Thị trường trái phiếu doanh nghiệp phát triển chậm nhưng có chiều sâu

Cập nhật về tình hình của thị trường trái phiếu doanh nghiệp (TPDN) tại Hội thảo “Làm sao để biết một trái phiếu đắt hay rẻ” ngày 15/8, ông Trần Phú Việt, Trưởng phòng Nghiên cứu và phát triển sản phẩm, Bộ phận Dữ liệu tài chính của FiinGroup, cho biết tổng giá trị phát hành TPDN trên thị trường sơ cấp từ đầu năm đến 13/8 đạt 240.000 tỷ đồng, tăng 102% so với cùng kỳ năm ngoái, giúp quy mô lưu hành đạt 1,21 triệu tỷ đồng, tức khoảng 11,7% GDP năm 2023.

Về cơ cấu phát hành, trái phiếu ngân hàng đạt 136.500 tỷ đồng, chiếm 68% tổng giá trị phát hành; trái phiếu bất động sản đạt 43.200 tỷ đồng, chiếm 21,54%.

Lãi suất danh nghĩa bình quân huy động ở mức 7,47%/năm trong 8 tháng năm 2024, giảm 66 điểm so với mức bình quân 8,13% của năm 2023. Kỳ hạn bình quân ở mức 3,8 năm, giảm so với mức bình quân 4,7 năm của năm 2023.

Thanh khoản TPDN trên thị trường thứ cấp.

Số dư trái phiếu (cả gốc và lãi) đến hạn trong năm 2024 ở mức 315.000 tỷ đồng và năm 2025 đạt đỉnh ở mức 334.000 tỷ đồng. Riêng trái phiếu bất động sản thì số dư đến hạn năm 2024 hiện ở mức 60.000 tỷ đồng và năm 2025 ước tính ở mức 135.000 tỷ đồng.

Cũng theo ông Trần Phú Việt, tình hình chậm trả đã giảm khá nhiều so với đỉnh điểm năm 2023, đặc biệt là trái phiếu bất động sản, do các nhà đầu tư và tổ chức phát hành đã chủ động tái cơ cấu nợ trái phiếu.

Các chuyên gia nhận định, thị trường TPDN những tháng đầu năm có một số điểm tích cực như: hầu hết trái phiếu ngân hàng phát hành trong thời gian qua có sự rủi ro thấp, được thị trường đánh giá cao.

Theo đó, phần lớn các ngân hàng TMCP ở Việt Nam đều có kế hoạch tăng vốn cấp 2 nhằm đáp ứng nhu cầu tăng trưởng tín dụng (14-15%) hoặc đáp ứng các quy định về an toàn vốn. Trái phiếu là một trong những kênh huy động vốn cấp 2 quan trọng của ngân hàng. Bản thân ngân hàng là tổ chức kinh doanh tiền, dù mục đích phát hành trái phiếu để cơ cấu lại nợ hiện hữu nhằm tối ưu cơ cấu vốn hay nhằm hỗ trợ cho doanh nghiệp tái cấu trúc nợ hay cho vay mới, thì điểm mấu chốt vẫn là chất lượng khoản vay được kiểm soát tốt hơn...

Thực tế, nhu cầu thị trường nhà ở là lớn, đặc biệt là với loại hình nhà ở trung và thấp cấp. "Chúng tôi ghi nhận tại một số địa phương tháo gỡ được vấn đề pháp lý, doanh nghiệp bất động sản có xu hướng tốt lên thể hiện ở các dự án bất động sản đang triển khai, mở bán hoặc chuẩn bị mở bán", ông Nguyễn Quang Thuân, Tổng Giám đốc FiinRatings nhấn mạnh.

Các chuyên gia dự báo trong những tháng cuối năm, thị trường trái phiếu sẽ tích cực hơn khi những ngành cần nhiều vốn như hạ tầng, nước, rác thải,... được đẩy mạnh. Việc các doanh nghiệp này tham gia thị trường trái phiếu với kỳ hạn dài, cơ chế lãi suất cố định, trái phiếu được xếp hạng tín nhiệm độc lập, có sự tham gia bảo lãnh của các định chế lớn và được “săn đón” bởi các nhóm nhà đầu tư khác nhau..., là những đặc điểm cơ bản của một thị trường TPDN có chiều sâu và từng bước đi vào phát triển bền vững.

"Có thể nói, đây là xu hướng đi chậm nhưng chắc, có dự án rõ ràng, minh bạch, tiếp cận đúng đối tượng nhà đầu tư có khẩu vị rủi ro phù hợp, giảm rủi ro xáo trộn như trước đây", chuyên gia FiinRatings nhấn mạnh.

Ông Trần Phú Việt nhận định, trong thời gian tới, trái phiếu ngân hàng sẽ vẫn là nhóm chủ đạo dẫn dắt thị trường, dự kiến chiếm khoảng 70% giá trị phát hành trong nửa cuối năm 2024. Trong khi đó, trái phiếu bất động sản bắt đầu hồi phục nhờ một số dự án có tiến độ pháp lý và trái phiếu hạ tầng có dấu hiệu khởi sắc.

“Lãi suất vẫn cơ bản trên nền thấp nhưng nhiều tổ chức phát hành đang cân nhắc sử dụng vay dài hạn ngân hàng hay phát hành trái phiếu cho nhà đầu tư phi ngân hàng. Bên cạnh đó, thị trường đang mong đợi hỗ trợ chính sách từ Ngân hàng Nhà nước trong việc cấp phép cho các ngân hàng cung cấp dịch vụ quản lý tài sản đảm bảo”, ông Trần Phú Việt thông tin.

Thanh Hoa