Thu hồi 181 ha đất nuôi ngao tại bãi triều (Quảng Ninh): Vì sao vẫn còn một số hộ dân chưa đồng thuận?

Thực hiện chủ trương phát triển nghề nuôi trồng nhuyễn thể tại vùng đất ven biển; năm 2014, Ủy ban nhân dân huyện Đầm Hà tiến hành giao 198 ha đất bãi triều cho 198 hộ dân (mỗi hộ 1 ha) theo hợp đồng thuê đất để nuôi ngao, thời hạn thuê là 3 năm (từ 2014 đến 2017).

181 ha đất bãi triều (nằm sát mép biển) được UBND huyện Đầm Hà thu hồi để sắp xếp lại nhằm quản lý, sử dụng đất đúng pháp luật và hiệu quả hơn.

Tuy nhiên quá trình triển khai, do nhiều yếu tố tác động như: thổ nhưỡng, môi trường..., đặc biệt là kỹ thuật nuôi không phù hợp, phần lớn ngao bị chết sau một thời gian thả giống. Trong số 198 hộ nuôi ngao, chỉ có 17 hộ nuôi có hiệu quả, thực hiện đúng hợp đồng thuê đất; số còn lại (181 hộ) đã bỏ đất hoang hoặc tự ý chuyển sang khai thác sá sùng tự nhiên.

Trước tình hình đó, nhằm lập lại trật tự trong quản lý đất theo đúng quy định của Luật Đất đai và giúp người dân canh tác đất có hiệu quả, UBND huyện Đầm Hà đã tiến hành rà soát và 2 lần gia hạn hợp đồng thuê đất (năm 2017 và 2023) đối với 17 hộ nuôi liên tục, hiệu quả nêu trên. Đồng thời thông báo không gia hạn hợp đồng cho 181 hộ còn lại, để thực hiện thu hồi đất.

Một số ý kiến chưa đồng thuận

Đầu năm 2024, UBND huyện Đầm Hà gửi Quyết định thu hồi đất đối với 181 hộ dân, trong đó có 38 chủ thể có ý kiến không đồng thuận.

Bà N.T.T trú tại thôn Bình Hải, xã Tân Bình bức xúc nêu: Sở dĩ nhiều hộ dân bỏ đất hoang hay tự chuyển sang khai thác tự nhiên sá sùng là do các ban ngành chưa có khảo sát thổ nhưỡng cụ thể, người dân chưa có kinh nghiệm và không được tư vấn, hỗ trợ kỹ thuật nuôi. Giai đoạn 2014-2017, người dân đã nộp tiền thuê đất theo hợp đồng (1,5 triệu đồng/ha/năm) và đóng đủ các chi phí làm “sổ đỏ”, nhưng không được gia hạn. Nhận Quyết định thu hồi đất, chúng tôi rất hoang mang, không biết lấy gì mưu sinh.

Một số người dân không được gia hạn hợp đồng thuê đất tại bãi triều, xã Tân Bình, Đầm Hà nêu ý kiến chưa đồng thuận.

Ông P.V.L ở thôn Bình Hải, xã Tân Bình thì khẳng định: Mặc dù việc nuôi ngao không đạt hiệu quả như mong đợi, nhưng khu đất bãi triều đã trở thành nguồn thu nhập chính, kế mưu sinh, giảm nghèo của người dân. Chính quyền cần làm rõ mục đích thu hồi đất là gì...

Trong đơn kiến nghị gửi lên chính quyền địa phương, các hộ dân tiếp tục nêu nguyện vọng được gia hạn hợp đồng thuê đất bãi triều; đồng thời đề nghị làm rõ một số vấn đề liên quan đến việc quản lý đất sau thu hồi...

Ưu tiên bảo vệ quyền lợi tối đa cho người dân

Để làm rõ những kiến nghị của người dân, phóng viên đã có buổi làm việc với lãnh đạo phòng TNMT huyện Đầm Hà và được biết: Trước khi ra Quyết định thu hồi đất, UBND huyện Đầm Hà đã chỉ đạo xã Tân Bình tổ chức đối thoại, lắng nghe tâm tư nguyện vọng của người dân, đồng thời tuyên truyền về chủ trương của huyện. Qua đó, cơ bản người dân đồng thuận, chỉ còn một số hộ dân có nguồn lợi thủy sản tự nhiên trên đất còn kiến nghị.

Thực tế năm 2017, UBND huyện đã có đánh giá thực trạng và chủ trương sắp xếp lại việc nuôi ngao tại bãi triều nhưng chưa nhận được sự đồng thuận cao của người dân. Năm 2022, sau nhiều lần họp bàn, Huyện đã thống nhất phương án thu hồi toàn bộ diện tích đất không thực hiện nuôi ngao như hợp đồng.

Sau khi thu hồi, bãi triều sẽ được quy hoạch thành 3 khu vực phù hợp gồm: khu nuôi ngao, khu nuôi thủy sản khác và khu vực phát triển sá sùng tự nhiên dành riêng cho người dân khai thác tự do (khoảng 60 ha); thông qua hình thức đấu giá thuê hoặc giao đất không thu tiền.

Cán bộ kỹ thuật nông nghiệp huyện Đầm Hà hướng dẫn người dân kỹ thuật nuôi nhuyễn thể (Hà treo dây) tại khu vực cồn Uốc, xã Tân Bình mở ra nhiều cơ hội nuôi các loại thủy sản ngoài ngao và sá sùng tại bãi triều. Ảnh: Báo Quảng Ninh.

Theo lãnh đạo phòng TNMT huyện Đầm Hà, dù thông qua hình thức nào thì người dân đã gắn bó với khu đất nhiều năm qua cũng sẽ được ưu tiên, bảo đảm quyền lợi tối đa. Không có chuyện Nhà nước thu hồi đất để giao cho doanh nghiệp, cá nhân khác mà không tính đến lợi ích chính đáng của người dân.

Hiện nay, các ban ngành của huyện Đầm Hà đang hoàn thành phương án quản lý, sử dụng đất bãi triều đảm bảo hiệu quả và đúng pháp luật. Tiếp theo là tổ chức lấy ý kiến phản biện của các cơ quan chuyên môn, các chuyên gia về nuôi biển và ý kiến của người dân.

Đồng thời cần phải xem xét kỹ lưỡng từng khía cạnh về các hình thức giao đất không thu tiền, giao đất thông qua đấu giá, trình tự đấu thầu..., để đảm bảo không có sai sót. Với trình tự đó, không thể triển khai thực hiện trong một sớm một chiều như kỳ vọng của người dân.

Nguyễn Quân