Thỏa thuận khoáng sản mới của ông Trump tiết lộ những điều bất ngờ cho Ukraine

Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump gặp Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskiy tại Nhà Trắng ở Washington, DC, Hoa Kỳ, ngày 28/2/2025.

Các nguồn tin cho biết Hoa Kỳ đã sửa đổi đề xuất ban đầu của mình và không đưa ra bất kỳ đảm bảo an ninh nào trong tương lai cho Ukraine nhưng yêu cầu nước này phải đóng góp vào một quỹ đầu tư chung toàn bộ thu nhập từ việc sử dụng tài nguyên thiên nhiên do các doanh nghiệp nhà nước và tư nhân quản lý trên khắp lãnh thổ Ukraine.

Các điều khoản mà Washington đưa ra vượt xa thỏa thuận được thảo luận trong những ngày trước cuộc họp gây tranh cãi tại Phòng Bầu dục vào tháng trước giữa Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump và Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskiy.

Một trong những nguồn tin cho biết Bộ trưởng Tài chính Scott Bessent đã dẫn đầu các cuộc đàm phán cho Hoa Kỳ.

Theo bản tóm tắt, đề xuất này không đề cập đến việc Hoa Kỳ tiếp quản các nhà máy điện hạt nhân của Ukraine - điều mà ông Trump đã từng đề cập.

Ông Trump đã nói rằng một thỏa thuận khoáng sản sẽ giúp đảm bảo một thỏa thuận hòa bình bằng cách trao cho Hoa Kỳ một cổ phần tài chính trong tương lai của Ukraine. Ông cũng coi đó là cách của Hoa Kỳ để kiếm lại một số trong hàng chục tỷ đô la mà họ đã trao cho Ukraine dưới dạng viện trợ tài chính và quân sự kể từ khi Nga xâm nhập 3 năm trước.

Người phát ngôn của Hội đồng An ninh Quốc gia James Hewitt từ chối xác nhận các điều khoản của đề xuất mới nhất, nhưng cho biết thỏa thuận này sẽ củng cố mối quan hệ giữa Hoa Kỳ và Ukraine.

Hewitt cho biết: "Thỏa thuận khoáng sản này mang đến cho Ukraine cơ hội hình thành mối quan hệ kinh tế lâu dài với Hoa Kỳ, đây chính là nền tảng cho an ninh và hòa bình lâu dài".

Bộ ngoại giao Ukraine chưa trả lời ngay lập tức yêu cầu bình luận.

Một phiên bản trước đó của thỏa thuận đề xuất một quỹ đầu tư chung, trong đó Ukraine sẽ đóng góp 50% số tiền thu được từ lợi nhuận trong tương lai của việc khai thác tài nguyên thiên nhiên do nhà nước sở hữu. Nó cũng đặt ra các điều khoản rằng Hoa Kỳ và Ukraine sẽ cùng nhau phát triển tài nguyên khoáng sản của Ukraine.

Zelenskiy nói với các phóng viên vào thứ Ba 25/3 rằng Hoa Kỳ đã đề xuất một thỏa thuận mới "lớn" và các quan chức Ukraine vẫn đang xem xét các điều khoản của thỏa thuận này.

Hôm thứ Năm, Zelenskiy cho biết Hoa Kỳ "liên tục" thay đổi các điều khoản của thỏa thuận khoáng sản được đề xuất, nhưng nói thêm rằng ông không muốn Washington nghĩ rằng Kyiv phản đối thỏa thuận này.

Trong một cuộc phỏng vấn với Fox News đầu tuần này, Bessent cho biết Hoa Kỳ đã "chuyển một tài liệu hoàn chỉnh cho quan hệ đối tác kinh tế" và Washington hy vọng sẽ "tiến hành các cuộc thảo luận đầy đủ và thậm chí có thể nhận được chữ ký vào tuần tới".

Đề xuất mới quy định rằng Hoa Kỳ được trao quyền ưu tiên mua các nguồn tài nguyên được khai thác theo thỏa thuận và sẽ thu hồi toàn bộ số tiền đã cấp cho Ukraine kể từ năm 2022, ngoài lãi suất hàng năm là 4%, trước khi Ukraine bắt đầu được tiếp cận với lợi nhuận của quỹ, theo bản tóm tắt. Đề xuất cập nhật này được Financial Times đưa tin đầu tiên.

Nếu được chấp thuận, quỹ đầu tư chung sẽ có một hội đồng gồm 5 người, 3 người do Hoa Kỳ chỉ định và 2 người do Ukraine chỉ định, và các khoản tiền tạo ra sẽ được chuyển đổi thành ngoại tệ và chuyển ra nước ngoài, theo bản tóm tắt. Quỹ sẽ được quản lý bởi Tập đoàn Tài chính Phát triển Quốc tế Hoa Kỳ (DFC).

Một nguồn tin riêng có hiểu biết về các cuộc đàm phán cho biết đã có những cuộc thảo luận về việc để DFC quản lý quỹ.

Ánh Vân - reuters