Thủ tướng Greenland muốn độc lập khỏi Đan Mạch sau khi bị ông Trump hỏi mua

Những ngôi nhà lên đèn sau khi mặt trời lặn ở Tasiilaq, Greenland. Ảnh: Getty.

Thủ tướng Greenland Mute Egede đã tiếp tục kêu gọi tách ra độc lập khỏi Đan Mạch sau khi Tổng thống đắc cử Mỹ Donald Trump nhắc lại sự quan tâm của ông đến việc mua hòn đảo ở Bắc Cực này.

Trong bài phát biểu đầu năm mới, ông Egede nhấn mạnh sự cần thiết phải “loại bỏ những trở ngại đối với sự hợp tác – mà chúng ta có thể mô tả là những xiềng xích của thời kỳ thuộc địa – và tiếp tục”, báo hiệu rằng sẽ có khả năng tổ chức một cuộc trưng cầu dân ý để tách ra độc lập.

“Sự hợp tác của chúng tôi với các nước khác và quan hệ thương mại của chúng tôi không thể tiếp tục diễn ra chỉ thông qua Đan Mạch”, ông nói. “Công việc tạo khuôn khổ cho Greenland với tư cách là một quốc gia độc lập đã bắt đầu”.

Greenland, hòn đảo lớn nhất thế giới với dân số khoảng 56.000 người, là lãnh thổ tự trị thuộc Vương quốc Đan Mạch từ năm 1979. Hòn đảo này tự quản lý các vấn đề nội bộ trong khi chính quyền Copenhagen giám sát các chính sách đối ngoại và quốc phòng.

Hòn đảo này có quyền hợp pháp để tuyên bố độc lập, nhưng vẫn tồn tại những lo ngại về tính bền vững kinh tế, vì nền nền kinh tế của Greenland chủ yếu dựa vào đánh cá và trợ cấp hàng năm từ Đan Mạch, vốn chiếm khoảng 2/3 ngân sách của vùng lãnh thổ này.

Một cuộc thăm dò năm 2016 chỉ ra rằng 64% người dân Greenland ủng hộ nền độc lập hoàn toàn. Tuy nhiên, một cuộc khảo sát năm 2017 lại cho thấy 78% lên tiếng phản đối nếu điều đó dẫn đến suy giảm mức sống.

Tổng thống đắc cử Mỹ tuyên bố trong một bài đăng vào tháng 12/2024 trên Truth Social rằng “vì mục đích an ninh quốc gia và tự do trên toàn thế giới, Mỹ cảm thấy rằng quyền sở hữu và kiểm soát Greenland là điều tuyệt đối cần thiết”.

Trong nhiệm kỳ đầu tiên của mình, ông Trump liên tục bày tỏ ý định mua Greenland, coi việc mua lại có thể là “một thương vụ bất động sản lớn”. Mối quan tâm mới của ông đã gặp phải sự từ chối thẳng thừng từ cả các quan chức Greenland và Đan Mạch.

“Greenland là của chúng tôi. Chúng tôi không phải để bán và sẽ không bao giờ để bán”, ông Egede tuyên bố dứt khoát vào tháng 12/2024. Tương tự, Thủ tướng Đan Mạch Mette Frederiksen bác bỏ đề xuất này, nhấn mạnh rằng Greenland không có mặt trên thị trường mua bán.

Ngay sau bài đăng của ông Trump, Đan Mạch đã công bố kế hoạch tăng cường hiện diện quân sự trong khu vực và ở Greenland. Bộ trưởng Quốc phòng Troels Lund Poulsen tiết lộ gói quốc phòng trị giá hơn 1,5 tỷ USD nhằm tăng cường giám sát và an ninh trong khu vực. Sáng kiến này bao gồm việc triển khai các tàu tuần tra, máy bay không người lái tầm xa và nhân sự bổ sung cho Bộ Tư lệnh Bắc Cực.

“Chúng tôi đã không đầu tư đủ vào Bắc Cực trong nhiều năm; bây giờ chúng tôi đang lên kế hoạch cho một sự hiện diện mạnh mẽ hơn”, ông Poulsen nói và gọi thời điểm đưa ra thông báo này là “sự trớ trêu của số phận”.

Tầm quan trọng chiến lược của Greenland đã tăng lên do nguồn tài nguyên thiên nhiên dồi dào, chẳng hạn như khoáng sản đất hiếm và vị trí then chốt của nó ở Bắc Cực, nơi ngày càng trở nên dễ tiếp cận do biến đổi khí hậu. Tiềm năng khai thác tài nguyên và các tuyến đường vận chuyển mới của Bắc Cực đã thu hút sự quan tâm của toàn cầu, đặc biệt là Nga, Trung Quốc và Mỹ.

Cuộc bầu cử Quốc hội sắp tới ở Greenland, dự kiến trước ngày 6/4, dự kiến sẽ đóng một vai trò quan trọng trong việc xác định con đường phía trước của hòn đảo. Ông Egede nói: “Cần phải thực hiện những bước đi quan trọng…Giai đoạn bầu cử sắp tới phải cùng với người dân tạo ra những bước đi mới này”.

Huyền Chi