Thu thuế hàng nhập khẩu giá trị nhỏ

Phân loại hàng hóa của hãng thương mại điện tử Lazada. Ảnh: TTXVN.

Đề cập đến 5 khó khăn thách thức hiện nay của nền kinh tế trong những tháng cuối năm 2024, tại hội nghị báo cáo viên Trung ương tháng 8, ông Đỗ Thành Trung - Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư cho rằng, quản lý kinh doanh trên môi trường điện tử đang là thách thức lớn, ảnh hưởng tới sản xuất hàng hóa trong nước.

“Chúng ta sử dụng hàng hóa thương mại điện tử (TMĐT) Lazada, Tiki, Shopee, Tiktok, và có thể dễ dàng mua sắm một sản phẩm. Ví dụ một cái áo với giá chỉ 26 nghìn đồng (thực tế giá sản xuất ra cái áo đó chỉ 8 nghìn đồng), nhưng có 1 triệu người Việt Nam mua cái áo đó. Nếu sản phẩm đó không kiểm soát kỹ, chúng ta vừa thất thu thuế, vừa ảnh hưởng tới sản xuất trong nước” - ông Trung nói.

Vì thế theo ông Trung, Chính phủ và Quốc hội đang bàn tới Luật Thuế giá trị gia tăng (GTGT) sửa đổi. “Chúng tôi và các cơ quan chức năng đề nghị những hàng hóa nhỏ như thế này thì vẫn phải đánh thuế để đảm bảo nguồn thu. Vì tuy giá trị nhỏ, lắt nhắt nhưng 1 triệu sản phẩm là không nhỏ. Do đó không lý do gì mà chúng ta không thu thuế” - ông Trung kiến nghị.

Vấn đề đang được đặt ra là hiện hoạt động TMĐT tại Việt Nam phát triển rất mạnh với tốc độ tăng bình quân từ 20-25%/năm, thuộc nhóm 5 nước dẫn đầu thế giới về tốc độ tăng trưởng. Quy mô TMĐT đạt trên 20 tỷ USD/ năm, chiếm 8% tổng doanh thu hàng hóa tiêu dùng cả nước. Qua đó càng đặt ra yêu cầu về nghiên cứu thu thuế GTGT đối với hàng hóa nhập khẩu có giá trị nhỏ khi giao dịch qua sàn TMĐT.

Dự thảo Luật Thuế GTGT sửa đổi đã được Quốc hội thảo luận tại Kỳ họp thứ 7. Theo chương trình, dự án Luật này sẽ được trình Quốc hội tiếp tục thảo luận, và thông qua tại Kỳ họp thứ 8 tới. Thực tế, khi tiến hành thẩm tra dự thảo Luật này, Ủy ban Tài chính ngân sách của Quốc hội cũng đã đưa ra cảnh báo: Trung bình một tháng khoảng 1,3 - 1,9 tỷ USD giá trị hàng hóa được luân chuyển qua các sàn Shopee, Lazada, Tiki, Tiktok. Nhiều nước đã bỏ quy định miễn thuế GTGT với hàng hóa nhập khẩu có giá trị nhỏ để bảo vệ nguồn thu, tạo môi trường kinh doanh bình đẳng giữa hàng sản xuất trong nước và nhập khẩu. Do đó, Chính phủ cần có chính sách phù hợp để mở rộng và bao quát các nguồn thu trong bối cảnh hạn chế về ngân sách hiện nay.

Mặc khác, số liệu mới nhất của Bộ Công thương cho thấy, TMĐT tiếp tục là kênh phân phối quan trọng, góp phần phát triển chuỗi cung ứng và lưu thông trong và ngoài nước với doanh thu 6 tháng đầu năm 2024 ước đạt 13,2 tỷ USD, tăng 28% so với cùng kỳ năm ngoái. Theo thống kê của nền tảng số liệu TMĐT Metric, trong 6 tháng đầu năm 2024, tổng doanh thu 5 sàn TMĐT lớn nhất Việt Nam gồm: Shopee, Lazada, Tiki, Sendo, Tiktok shop ước đạt 156.000 tỷ đồng.

