Thí điểm sàn giao dịch carbon từ tháng 6

Phó thủ tướng Chính phủ Trần Hồng Hà đã ký Quyết định số 232 phê duyệt Đề án thành lập và phát triển thị trường carbon tại Việt Nam.

Theo Bộ Tài chính, thị trường carbon được phát triển theo mô hình tập trung, hoạt động theo nguyên tắc thị trường dưới sự quản lý, giám sát chặt chẽ của Nhà nước, đảm bảo nguyên tắc công khai, minh bạch, an toàn, hiệu quả, phù hợp với điều kiện quốc gia và thông lệ quốc.

Thị trường carbon tại Việt Nam sẽ được triển khai theo 2 giai đoạn: Giai đoạn thí điểm từ năm 2025 đến hết năm 2028 và giai đoạn vận hành chính thức từ năm 2029.

Cụ thể, từ tháng 6.2025 đến hết 2028, sàn giao dịch carbon trong nước sẽ được vận hành thí điểm. Ba năm sau, sàn sẽ được vận hành chính thức.

Hàng hóa trên thị trường gồm hạn ngạch phát thải khí nhà kính và tín chỉ carbon.

Chủ thể tham gia thị trường carbon gồm các cơ sở thuộc danh mục lĩnh vực, cơ sở phát thải khí nhà kính phải thực hiện kiểm kê khí nhà kính; tổ chức thực hiện chương trình, dự án theo cơ chế trao đổi, bù trừ tín chỉ các bon trong nước hoặc thực hiện chương trình...

Hệ thống đăng ký quốc gia về hạn ngạch phát thải khí nhà kính và tín chỉ carbon được Bộ Tài nguyên - Môi trường chủ trì thiết lập và vận hành để phục vụ việc quản lý, vận hành, cập nhật, khai thác thông tin hạn ngạch phát thải khí nhà kính, tín chỉ carbon; xử lý các hoạt động vay mượn, nộp trả, chuyển giao, bù trừ hạn ngạch phát thải khí nhà kính.

Việc tổ chức giao dịch trên thị trường các bon được thực hiện theo phương thức tập trung trên sàn giao dịch carbon.

Sở Giao dịch chứng khoán Hà Nội xây dựng và cung ứng dịch vụ sàn giao dịch carbon.

Tổng công ty Lưu ký và bù trừ chứng khoán Việt Nam cung ứng dịch vụ lưu ký, thanh toán giao dịch.

Việc cung ứng dịch vụ sẽ được thực hiện theo yêu cầu nghiệp vụ về tổ chức, quản lý thị trường và các điều kiện, tiêu chuẩn kỹ thuật do Bộ Tài nguyên - Môi trường chủ trì, phối hợp với Bộ Tài chính và các bộ ngành, cơ quan có liên quan xây dựng.

Bộ Tài nguyên - Môi trường chủ trì, phối hợp với các bộ ngành, cơ quan có liên quan vận hành thị trường carbon trong nước, bảo đảm không để phát triển tự do, tự phát, gây thất thoát tài nguyên, tài sản của Nhà nước, ảnh hưởng đến an ninh quốc gia, trật tự xã hội.

Đề án đã đưa ra 5 nhóm nhiệm vụ và giải pháp để phân công cho các bộ ngành, cơ quan triển khai, thực hiện, gồm về về hàng hóa trên thị trường carbon; về chủ thể tham gia thị trường carbon về hệ thống đăng ký quốc gia và sàn giao dịch carbon về tổ chức vận hành thị trường carbon; về nâng cao nhận thức, tăng cường năng lực.

Tín chỉ carbon (carbon credit) là một loại giấy phép hoặc chứng chỉ có thể giao dịch, có giá trị mua bán và cung cấp cho người nắm giữ tín chỉ quyền phát thải một tấn CO2 hoặc loại khí thải khác nằm trong danh sách khí thải nhà kính.

Thực tế, lộ trình giảm phát thải trong nông nghiệp được chuẩn bị từ năm 2014, khởi đầu với việc xây dựng tín chỉ carbon tại khu vực Bắc Trung Bộ.

Tháng 10.2020, Việt Nam và Ngân hàng Thế giới (WB) ký chuyển nhượng 10,3 triệu tín chỉ carbon. Hiện tại, Việt Nam đã chuyển nhượng một phần số tín chỉ này và còn 5,9 triệu tín chỉ chưa được chuyển giao. WB đã đề xuất chuyển tiếp 4,9 triệu tín chỉ.

Sau khi hoàn tất chuyển nhượng 10,3 triệu tín chỉ carbon, đến tháng 3.2024, Việt Nam đã nhận được tổng số tiền 51,5 triệu USD từ WB. Số tiền này đã được phân bổ về các địa phương. Trong đó, 6 tỉnh thuộc khu vực Bắc Trung Bộ đã triển khai việc chi trả, mang lại lợi ích cho khoảng 7.000 chủ rừng. Hiện tại, gần 400 tỉ đồng đã được các địa phương chi trả theo đúng quy định.

Hiện nay, Việt Nam triển khai đề án 1 triệu hecta lúa, một dự án quan trọng nhằm giảm phát thải khí mê tan – loại khí nhà kính có tác động lớn đến biến đổi khí hậu.

Tuyết Nhung