Thị trường gạo thêm áp lực khi Ấn Độ chuẩn bị bán 20 triệu tấn gạo tồn kho

Ấn Độ có kế hoạch bán 20 triệu tấn gạo dự trữ vào tháng tới, với một phần trong số đó phân phối cho các thương nhân để xuất khẩu. Ảnh: The Nation

Hôm 27-8, tờ The Nation dẫn lời Chukiart Opaswong, Chủ tịch danh dự của TREA cho biết nếu kịch bản trên xảy ra, sức cạnh tranh của Thái Lan trên thị trường gạo toàn cầu sẽ càng suy yếu. Điều này sẽ dẫn đến giá gạo trong nước giảm và gây thiệt hại nặng nề cho nông dân Thái Lan.

Ông giải thích, chính phủ Ấn Độ có kế hoạch bán hết gạo trong kho dự trữ để chuẩn bị bắt đầu thu mua gạo từ vụ thu hoạch mới của nông dân.

Gạo dự trữ của Ấn Độ sẽ được phân bổ theo ba cách: một phần bán cho các nhà sản xuất ethanol, một phần phân phối cho người nghè, và phần còn lại bán cho các thương nhân gạo để xuất khẩu.

“Chúng tôi rất sốc khi nghe về khối lượng này vì Ấn Độ chỉ định giá bán ở mức 230 đô la Mỹ/tấn”, ông nói.

Ông lưu ý, các nhà xuất khẩu gạo Ấn Độ có thể chi thêm 30 đô la Mỹ/tấn để nâng cấp chất lượng đạt tiêu chuẩn xuất khẩu, sau đó bán với giá từ 280 đến 300 đô la /tấn, thấp hơn đáng kể so với giá xuất khẩu hiện tại của Thái Lan.

Hiện tại, Thái Lan xuất khẩu gạo trắng 5% tấm với giá 365-370 đô la /tấn. Với mức giá này, nông dân chỉ thu về 5.000-6.000 baht/tấn lúa, so với mức 11.000-12.000 baht/tấn vào năm ngoái.

Theo ông Chukiart, Việt Nam đang chuyển hướng chiến lược sang tập trung hoàn toàn vào gạo cao cấp giá trị cao. Gạo “ST” của Việt Nam, một giống gạo thơm mềm đang được ưa chuộng trên toàn thế giới, hiện có giá bán từ 800–850 đô la Mỹ/tấn.

Dù giá thấp hơn gạo nhài (jasmine) của Thái Lan, đang có giá bán khoảng 1.050 đô la Mỹ/tấn, gạo ST ngày càng hấp dẫn tại các thị trường như Mỹ. Nếu gạo ST tiếp tục mở rộng thị trường tại các thị trường cao cấp, gạo jasmine của Thái Lan chắc chắn sẽ mất thị phần, ông Chukiat cảnh báo.

Ông cũng lưu ý, căng thẳng biên giới Thái Lan-Campuchia dẫn đến việc các cửa khẩu đóng cửa trong thời gian dài, có thể chuyển hướng gạo thơm Phka Rumduol của Campuchia (nhiều lần đoạt cúp gạo ngon nhất thế giới) sang Việt Nam. Điều này sẽ cho phép Việt Nam chế biến và xuất khẩu gạo này, cạnh tranh trực tiếp với gạo jasmine của Thái Lan.

Trong khi đó, Bộ Thương mại Thái Lan đang phát động chiến dịch mới, tập trung vào các thị trường mạnh để thúc đẩy các thỏa thuận và sự kiện xúc tiến thương mại gạo trong 5 tháng tới. Mục đích là nhằm đạt mục tiêu xuất khẩu 7,5 triệu tấn trong 2025.

Chiến dịch mới của Bộ Thương mại Thái Lan (DOT) nhằm ứng phó với sự suy giảm đáng kể về xuất khẩu gạo trong những tháng đầu năm.

Theo bà Arada Fuangtong, Cục trưởng Cục Ngoại thương thuộc DOT, Thái Lan chỉ xuất khẩu 4,3 triệu tấn gạo từ trong 7 tháng đầu năm, giảm so với mức 5,74 triệu tấn cùng kỳ năm ngoái. Giá trị xuất khẩu cũng giảm mạnh, từ 3,9 tỉ đô la Mỹ xuống còn 2,7 tỉ đô la.

Sự sụt giảm này chủ yếu do cạnh tranh toàn cầu gia tăng, đặc biệt là từ Ấn Độ, nước đã khôi phục hoạt động xuất khẩu sau những hạn chế tạm thời.

Nhu cầu giảm từ các thị trường trọng điểm bao gồm Indonesia và Philippines, cùng với đồng baht của Thái Lan mạnh lên cũng gây áp lực lên ngành gạo.

Đồng baht đã tăng giá khoảng 5,8% so với đồng đô la Mỹ trong năm nay.

“Điều khiến chúng tôi lo ngại nhất là giá trị xuất khẩu gạo sụt giảm. Trong bối cảnh khối lượng xuất khẩu giảm mạnh, đồng baht mạnh hơn khiến giá trị xuất khẩu giảm sâu hơn nữa”, bà Arada nói.

Dù vậy, Thái Lan đã mở rộng bán gạo sang các thị trường như Trung Quốc, Mỹ, Nam Phi, một số nước ở Trung Đông và châu Âu.

Một số loại gạo như gạo jasmine, gạo đồ, gạo nếp và gạo lứt chứng kiến khối lượng xuất khẩu tăng, trong khi gạo trắng và các loại gạo thôm khác vấp phải sự cạnh tranh gay gắt về giá từ Việt Nam, Ấn Độ và Pakistan.

Bà Arada thừa nhận, mức thuế quan đối ứng 19% gần đây do Mỹ áp lên hàng hóa Thái Lan bao gồm mặt hàng gạo đã đặt ra những thách thức. Tuy nhiên, bà lưu ý gạo thơm jasmine của Thái Lan vẫn có khả năng cạnh tranh với gạo Việt Nam, vốn đang đối mặt với mức thuế 20% khi bán sang Mỹ.

Với kim ngạch xuất khẩu gạo sang Mỹ tăng 4,26% trong 7 tháng đầu năm nay, bà tin tưởng rằng, Thái Lan sẽ xuất khẩu khoảng 800.000 tấn sang Mỹ trong cả năm, với 2/3 là gạo thơm jasmine.

Trong 5 tháng tới, DOT sẽ tập trung vào các hoạt động xúc tiến thương mại gạo để đạt được mục tiêu xuất khẩu. Các kế hoạch bao gồm đẩy nhanh thỏa thuận liên chính phủ để bán 280.000 tấn gạo còn lại cho Trung Quốc và tìm kiếm thị trường mới cho gạo trắng và gạo đồ tại các quốc gia như Saudi Arabia và Iraq.

DOT cũng sẽ tiếp tục đàm phán mở rộng thị trường với Nhật Bản và tiếp đón một phái đoàn các nhà nhập khẩu gạo ở Hồng Kông để xây dựng niềm tin về chất lượng và tiêu chuẩn gạo/

Các sáng kiến khác bao gồm quảng bá gạo Thái Lan tại các hội chợ thương mại quốc tế ở Úc, Trung Quốc, Đức và Saudi Arabia, cũng như tổ chức các sự kiện roadshow để cung cấp cho nông dân thông tin về xu hướng thị trường, giúp điều chỉnh sản xuất theo nhu cầu của người tiêu dùng.

Theo The Nation, Reuters

Chánh Tài