Hiện nay, việc miễn thuế các hàng nhập khẩu giá trị nhỏ là do thực hiện theo Công ước quốc tế về hài hòa và đơn giản thủ tục hải quan (Công ước Kyoto) năm 1973 mà Việt Nam ký kết, trong đó quy định giá trị nhỏ tối thiểu sẽ không thu thuế hải quan và các thuế khác. Dù Luật không quy định nhưng Nghị định 134 ngày 1/9/2016 của Chính phủ quy định chi tiết một số điều và biện pháp thi hành Luật Thuế xuất khẩu, Thuế nhập khẩu và Quyết định số 78/2010 của Thủ tướng Chính phủ về mức giá trị hàng hóa nhập khẩu gửi qua dịch vụ chuyển phát nhanh được miễn thuế.

Về vấn đề trên, hiện một số quốc gia đã bỏ quy định này. Chẳng hạn, Liên minh châu Âu bỏ miễn thuế GTGT với lô hàng dưới 22 Euro. Anh bỏ quy định miễn thuế GTGT nhập khẩu có giá trị từ 135 bảng trở xuống từ ngày 1/1/2021. Thái Lan đã thu thuế GTGT 7% với tất cả hàng nhập khẩu, không phân biệt giá trị.

Nhiều ý kiến cho rằng, cần sớm xem xét bãi bỏ quy định miễn thuế nhập khẩu và thuế GTGT với hàng nhập khẩu giá trị nhỏ được vận chuyển theo đường chuyển phát nhanh nhằm tạo sự công bằng với hàng sản xuất trong nước và hàng nhập khẩu được vận chuyển bằng các phương thức khác. Theo ông Trần Văn Lâm - Ủy viên Thường trực Ủy ban Tài chính ngân sách của Quốc hội, các Luật về thuế hiện nay, và dự thảo Luật Thuế GTGT sửa đổi đều không quy định miễn thu thuế đối với hàng nhập khẩu có giá trị dưới 1 triệu đồng. Mà vấn đề trên nằm trong Quyết định 78/2010 nhằm thực hiện theo Công ước quốc tế về hài hòa và đơn giản thủ tục hải quan.

Ông Lâm cho biết, dự kiến tới đây Chính phủ sẽ phải bỏ quy định đó và phải thu thuế bình thường đối với các mặt hàng trên. Vì giá trị nhỏ nhưng tổng giá trị cộng lại trở thành lớn. Chỉ vài chục nghìn đồng/1 gói hàng nhưng 1 tháng tổng giá trị trên các sàn TMĐT lên đến vài tỷ USD. Chưa kể, còn cạnh tranh không sòng phẳng với hàng hóa sản xuất trong nước. Do đó phải thu thuế đối với các mặt hàng này.

Chuyên gia kinh tế Nguyễn Trí Hiếu cho rằng, không có lý do gì mà miễn thuế GTGT đối với hàng hóa nhập khẩu có giá trị cao, hay hàng hóa có giá trị nhỏ dưới 1 triệu đồng. Về nguyên tắc, thuế đánh trên giá trị hàng hóa. Số tiền càng cao thì số tiền nộp thuế càng lớn, và ngược lại. Đó là nguyên tắc chung của tất cả các nước trên thế giới. Nó không phụ thuộc vào giá trị của hàng hóa. Tất cả đều phải chịu một mức thuế suất, chỉ miễn hay giảm thuế trong trường hợp nhập khẩu một số hàng hóa nào đó mà đất nước đang cần, và muốn khuyến khích.

Ông Phạm Văn Thịnh - Ủy viên Ủy ban Kinh tế của Quốc hội cũng nói rằng, nên điều chỉnh Quyết định 78 về việc miễn thuế với hàng giá trị nhỏ dưới 1 triệu đồng gửi qua dịch vụ chuyển phát nhanh xuyên quốc gia nhằm tạo sự công bằng với hàng hóa sản xuất trong nước và tránh thất thu ngân sách.

H.Vũ