Thị trường trái phiếu xanh: 'Tiêu chuẩn ngầm' của doanh nghiệp

Trái phiếu xanh "chìa khóa" cho tăng trưởng bền vững

Phát biểu tại Tọa đàm trực tuyến “Phát triển thị trường trái phiếu xanh: Tìm kiếm cơ hội trong hành trình tiến đến Net Zero” do Tạp chí Kinh tế - Tài chính (Bộ Tài chính) phối hợp với Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn tổ chức vào ngày 26/6, bà Vũ Thị Ánh Hồng - Phó Tổng biên tập Tạp chí Kinh tế - Tài chính cho biết, chuyển đổi xanh, phát triển kinh tế xanh là xu thế tất yếu, là lựa chọn chiến lược của các quốc gia trên thế giới, trong đó có Việt Nam.

Biến đổi khí hậu và các vấn đề liên quan đến môi trường ngày càng trở nên nghiêm trọng, đặt ra yêu cầu cấp bách cần tìm kiếm các giải pháp tài chính để hỗ trợ phát triển bền vững. Trái phiếu xanh được đặt ra với mục tiêu huy động vốn cho các dự án bảo vệ môi trường ngày càng được chú trọng và áp dụng rộng rãi.

Các chuyên gia tham gia tọa đàm trực tuyến “Phát triển thị trường trái phiếu xanh: Tìm kiếm cơ hội trong hành trình tiến đến Net Zero”. Ảnh: TH

Thông tin tại tọa đàm cũng cho thấy, phát triển thị trường tài chính xanh, trong đó có thị trường trái phiếu xanh là vấn đề đang nhận được quan tâm lớn trong bối cảnh Việt Nam hướng tới mục tiêu Net Zero vào năm 2050.

Tuy nhiên, để đạt được các mục tiêu về tăng trưởng xanh, Việt Nam cần nguồn lực rất lớn. Theo ước tính của Ngân hàng Phát triển châu Á (ADB), con số này đạt khoảng 368 tỷ USD cho cả giai đoạn đến 2040, tương đương 20 tỷ USD mỗi năm.

Thực tế, để đạt được mục tiêu tăng trưởng xanh, phát triển bền vững, Việt Nam đã có nhiều giải pháp nhằm phát triển thị trường tài chính xanh, khuyến khích dòng vốn tư nhân đầu tư vào các lĩnh vực xanh, trong đó có trái phiếu xanh. Đến nay, khung pháp lý về trái phiếu xanh về cơ bản đã được quy định đầy đủ, tạo tiền đề để Chính phủ, chính quyền địa phương và các doanh nghiệp huy động vốn thông qua phát hành trái phiếu phục vụ cho tăng trưởng xanh, bền vững.

Chia sẻ sâu hơn về nội dung này, ông Vũ Chí Dũng - Trưởng Ban Pháp chế - Đối ngoại, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước (Bộ Tài chính) cho biết: Thời gian qua, cùng với việc phát triển những tiêu chuẩn về trái phiếu xanh, phát triển các tổ chức phát hành và thu hút những tổ chức đầu tư mới về trái phiếu xanh, thì một loạt các chính sách đã được đưa ra, bao gồm: Chính sách thị trường trái phiếu xanh, trái phiếu Chính phủ cũng như khu vực tư nhân.

Nhờ những chính sách đó, một số cơ quan, doanh nghiệp đã phát hành thành công trái phiếu xanh như: UBND tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu; Công ty Đầu tư Tài chính Nhà nước thành phố Hồ Chí Minh; Công ty cổ phần Điện mặt trời Trung Nam; Công ty Tài chính Cổ phần Điện lực (EVNFinance); Công ty Đầu tư và Phát triển Đa quốc gia I.D.I; Công ty Nước sạch Hòa Bình - Xuân Mai...

Theo ông Vũ Chí Dũng, tính từ thời điểm 2021 đến nay, tổng số trái phiếu phát hành theo đúng định nghĩa là trái phiếu xanh đạt khoảng hơn 1,4 tỷ USD.

