Thêm sinh kế để người dân vươn lên thoát nghèo bền vững

Mô hình nuôi dê phù hợp với điều kiện, phương thức sản xuất của người dân vùng lũ Hương Khê, Hà Tĩnh. (Ảnh: Đức Chiến)

Năm 2024, huyện Hương Khê, tỉnh xây dựng 15 mô hình sinh kế giảm nghèo, gồm 14 mô hình chăn nuôi bò sinh sản và một mô hình chăn nuôi dê với 354 hộ dân được hỗ trợ. Ông Nguyễn Văn Anh, thôn 9, xã Hà Linh, huyện Hương Khê chia sẻ, năm 2024, thông qua chương trình giảm nghèo, gia đình được nhận nuôi ba con dê sinh sản và được chuyển giao kỹ thuật chăm sóc. Sau 5 tháng, đàn dê đã bắt đầu sinh sản.

Theo đánh giá của chính quyền địa phương, toàn xã có 23 hộ dân tham gia mô hình, mỗi hộ được hỗ trợ tiền mua dê giống với kinh phí từ 8 đến 11 triệu đồng (tùy đối tượng hộ nghèo). Đến nay, tổng đàn dê của xã đã lên hơn 100 con do các hộ dân tăng đàn.

Hỗ trợ sinh kế từ giống vật nuôi, khoa học kