Thông qua chủ trương đầu tư tuyến đường sắt 8,4 tỷ USD kết nối với Trung Quốc

Sáng 19/2, Quốc hội đã biểu quyết thông qua Nghị quyết về chủ trương đầu tư Dự án đầu tư xây dựng tuyến đường sắt Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng.

Áp dụng nhiều chính sách đặc thù cho dự án

Theo Nghị quyết, điểm đầu của tuyến đường tại vị trí nối ray qua biên giới (tỉnh Lào Cai), điểm cuối tại ga Lạch Huyện (thành phố Hải Phòng); chiều dài tuyến chính khoảng 390,9 km; chiều dài các tuyến nhánh khoảng 27,9 km; đi qua địa phận 9 địa phương gồm: Lào Cai, Yên Bái, Phú Thọ, Vĩnh Phúc, Thủ đô Hà Nội, Bắc Ninh, Hưng Yên, Hải Dương và Hải Phòng.

Các lãnh đạo Quốc hội biểu quyết thông qua Nghị quyết

Dự án sẽ dùng vốn đầu tư công để đầu tư mới toàn tuyến đường đơn, khổ 1.435 mm; vận chuyển chung hành khách, hàng hóa; tốc độ thiết kế 160 km/h đối với tuyến chính đoạn từ ga Lào Cai mới đến ga Nam Hải Phòng, tốc độ thiết kế 120 km/h đối với đoạn qua khu vực đầu mối thành phố Hà Nội, tốc độ thiết kế 80 km/h đối với các đoạn tuyến còn lại.

Sơ bộ tổng nhu cầu sử dụng đất khoảng 2.632 ha, số dân tái định cư khoảng 19.136 người. Tổng mức đầu tư và nguồn vốn của dự án sơ bộ là 203.231 tỷ đồng. Để tạo thuận lợi, phấn đấu hoàn thành chậm nhất vào năm 2030, dự án được áp dụng nhiều cơ chế, chính sách đặc thù, đặc biệt.

Trong quá trình góp ý có ý kiến đại biểu đề nghị làm rõ suất đầu tư dự án và so sánh với tuyến đường sắt Viêng Chăn - Boten.

Tại báo cáo giải trình, tiếp thu, Ủy ban Thường vụ Quốc hội (UBTVQH) cho biết, theo báo cáo Chính phủ, sơ bộ tổng mức đầu tư được tính toán theo quy định của pháp luật về xây dựng.

Suất đầu tư công bố hiện nay của các nước được tính cho phần xây dựng và thiết bị, không tính chi phí thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ, tái định cư và các chi phí có tính chất đặc thù khác (chi phí cầu Tân Vũ - Lạch Huyện, chi phí cải tạo khổ 1.000 mm khu vực ga Lào Cai, chi phí đường 1.000 mm đoạn qua khu vực đầu mối Hà Nội).

So sánh với suất đầu tư tuyến đường sắt Viêng Chăn - Boten dài 418 km có chi phí đầu tư 5,96 tỷ USD, suất đầu tư quy đổi 16,77 triệu USD/km thì tuyến đường sắt Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng với suất đầu tư khoảng 15,96 triệu USD/km, tương đồng với suất đầu tư một số dự án tham khảo trong khu vực.

Bên cạnh đó, theo UBTVQH, việc so sánh suất đầu tư giữa các dự án chỉ mang tính tham khảo do phụ thuộc vào nhiều yếu tố như thời điểm triển khai, công nghệ, điều kiện địa hình, địa chất, thủy văn, tiêu chuẩn kỹ thuật, công nghệ áp dụng, khả năng nội địa hóa.

Các đại biểu Quốc hội tham dự phiên họp.

Không quy định miễn, giảm trách nhiệm cho người thực hiện dự án

Ý kiến khác đề nghị làm rõ tính khả thi về tiến độ hoàn thành Dự án khi phải thực hiện công tác thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ, tái định cư với khối lượng rất lớn và Dự án đều đi qua những khu vực trọng điểm của 9 tỉnh, thành phố.

Theo UBTVQH, để bảo đảm tiến độ cho dự án, Chính phủ đã đề xuất nhiều giải pháp, chính sách đặc thù, nhằm đẩy nhanh tiến độ triển khai công việc này, như: giao địa phương thực hiện; chỉ định thầu. UBND cấp tỉnh có Dự án đi qua triển khai xây dựng khu tái định cư cho Dự án trên cơ sở hồ sơ thiết kế sơ bộ trong Báo cáo nghiên cứu tiền khả thi được Quốc hội quyết định chủ trương đầu tư; cho phép các tỉnh, thành phố được ứng trước vốn ngân sách địa phương để thực hiện công tác bồi thường, hỗ trợ, tái định cư cho Dự án...

Tuy nhiên, trong các bước tiếp theo, đề nghị Chính phủ chỉ đạo các cơ quan liên quan khẩn trương xác định phạm vi thu hồi đất để bảo đảm mặt bằng triển khai thực hiện Dự án.

Về các cơ chế, chính sách đặc thù, đặc biệt triển khai dự án, nhiều ý kiến không tán thành với quy định về việc miễn, giảm nhẹ trách nhiệm của người đứng đầu cơ quan, đơn vị khi xảy ra tác động tiêu cực, lợi ích nhóm, lãng phí do sẽ phá vỡ các nguyên tắc, quy định của pháp luật và không thống nhất, công bằng đối với các cán bộ, công chức thực hiện các dự án tương tự.

Thống nhất với nhiều ý kiến đại biểu, UBTVQH cho rằng, đối với trường hợp cần có quy định này để bảo vệ cán bộ, công chức dám nghĩ, dám làm. UBTVQH đề nghị Chính phủ nghiên cứu kỹ lưỡng để có quy định mang tính phổ quát chung và báo cáo cấp có thẩm quyền trước khi trình Quốc hội xem xét, quyết định. Do đó, không quy định nội dung này tại dự thảo Nghị quyết./.

Hoàng Yến