Thị trường trái phiếu xanh Việt Nam có tiềm năng lớn với tốc độ tăng trưởng ấn tượng. Ảnh minh họa

Cơ hội cho doanh nghiệp phát hành trái phiếu xanh

Cũng theo chia sẻ của ông Vũ Chí Dũng, nhiều nhà đầu tư, đặc biệt nhà đầu tư quốc tế đang rất quan tâm đến các đợt phát hành trái phiếu xanh của Việt Nam. Họ không chỉ nhìn nhận đây là một đợt phát hành vì lợi nhuận, mà còn là cách để tìm lối ra cho mục tiêu đầu tư có trách nhiệm của các quỹ đầu tư.

Đánh giá cao về thị trường trái phiếu xanh Việt Nam, ông Nguyễn Tùng Anh - Quản lý nghiên cứu tín dụng kiêm Trưởng bộ phận Tài chính bền vững tại FiinRatings cho biết: Thị trường trái phiếu xanh có tiềm năng lớn với tốc độ tăng trưởng ấn tượng 171% trong năm 2024. Quy mô thị trường trái phiếu xanh tăng từ 2.500 tỷ đồng năm 2023 lên gần 7.000 tỷ đồng năm 2024. Năm 2025 sẽ mở ra thời kỳ sôi động hơn khi các ưu đãi, khuyến khích ngày càng rõ ràng.

Cơ hội như vậy, nhưng theo ông Nguyễn Tùng Anh, những khó khăn, vướng mắc trong phát triển trái phiếu xanh có thể kể đến như: Việt Nam vẫn chưa ban hành Bộ tiêu chí phân loại xanh chính thức, khiến việc xác định và chuẩn hóa các sản phẩm tài chính xanh gặp khó khăn. Ngoài ra, Việt Nam vẫn chưa có hệ thống phân loại chính thức cho tài chính xanh, gây khó khăn trong việc xác định và đánh giá các dự án đáp ứng tiêu chuẩn ESG (Môi trường – xã hội - quản trị)…

Ông Nguyễn Tùng Anh cho rằng, trong dài hạn, trái phiếu xanh sẽ trở thành "tiêu chuẩn ngầm" mà doanh nghiệp cần tuân thủ nếu muốn tiếp cận vốn giá rẻ. Đặc biệt, trong 5-10 năm tới, tiêu chuẩn xanh sẽ chuyển từ khuyến khích tự nguyện sang bắt buộc, nên doanh nghiệp cần có sự chuẩn bị từ bây giờ thông qua việc chủ động xây dựng khung tài chính xanh đạt tiêu chuẩn quốc tế để chuẩn bị cho xu hướng bắt buộc trong tương lai.

Tại tại tọa đàm, các ý kiến cũng thống nhất nhận định, việc hoàn thiện khung pháp lý và chính sách hỗ trợ là yếu tố then chốt để Việt Nam phát triển thị trường tài chính xanh, trái phiếu xanh. Tuy nhiên, ngoài vai trò của cơ quan chức năng trong hoàn thiện khung chính sách thì vai trò chủ động của các chủ đầu tư, doanh nghiệp cũng hết sức quan trọng. Chủ đầu tư, doanh nghiệp cần có hành động cụ thể để dễ dàng tiếp cận dòng vốn xanh cũng như đảm bảo nguồn vốn xanh được đầu tư, sử dụng hiệu quả.

Mặc dù khung pháp lý cho trái phiếu xanh về cơ bản đã được quy định đầy đủ, song theo đánh giá của các chuyên gia, hành lang pháp lý cho trái phiếu xanh vẫn đang là “nút thắt”, khiến cho việc phát hành trái phiếu xanh chưa thực sự bùng nổ, nhất là khi Quyết định về Tiêu chí môi trường và việc xác nhận đối với dự án đầu tư được cấp tín dụng xanh, phát hành trái phiếu xanh (còn gọi là Danh mục phân loại xanh quốc gia) chưa được ban hành.

Nguyễn Hòa