Thiên tai năm 2025 sẽ diễn biến thế nào?

Năm 2025, dự báo nắng nóng, mưa lũ đều khốc liệt

Ngày 18/12, Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn Quốc gia (Tổng cục Khí tượng thủy văn - Bộ Tài nguyên và Môi trường) tổ chức Hội nghị tổng kết công tác năm 2024 và triển khai nhiệm vụ năm 2025.

Thông tin về công tác năm 2024 của Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn Quốc gia, Giám đốc Mai Văn Khiêm cho biết, đây là năm có diễn biến thiên tai phức tạp, cực đoan với nhiều loại hình thiên tai đã xảy ra như hạn hán, xâm nhập mặn, nắng nóng, rét đậm rét hại, mưa lớn diện rộng, ngập lụt, lũ quét, sạt lở đất...; đặc biệt là sự xuất hiện và tác động của báo số 3 (bão Yagi) đã gây thiệt hại nghiêm trọng về người và tài sản của Nhà nước và nhân dân.

Dự báo nắng nóng năm 2025 sẽ gay gắt và khốc liệt.

Nhận định về xu thế các hình thái thời tiết có khả năng xảy ra trong năm 2025, ông Mai Văn Khiêm lưu ý, nhiệt độ toàn cầu có xu hướng tăng, do vậy Việt Nam khả năng sẽ phải đối mặt với nắng nóng, nắng nóng gay gắt và khốc liệt. Cùng với đó là mưa lớn cục bộ, lũ quét, sạt lở đất, bão và bão lớn có xu thế xuất hiện ngày càng nhiều hơn...

"Rất khó để nói chính xác thiên tai năm tới sẽ diễn biến cụ thể như thế nào nhưng gần như chắc chắn trong bối cảnh nền nhiệt độ toàn cầu ngày càng tăng thì các đợt nắng nóng ngày sẽ ngày càng gay gắt và khốc liệt hơn. Chúng ta cũng gần như chắc chắn sẽ phải đối mặt với sự xuất hiện của nhiều đợt mưa lớn, đặc biệt là mưa lớn cục bộ ở khu vực vùng núi và khu vực đô thị. Hệ quả liên quan với nó là lũ quét, sạt lở đất, ngập úng đô thị.

Cùng với đó, những cơn bão mạnh và siêu bão xác suất và khả năng xuất hiện tăng nhiều hơn. Do đó, hạ tầng ứng phó với thiên tai có lẽ chúng ta cũng cần phải lưu ý nâng cấp để sẵn sàng ứng phó với thiên tai ngày càng cực đoạn", ông Mai Văn Khiêm nói.

Trong năm 2024, Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn Quốc gia đã thực hiện tốt chức năng, nhiệm vụ được giao, thường xuyên theo dõi chặt chẽ diễn biến khí tượng thủy văn trên phạm vi cả nước. Trung tâm đã theo dõi và dự báo 9 cơn bão và 1 áp thấp nhiệt đới, 18 đợt không khí lạnh, 19 đợt nắng nóng, 21 đợt mưa lớn trên diện rộng, 15 đợt lũ, 39 đợt lũ quét, sạt lở đất; theo dõi, dự báo mực nước và dòng chảy các sông trên toàn quốc, đáp ứng yêu cầu phát điện và chỉ đạo điều hành liên hồ chứa phục vụ đổ ải vụ Đông Xuân 2023-2024; xâm nhập mặn ở Đồng bằng sông Cửu Long, triều cường, gió mạnh, sóng lớn và nước biển dâng trên các khu vực biển ngoài khơi và ven bờ...

Tuy nhiên, trong triển khai thực hiện nhiệm vụ dự báo nghiệp vụ và phục vụ năm 2024, Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn Quốc gia còn gặp nhiều khó khăn như chưa tính toán, dự báo được gió giật mạnh trên cấp siêu bão (cấp 17) trên đất liền (chưa từng xảy ra trong lịch sử) và thời gian tồn lưu bão kéo dài hơn bình thường; chưa dự báo được chính xác mưa cường suất lớn trên 200mm/6 giờ, chưa tính toán, dự báo sớm được lũ lịch sử lên nhanh với cường suất lớn tại một số vị trí trên sông Thao trong đợt lũ lớn lịch sử ở Bắc Bộ, chưa cảnh báo được chi tiết điểm lũ quét, sạt lở đất đến thôn, bản...

