩm quyền cân nhắc kỹ khi xây dựng lộ trình áp dụng quy chuẩn khí thải. Trong đó, nên chia theo giai đoạn, trước mắt tập trung quản lý, kiểm định khí thải đối với các phương tiện mang biển số thành phố Hồ Chí Minh, sau đó mới mở rộng ra các nhóm phương tiện từ địa phương khác.

Bộ Nông nghiệp và Môi trường vừa công bố dự thảo mới nhất về lộ trình áp dụng quy chuẩn khí thải đối với xe mô tô, xe gắn máy lưu hành tại Việt Nam.

Theo dự thảo, thời gian kiểm định khí thải chính thức sẽ lùi đến ngày 1-7-2027, nhằm tạo thêm thời gian chuẩn bị cho người dân và các địa phương.

Các đô thị lớn khác như Hải Phòng, Đà Nẵng, Cần Thơ và Huế, thời điểm bắt đầu kiểm định khí thải từ ngày 1-7-2028. Đối với các tỉnh, thành phố còn lại trên cả nước, thời điểm áp dụng từ ngày 1-7-2030, nhưng vẫn "mở" khả năng cho các địa phương được chủ động điều chỉnh sớm hơn, tùy theo điều kiện thực tế.

Minh Tuấn