Thoái hóa hoàng điểm tuổi già - đừng bỏ quên đôi mắt mẹ cha

Bác sĩ chuyên khoa II, Dương Quốc Cường - Phó trưởng khoa dịch kính võng mạc Bệnh viện Mắt TPHCM đã có những chia sẻ về loại bệnh lý này trong chương trình tư vấn chăm sóc sức khỏe cộng đồng của VTC14 với chủ đề "Thoái hóa hoàng điểm tuổi già: Đừng Bỏ Quên Đôi Mắt Mẹ Cha", cùng sự đồng hành của Bayer Việt Nam.

Bác sĩ chuyên khoa II, Dương Quốc Cường - Phó trưởng khoa dịch kính võng mạc Bệnh viện Mắt TP.HCM.

Thưa bác sĩ, hiện nay bệnh lý thoái hóa hoàng điểm là một trong những bệnh lý rất là phổ biến ở người cao tuổi, không những gây mất thị giác mà còn ảnh hưởng tới chất lượng cuộc sống của người bệnh. Vậy thoái hóa hoàng điểm là gì và dấu hiệu nào để chúng ta nhận biết căn bệnh này?

Thoái hóa hoàng điểm tuổi già là bệnh thường gặp ở những bệnh nhân lớn tuổi từ tên 50 tuổi trở lên. Theo đó, trong cấu trúc của mắt có bộ phận ở đáy mắt gọi là võng mạc - nơi tiếp nhận ánh sáng và vùng hoàng điểm là vùng giúp chúng ta nhìn rõ nét, nhìn chi tiết nhất. Thoái hóa hoàng điểm diễn tiến theo quá trình lão hóa với nguyên nhân cụ thể, chưa được làm rõ, bắt đầu với các chất cặn tích tụ bên dưới hoàng điểm và phá vỡ chức năng bình thường võng mạc, sau đó các mạch máu mới tăng sinh gây phù, chảy máu, sẹo hóa võng mạc và giảm thị lực nhanh chóng.

Hoàng điểm là nơi giúp chúng ta nhìn rõ nét, chi tiết nhất.

Dấu hiệu ban đầu sớm của bệnh thoái hóa hoàng điểm tuổi già là bệnh nhân sẽ cảm thấy nhìn mờ và có thể nhìn thấy đường thẳng bị cong vênh lên. Khi đã xuất hiện nặng có biểu hiện xuất huyết trong võng mạc, sẽ dẫn tới bệnh nhân có thể mất thị lực.

Nhìn chung, dấu hiệu quan trọng nhất mà chúng tôi thường khuyến khích bệnh nhân tự kiểm tra mắt của mình ở nhà là bệnh nhân hãy nhìn vào những đường thẳng hoặc là hình ảnh chụp những đường thẳng. Để thực hiện, bệnh nhân tự che từng mắt, nếu như bệnh nhân thấy những đường thẳng này bị cong đi thì đó là dấu hiệu cũng là đặc trưng của bệnh thoái hóa hoàng điểm tuổi già. Đây là những dấu hiệu sớm giúp bệnh nhân phát hiện bệnh sớm để đi khám và điều trị kịp thời, giúp bảo vệ và cải thiện thi lực.

Không nhiều người có thể biết rằng là thoái hóa hoàng điểm thì có thể điều trị nếu phát hiện cũng như là điều trị sớm, xin bác sĩ cho biết hiện nay có những phương pháp điều trị nào, hiệu quả của các phương pháp này ra sao?

Thoái hóa hoàng điểm tuổi già nó có hai thể gọi thể khô và thể ướt, tuy nhiên bệnh nhân có thể khô chiếm 90%, số còn lại là thể ướt. Song điểm đáng lưu ý là trên 90% những bệnh nhân bị mất thị lực do thể ướt gây ra.

Quá trình diễn tiến thoái hóa hoàng điểm từ thể khô đến thể ướt.

Về phương pháp điều trị, người bệnh có thể bổ sung vitamin và khoáng chất (như vitamin C, E, lutein, zeaxanthin, kẽm), áp dụng chế độ ăn tốt cho mắt như rau củ có màu sắc đậm và cá, tránh những loại thịt đậm màu để ngăn ngừa và làm chậm quá trình tiến triển của bệnh.

Còn đối với thể ướt, trước năm 2004, các phương pháp điều trị chủ yếu nhằm duy trì thị lực cho những người phát hiện sớm và không mang lại hiệu quả rõ ràng đối với bệnh nhân phát hiện muộn. Từ năm 2004, thuốc kháng VEGF (thuốc chống tăng sinh mạch máu) ra đời là cuộc cách mạng cho ngành dịch kinh võng mạc. Phương pháp tiêm nội nhãn với thuốc kháng VEGF đã mang lại hiệu quả cao trong việc điều trị và khôi phục thị lực cho bệnh nhân thoái hóa hoàng điểm tuổi già thể ướt. Điều trị tích cực sớm với thuốc kháng VEGF không những giúp cải thiện thị lực mà còn là tiền đề để giảm số mũi tiêm và gánh nặng điều trị trong những năm về sau.

Xin bác sĩ tư vấn thêm cho mọi người về cách chúng ta có thể bảo vệ đôi mắt ở người cao tuổi và phòng tránh bệnh này?

Thống kê cho thấy những người ở độ tuổi ngoài 50, có chế độ ăn ít thực phẩm từ cá, ít các chất kháng oxy hóa, tiền sử gia đình có người bị thoái hóa hoàng điểm tuổi già, người bị viễn thị, có đồng tử sáng màu thường có nguy cơ mắc bệnh này cao hơn. Bên cạnh đó, một số yếu tố cũng làm tăng nguy cơ mắc bệnh thoái hóa hoàng điểm tuổi già bao gồm thừa cân, béo phì, hút thuốc lá, tăng cholesterol, tăng huyết áp, có bệnh lý tim mạch. Cần phải chủ động kiển soát tốt những yếu tố nguy cơ này và có chế độ ăn uống phù hợp như ăn nhiều rau xanh, cá, tránh thịt có màu đỏ đậm, nên bổ sung đầy đủ vitamin C, E, glutein,...

Người đã phát hiện bệnh nên nhanh chóng tìm đến bác sĩ để được chẩn đoán và điều trị kịp thời nhằm bảo vệ thị lực. Cần tuân thủ liệu trình của bác sĩ, không tự ý ngừng điều trị. Một số bệnh nhân khi thị lực được cải thiện đã tự ý ngừng điều trị, khi bệnh tái phát thì rất khó để khôi phục lại thị lực.

Xin cảm ơn những thông tin hữu ích của bác sĩ.

Với mục tiêu cung cấp thêm những kiến thức hữu ích cho cộng đồng trong việc phòng ngừa và điều trị căn bệnh này, Nhà xuất bản Y học với sự tài trợ của Bayer Việt Nam đã ra mắt ấn phẩm "Thoái hóa hoàng điểm tuổi già – Những thắc mắc thường gặp" với hình thức sách giấy và sách điện tử có kèm thuyết minh, mang đến sự thuận tiện cho những bệnh nhân đang gặp vấn đề về thị giác. Tài liệu này được chia sẻ miễn phí đến cộng đồng trên website Nhà xuất bản Y Học.

Minh Anh (t/h)