Thị trường gạo Nhật Bản 'dậy sóng'

Gạo Nhật Bản được bày bán tại siêu thị. Ảnh: Kyodo/TTXVN

Khi giá gạo tiếp tục tăng cao, việc bán gạo dự trữ của chính phủ thông qua các hợp đồng tùy ý đã bắt đầu ở khu vực Kanto bao gồm Tokyo, cùng nhiều khu vực khác. Sau tuyên bố của Bộ trưởng Nông nghiệp, Lâm nghiệp và Thủy sản Shinjiro Koizumi rằng gạo sẽ có giá "khoảng 2.000 yen (khoảng 14 USD) cho 5 kg tại các cửa hàng", người dân đã xếp hàng dài trên toàn quốc để mua loại gạo chủ lực này. Trong khi người tiêu dùng kỳ vọng cao về gạo rẻ hơn, thì tác động đến giá gạo nói chung vẫn chưa chắc chắn. Trong khi đó, nông dân đang tỏ ra bối rối, nói rằng người tiêu dùng chỉ tìm kiếm giá thấp. Điều gì sẽ xảy ra với các biện pháp giá gạo ưu tiên "tính cấp bách" và "khả năng chi trả"?

Ông Yukihiro Nishijima, 37 tuổi, chủ sở hữu thế hệ thứ hai của cửa hàng gạo Meinohama Kotabe Beikokuten tại Phường Nishi, thành phố Fukuoka, cho biết với vẻ mặt bối rối rằng họ không thể có đủ gạo lứt và ông chưa bao giờ nghĩ điều này sẽ xảy ra. Cửa hàng của ông đang phải vật lộn để đảm bảo đủ gạo lứt, khiến họ phải đăng thông báo nêu rõ việc không nhận thêm khách hàng mới.

Sự gián đoạn phân phối bắt đầu từ vụ thu hoạch lúa năm 2023. Nhà bán buôn mà ông Nishijima thường xuyên mua gạo đã bắt đầu giao hàng chậm hơn. Ông cho biết, trước đây ông có thể chọn nhà bán buôn dựa trên giá, nhưng khi giá gạo tăng, các nhà bán buôn bắt đầu hỏi ông có thể trả giá bao nhiêu. Giá mua cao và khối lượng giao dịch giảm khiến việc đảm bảo lợi nhuận trở nên khó khăn. Ông Nishijima, người có kế hoạch đảm bảo thu mua gạo từ vụ lúa mới trực tiếp từ nông dân, nhận định rằng ngay cả khi họ quảng cáo giá chỉ 2.000 yen, thì đó vẫn là gạo cũ và giá gạo mới sẽ không giảm.
Chính phủ can thiệp thị trường để ép giá giảm?
Theo Bộ Nông nghiệp, Lâm nghiệp và Thủy sản Nhật Bản, giá trung bình cho 5 kg gạo được bán tại các siêu thị trên toàn quốc từ ngày 12 đến ngày 18/5 là 4.285 yen (khoảng 30 USD) bao gồm thuế, đánh dấu mức cao mới trong tuần thứ hai liên tiếp. Con số này cao hơn 2.165 yen (khoảng 15 USD) so với cùng kỳ năm ngoái và cao hơn 17 yen (khoảng 12 xu) so với tuần trước.
Trong bối cảnh giá tăng, ông Koizumi, đã tuyên bố giải phóng gạo dự trữ của chính phủ thông qua các hợp đồng tùy ý. Biện pháp chưa từng có này, có thể được coi là sự can thiệp vào thị trường, đã nhận được một loạt đơn xin cấp 300.000 tấn gạo dành cho các doanh nghiệp lớn và 80.000 tấn cho những nhà bán lẻ và cửa hàng gạo nhỏ hơn.
Công ty TNHH Mr Max Holdings có trụ sở tại Fukuoka, đơn vị điều hành chuỗi cửa hàng giảm giá tại các vùng Kanto, Chugoku và Kyushu, đã nộp đơn xin 5.000 tấn gạo dự trữ. Công ty đặt mục tiêu bán gạo tại tất cả 57 cửa hàng của mình với giá dưới 2.000 yen cho một túi 5 kg. Một người phát ngôn của công ty bày tỏ sự nhiệt tình, cho biết họ muốn giảm giá xuống dù chỉ 1 yen.
Một nữ nhân viên văn phòng ngoài 50 tuổi đến từ thành phố Fukuoka bày tỏ mong muốn ông Koizumi sẽ giúp người dân có thể ăn gạo ngon với giá phải chăng.
Các văn phòng khu vực của Bộ Nông nghiệp, Lâm nghiệp và Thủy sản Nhật Bản cũng ngạc nhiên trước sáng kiến bất thường này, có thể coi đây là hành động can thiệp vào thị trường.
Một nhân viên tại văn phòng quản lý nông nghiệp khu vực ở phía Tây Nhật Bản cho biết đây là tình huống mà họ chỉ nắm được thông tin chi tiết qua các cuộc họp báo của bộ trưởng và họ chưa từng có một dự án nào tương tự. Văn phòng này dường như đang bận xử lý những yêu cầu từ các doanh nghiệp và sắp xếp việc vận chuyển gạo dự trữ. Tuy nhiên, khoảng 300.000 tấn gạo dự trữ được giải ngân lần này là một lượng nhỏ so với mức tiêu thụ hàng năm khoảng 7 triệu tấn trên toàn quốc. Nhân viên này tỏ ra do dự và nói rằng, theo nhận định cá nhân, ông nghi ngờ biện pháp này sẽ có hiệu ứng giảm giá đáng kể.
Nông dân lo lắng
Một nữ nông dân ngoài 50 tuổi làm việc tại Đồng bằng Saga, một trong những vựa lúa hàng đầu của vùng Kyushu, bày tỏ sự thất vọng, cho rằng thật không may khi người tiêu dùng chỉ quan tâm đến giá thấp.
Bà cho biết trồng lúa đòi hỏi máy móc nông nghiệp đắt tiền, và ngay cả khi có các khoản vay, nông dân dường như vẫn phải vật lộn để trả nợ do giá gạo thấp. Bà chia sẻ, ngay khi bà bắt đầu nghĩ rằng các con trai mình có thể yên tâm kế thừa nghề trồng lúa khi giá gạo cuối cùng cũng tăng, thì mọi người lại kêu ca giá quá đắt và đòi giảm giá. Bà cảm thấy phản ứng của chính phủ dường như chỉ quan tâm đến người tiêu dùng.

Nguyễn Tuyến/BNEWS/Vnanet.Vn