Thiếu hành lang pháp lý về bảo vệ dữ liệu cá nhân trước tội phạm công nghệ cao

Đại biểu Trần Thị Thanh Hương, đoàn ĐBQH An Giang, thảo luận

Tiếp tục chương trình làm việc Kỳ họp thứ 8, Quốc hội dành cả ngày 26/11 để thảo luận tại hội trường về Báo cáo công tác phòng, chống tội phạm và vi phạm pháp luật năm 2024; Báo cáo công tác năm 2024 của Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao; Báo cáo công tác của Tòa án nhân dân năm 2024; Báo cáo về công tác thi hành án năm 2024; Báo cáo về công tác phòng, chống tham nhũng năm 2024; Báo cáo kết quả tiếp công dân, xử lý đơn thư và giám sát việc giải quyết khiếu nại, tố cáo của công dân gửi đến Quốc hội năm 2024.

Quan tâm vấn đề lộ lọt dữ liệu thông tin cá nhân, đại biểu Trần Thị Thanh Hương, đoàn ĐBQH An Giang, cho biết: Năm 2024, lực lượng chức năng đã ngăn chặn truy cập trên 23.500 trang mạng, tài khoản mạng xã hội có hành vi vi phạm pháp luật. Tuy nhiên, tình hình tội phạm sử dụng công nghệ cao tiếp tục gia tăng với nhiều phương thức, thủ đoạn phạm tội mới.

Theo đại biểu Thanh Hương, với trên 161 triệu thuê bao di động cả nước hiện nay thì nguy cơ dữ liệu cá nhân bị lộ, lọt, bị mua bán vẫn đang hàng ngày, hàng giờ diễn ra phổ biến trên không gian mạng, gây ra nhiều hậu quả khó lường, đồng thời gây rất nhiều bức xúc trong cử tri và nhân dân. Người sử dụng không hề biết những thông tin cá nhân của mình bị lộ, lọt ra từ đâu và cũng không thể ngờ được rằng các thông tin thuộc phạm vi bí mật cá nhân lại có thể trở thành những món hàng để các đối tượng mua bán, trao đổi và số tiền các đối tượng thu được từ những hành vi phạm pháp này cũng không hề nhỏ.

Việc mua bán thông tin cá nhân trên không gian mạng diễn ra công khai, trắng trợn với những thông tin chi tiết được rao bán từ họ tên, số chứng minh nhân dân, địa chỉ, điện thoại, số tài khoản, chức vụ... Thậm chí các trang web còn ghi rõ số điện thoại để người có nhu cầu liên hệ dễ dàng thương lượng, mua bán.

Đại biểu Thanh Hương cho rằng: Hiện tại, trong hệ thống pháp luật Việt Nam chỉ có Nghị định số 13 năm 2023 về bảo vệ dữ liệu cá nhân, ngoài ra chưa có văn bản luật nào quy định về vấn đề này.

Đại biểu Thanh Hương cho biết: Cử tri và Nhân dân rất kỳ vọng vào sự ra đời của Luật Dữ liệu, đồng thời kiến nghị Chính phủ tăng cường chỉ đạo cho các ngành chức năng tích cực hơn nữa trong việc tìm các giải pháp hiệu quả, sớm chấn chỉnh tình trạng này để thông tin của mỗi cá nhân sẽ được giữ gìn và bảo vệ, nhất là trên không gian mạng.

Toàn cảnh phiên thảo luận tại hội trường Quốc hội

Về vấn đề tội phạm sử dụng công nghệ cao, đại biểu Dương Khắc Mai, đoàn ĐBQH Đắk Nông, cho biết: tình hình tội phạm sử dụng công nghệ cao tiếp tục gia tăng với nhiều phương thức, thủ đoạn phạm tội mới hết sức tinh vi, như: Hành vi lừa đảo, chiếm đoạt tài sản qua mạng. Hoạt động tổ chức đánh bạc qua mạng, các đường dây điều động, hoạt động tín dụng đen qua mạng, hoạt động kinh doanh, mua bán các mặt hàng mỹ phẩm giả, kém chất lượng trên sàn thương mại điện tử, trang mạng xã hội hay như hoạt động tấn công mạng... Các loại tội phạm này đang trở thành nỗi lo lắng trong nhân dân. Người dân bị lừa qua mạng thành mối nguy cơ hiện hữu hàng ngày, hàng giờ nếu không tỉnh táo.

Với một đất nước có tỷ lệ người dùng mạng xã hội lớn, theo đại biểu Khắc Mai, cần có sự đảm bảo an toàn, hết sức tránh những thiệt hại cho người dân thì cần có những hành động mạnh mẽ hơn, quyết liệt hơn để ngăn chặn các hành động lừa đảo, vi phạm pháp luật thông qua mạng xã hội. Theo đó, đại biểu Khắc Mai đề nghị Chính phủ cần có sự đầu tư thỏa đáng hơn về các nguồn lực cho các lực lượng tham gia làm công tác đấu tranh tội phạm và vi phạm pháp luật trên không gian mạng. Đồng thời, kịp thời dự báo, cảnh báo tình hình cho người dân, đề xuất ban hành chế định nhằm thực hiện tốt, hiệu quả công tác này trước mắt và trong dài hạn.

Đại biểu Trình Lam Sinh, đoàn ĐBQH An Giang, thảo luận tại hội trường

Đồng quan điểm, đại biểu Trình Lam Sinh, đoàn ĐBQH An Giang, cho biết: Chỉ trong 1 năm, số vụ đánh bạc, tổ chức đánh bạc trên Internet đã bị chúng ta phát hiện và triệt phá là 1.100 vụ, tăng hơn gấp 2 lần so với năm 2023; số lượng đối tượng phạm tội là 529 đối tượng, tăng gần 24% so với năm 2023; số bị can khởi tố mới là 658 bị can, tăng trên 57% so với năm 2023. Có thể nói với sự phát triển của khoa học công nghệ nói chung và công nghệ thông tin mạng viễn thông nói riêng đã trở thành một môi trường cho tội phạm mới.

Với các giải pháp phòng chống tội phạm sử dụng công nghệ cao, đại biểu Trình Lam Sinh đề nghị: các cơ quan chức năng tiếp tục thực hiện tốt công tác dự báo và liên tục có những cảnh báo về hành vi, thủ đoạn của các loại tội phạm để người dân được biết; đẩy mạnh công tác tuyên truyền, giáo dục phòng, chống tội phạm và vi phạm pháp luật khác có sử dụng công nghệ cao. Đồng thời cần có các giải pháp mạnh mẽ hơn để phòng, chống các hành vi vi phạm pháp luật và tội phạm trên không gian mạng. Chuẩn hóa thông tin về thuê bao di động, đẩy mạnh triển khai thực hiện Đề án 06 của Chính phủ, thực hiện các nhiệm vụ chuyển đổi số và cung cấp dịch vụ công trực tuyến. Tiếp tục rà soát các quy định còn bất cập, còn thiếu để trình Quốc hội sửa đổi, bổ sung cho phù hợp với tình hình mới.

H. Hòa