Ngoài ra, các hệ thống tính toán, lưu trữ dữ liệu gặp rất nhiều trục trặc do không được nâng cấp, bảo dưỡng bảo trì kịp thời, cụ thể như hệ thống siêu máy tính Cray XC-40 bị trục trặc trong tháng 7/2024 dẫn đến gián đoạn sản phẩm dự báo khu vực độ phân giải cao để tham khảo trong dự báo nghiệp vụ mưa lớn...

Diễn biến thời tiết đầu năm tới sẽ thế nào?

Ông Hoàng Phúc Lâm, Phó giám đốc Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn Quốc gia cho biết, hiện tượng ENSO đang trong trạng thái trung tính, với chuẩn sai nhiệt độ mặt nước biển khu vực xích đạo trung tâm Thái Bình Dương đang ở mức thấp hơn trung bình nhiều năm là -0,3 độ C trong tuần đầu tháng 12/2024. Trong ba tháng đầu năm 2025, ENSO tiếp tục duy trì ở trạng thái trung tính.

3 tháng đầu năm, không khí lạnh có khả năng hoạt động mạnh trong tháng 1-2/2025 và gây ra các đợt rét đậm, rét hại; tháng 3/2025 hoạt động của không khí lạnh xấp xỉ trung bình nhiều năm. Cần đề phòng khả năng xảy ra những đợt rét đậm rét hại kèm theo hiện tượng sương muối, băng giá trong thời gian này, đặc biệt tại các khu vực vùng núi phía Bắc. Trên phạm vi cả nước tiếp tục có khả năng xảy ra các hiện tượng thời tiết nguy hiểm như dông, lốc, sét và gió giật mạnh.

Thời kỳ này, gió mùa Đông Bắc có khả năng gây ra gió mạnh, sóng lớn ảnh hưởng đến các hoạt động trên các vùng biển. Hiện tượng dông, lốc, sét, mưa đá, rét đậm, rét hại, sương muối, băng giá có thể ảnh hưởng tiêu cực đến các hoạt động sản xuất nông nghiệp và sức khỏe cộng đồng ở các khu vực trên phạm vi toàn quốc.

Hiện tượng ENSO có khả năng tiếp tục ở trạng thái trung tính từ tháng 4 đến tháng 6/2025. Từ tháng 5-6/2025 hoạt động bão/áp thấp nhiệt đới trên Biển Đông và đổ bộ ở mức tương đương trung bình nhiều năm (trung bình nhiều năm trên Biển Đông: 1,6 cơn, đổ bộ vào đất liền: 0,3 cơn).

Dự báo nắng nóng tiếp tục xảy ra ở Nam Bộ và Tây Nguyên trong tháng 4-5/2025, giảm dần trong nửa cuối tháng 5 và có khả năng chấm dứt trong tháng 6/2025. Ở khu vực Bắc Bộ, nắng nóng lan dần sang phía Đông trong tháng 5-6/2025. Nắng nóng ở Trung Bộ có khả năng duy trì nhiều ngày trong thời kỳ từ tháng 4-6/2025.

"Số ngày nắng nóng và nắng nóng gay gắt năm 2025 trên cả nước có khả năng nhiều hơn so với trung bình nhiều năm, đề phòng xảy ra nắng nóng gay gắt và đặc biệt gay gắt, đặc biệt tại các tỉnh Bắc Bộ và Trung Bộ", ông Hoàng Phúc Lâm cho biết.

Gió mùa Tây Nam có khả năng gây ra gió mạnh, sóng lớn ảnh hưởng đến các hoạt động trên các vùng biển phía Nam từ khoảng nửa cuối tháng 5 sang tháng 6/2025; hiện tượng nắng nóng có thể ảnh hưởng tiêu cực đến các hoạt động sản xuất và sức khỏe cộng đồng.

Giám đốc Mai Văn Khiêm cho rằng, dự báo thiên tai, mưa lũ, lũ quét và sạt lở đất là việc khó không chỉ ở Việt Nam mà cả các nước trên thế giới. Ngành Khí tượng thủy văn đã và đang tăng cường hợp tác quốc tế, sử dụng các công nghệ hiện đại để thực hiện việc dự báo, cảnh báo mưa lớn, lũ quét, sạt lở đất có khả năng xảy ra trong thời gian từ 6 giờ, 12 giờ... tại các huyện, xã trên phạm vi cả nước, người dân căn cứ vào các dự báo, cảnh báo của cơ quan khí tượng thủy văn để có những biện pháp ứng phó kịp thời.

Tô Hội