Thời tiết cực đoan gia tăng, Việt Nam đối mặt nhiều thách thức

Bức tranh thời tiết nhiều bất thường

Tình trạng thời tiết cực đoan đang trở thành “bình thường mới” tại nhiều khu vực của Việt Nam. Từ đầu năm 2025, nền nhiệt trung bình tăng cao bất thường, nhiều nơi ghi nhận nắng nóng gay gắt trên 39 độ C kéo dài hơn 10 ngày, vượt ngưỡng chịu đựng thông thường của cơ thể người.

Ảnh minh họa.

Theo dự báo của Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn Quốc gia, mùa hè năm nay khả năng xuất hiện nhiều đợt nắng nóng kéo dài, bắt đầu sớm hơn và gay gắt hơn trung bình nhiều năm. Các tỉnh miền Bắc và miền Trung, đặc biệt là Hà Nội, Nghệ An, Quảng Trị, được cảnh báo có thể chạm ngưỡng 40–42 độ C.

Không chỉ dừng ở nhiệt độ, hạn hán và xâm nhập mặn tiếp tục diễn ra nghiêm trọng tại khu vực Đồng bằng sông Cửu Long. Các tỉnh như Bến Tre, Tiền Giang, Sóc Trăng đã ghi nhận độ mặn vượt mức cho phép ở nhiều điểm đo trong tháng 4, ảnh hưởng đến hàng chục nghìn ha cây ăn trái và lúa. “Nếu không có giải pháp ứng phó hiệu quả, nông dân có nguy cơ mất trắng trong vụ hè thu,” một cán bộ Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Bến Tre chia sẻ.

Trong khi đó, tại các vùng núi phía Bắc, mưa lớn cục bộ gây ra hàng loạt vụ sạt lở và lũ quét. Chỉ trong tháng 3 và 4, Lào Cai, Hà Giang, Sơn La đã ghi nhận ít nhất 12 vụ lũ quét khiến nhiều tuyến đường bị chia cắt, gây thiệt hại về tài sản và cản trở hoạt động cứu hộ. Những cơn mưa đến nhanh, dữ dội và phân bố không đều cho thấy tính chất ngày càng khó lường của khí hậu hiện nay.

Mùa bão 2025 được dự báo phức tạp, cần chủ động thích ứng

Theo Tổng cục Khí tượng Thủy văn, mùa bão năm 2025 có khả năng bắt đầu từ tháng 6 và kéo dài đến tháng 12, với số lượng bão gần tương đương trung bình nhiều năm (10–12 cơn), song quỹ đạo và cường độ có thể biến động bất thường. Một số cơn bão được dự báo có khả năng đổi hướng đột ngột hoặc tăng cấp nhanh khi áp sát đất liền, đặt ra nhiều thách thức cho công tác dự báo và ứng phó.

TS. Nguyễn Văn Hưởng, chuyên gia khí hậu, cho rằng hiện tượng thời tiết cực đoan không chỉ gia tăng về tần suất mà còn trở nên khó lường hơn. Ông dẫn chứng bằng việc mưa giông xuất hiện trái mùa, các đợt nắng nóng kéo dài bất thường hay những vụ sạt lở đất xảy ra đột ngột – tất cả phản ánh rõ nét sự rối loạn của hệ thống khí hậu hiện nay.

Thời tiết cực đoan không chỉ gây tổn thất kinh tế, mà còn ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe cộng đồng. Tỷ lệ nhập viện do sốc nhiệt, say nắng tại các bệnh viện ở Hà Nội, TP.HCM và Đà Nẵng tăng mạnh trong tháng 4. Đồng thời, người dân ở các vùng ven biển và ven sông đang đối mặt nguy cơ thiếu nước sạch sinh hoạt do xâm nhập mặn và hạn kéo dài.

Trước tình hình này, Bộ Tài nguyên và Môi trường đã yêu cầu các địa phương cập nhật kế hoạch ứng phó thiên tai gắn với kịch bản biến đổi khí hậu đến năm 2030. Đồng thời, tăng cường năng lực cảnh báo sớm, xây dựng bản đồ rủi ro khí hậu và huy động các nguồn lực cho công trình chống xâm nhập mặn, tiêu úng, thoát lũ.

Thời tiết cực đoan không còn là hiện tượng đơn lẻ mà đang dần trở thành chuỗi tác động liên hoàn, làm đảo lộn nhịp sống và gây áp lực lên nhiều ngành kinh tế. Việc chủ động thích ứng, đầu tư hạ tầng khí hậu và nâng cao nhận thức cộng đồng là chìa khóa giúp Việt Nam giảm thiểu rủi ro và thích nghi hiệu quả với tương lai ngày càng nhiều bất định.

BN