Thủ tướng Campuchia thăm Nhật Bản: Tìm động lực phát triển mới

Thủ tướng Nhật Bản Ishiba Shigeru chủ trì lễ đón người đồng cấp Campuchia Hun Manet, ngày 30/5. (Nguồn: Facebook/Thủ tướng Hun Manet)

Chuyến thăm chính thức Nhật Bản của Thủ tướng Campuchia Hun Manet từ ngày 28-31/5 là lần thứ hai ông đến đất nước mặt trời mọc kể từ khi trở thành Thủ tướng tháng 8/2023.

Trong chuyến thăm này, Thủ tướng Hun Manet có cuộc hội đàm với người đồng cấp Ishiba Shigeru, thảo luận về quan hệ song phương và các vấn đề khu vực và quốc tế mà hai bên cùng quan tâm. Chuyến thăm được kỳ vọng đưa quan hệ đối tác chiến lược toàn diện giữa hai nước thiết thực và hiệu quả hơn nữa.

Song phương sâu sắc

Hợp tác giữa Campuchia và Nhật Bản mang ý nghĩa chiến lược trong bối cảnh an ninh khu vực có nhiều biến động. Hai nước đang ở giai đoạn phát triển mạnh, với các hợp tác sâu rộng trên nhiều lĩnh vực. Nhật Bản đã góp phần thay đổi bộ mặt của Campuchia khi hỗ trợ nhiều dự án lớn như nâng cấp quốc lộ, phát triển nhà máy thủy điện…

Tuy nhiên, hợp tác giữa hai nước vẫn còn nhiều tiềm năng hơn thế. Các văn kiện được ký kết trong chuyến thăm chính thức Nhật Bản năm 2023 của Thủ tướng Hun Manet mở ra những lĩnh vực hợp tác mới cho hai nước, tập trung chủ yếu vào phát triển hạ tầng, chuyển đổi số, năng lượng và tài chính.

Với chuyến công du lần này, Phnom Penh tiếp tục thể hiện coi trọng vai trò của Tokyo trong xây dựng và phát triển đất nước. Theo Khmer Times, Nhật Bản hiện là đối tác thương mại lớn thứ năm, một trong những nhà đầu tư và đối tác phát triển lớn nhất của Campuchia, với trên 150 dự án có tổng vốn khoảng 2,9 tỷ USD. Viện trợ phát triển chính thức (ODA) của Nhật Bản chiếm khoảng 20% tổng số vốn ODA mà Campuchia nhận được, đưa Nhật Bản trở thành nhà viện trợ lớn nhất của nước này.

Đáng chú ý, Campuchia và Nhật Bản gần đây đang có những động thái rõ ràng hơn trong việc mở rộng hợp tác về an ninh - quốc phòng, cho thấy hai nước không chỉ giới hạn hợp tác về kinh tế, thương mại mà còn chia sẻ các mối quan tâm an ninh chiến lược. Thủ tướng hai nước đã nhất trí sớm khởi động các cuộc đối thoại về quốc phòng giữa các quan chức cấp cao.

Khi còn tại vị, Thủ tướng Kishida Fumio từng bày tỏ Nhật Bản không chỉ muốn làm sâu sắc hợp tác song phương, mà còn quan tâm đến thúc đẩy an ninh. Các hoạt động giao lưu hàng hải của Nhật Bản tới Campuchia được triển khai thường xuyên hơn.

Việc tàu hải quân Nhật Bản là chiến hạm nước ngoài đầu tiên cập cảng căn cứ hải quân Ream hồi tháng Tư năm nay sau quá trình cải tạo được đánh giá là “sự kiện có ý nghĩa lịch sử”. Nhật Bản còn là đối tác lớn cung cấp viện trợ cho Campuchia phát triển cảng biển Preah Sihanouk, góp phần thúc đẩy xuất khẩu và tăng trưởng kinh tế của Campuchia.

Thủ tướng Hun Manet phát biểu tại Diễn đàn doanh nghiệp Campuchia-Nhật Bản, ngày 29/5. (Nguồn: Phnom Penh Post)

Đa dạng phát triển

Kể từ khi ông Hun Manet chính thức nhậm chức Thủ tướng, xu hướng chính sách đối ngoại đa dạng và cởi mở hơn của Campuchia đang được hình thành rõ nét. Việc Campuchia thúc đẩy làm sâu sắc hơn quan hệ với Nhật Bản cũng không nằm ngoài xu hướng này.

Chiến lược ngoại giao kinh tế giai đoạn 2024-2028, một phần trong Chiến lược ngũ giác, với mục tiêu đưa Campuchia trở thành nước có thu nhập cao vào năm 2050, đóng vai trò kim chỉ nam trong chính sách đối ngoại của Phnom Penh, đã xác định củng cố, làm sâu sắc hơn mối quan hệ với các quốc gia trong khu vực là một trong ba trọng tâm chính. Chính phủ Campuchia ưu tiên theo đuổi các biện pháp ngoại giao kinh tế nhằm tìm kiếm và thu hút các nguồn đầu tư chất lượng thúc đẩy tăng trưởng.

Việc nâng cấp lên đối tác chiến lược toàn diện đã đưa Nhật Bản trở thành nước then chốt trong bản đồ đối ngoại của Campuchia. Căng thẳng giữa các cường quốc gia tăng, khiến các nước vừa và nhỏ đối mặt với môi trường đối ngoại ngày càng nhiều bất định. Việc thúc đẩy quan hệ với đối tác chiến lược ở khu vực như Nhật Bản nhằm thể hiện lập trường chính sách đối ngoại độc lập của Campuchia. Nhật Bản nổi lên như một nhân tố cân bằng và tin cậy trong quá trình Campuchia đa dạng hóa về cả nguồn lực và sự bảo đảm về an ninh - quốc phòng.

Với Nhật Bản, điều này phù hợp với quyết tâm tăng cường ảnh hưởng của nước này tại Đông Nam Á. Đầu năm 2025, Nhật Bản đã nâng cấp quan hệ đối tác chiến lược toàn diện với Lào, Thủ tướng Ishiba Shigeru đã công du tới hai nước đối tác trong ASEAN là Indonesia và Malaysia, gợi mở nhiều lĩnh vực hợp tác quan trọng.

Là quốc gia có vị trí địa chính trị quan trọng trong khu vực, nằm ở điểm giao thoa giữa trục Bắc - Nam trong Sáng kiến Vành đai và con đường của Trung Quốc và hành lang Đông - Tây, cũng như có đường bờ biển thuận lợi cho giao thương và phát triển căn cứ hải quân, Campuchia là một trong những mắt xích chiến lược giúp Nhật Bản triển khai các chính sách đối ngoại quan trọng tại khu vực Đông Nam Á.

Bên cạnh đó, trong khuôn khổ chuyến thăm, Thủ tướng Hun Manet dự kiến có bài phát biểu chính tại Hội nghị Tương lai châu Á - diễn đàn quốc tế uy tín thảo luận về vai trò của châu Á trong bối cảnh toàn cầu ngày càng phức tạp. Đây có thể coi là dấu mốc ngoại giao đậm nét của Thủ tướng Hun Manet, đại diện cho thế hệ lãnh đạo mới tại Campuchia.

Đồng thời, chuyến thăm Nhật Bản lần này là minh chứng quan trọng của việc Campuchia đang nỗ lực nâng cao vị thế quốc gia, tái khẳng định định hướng đối ngoại và củng cố quan hệ hợp tác sâu sắc với một cường quốc khu vực Đông Bắc Á.

Hà Bảo Trâm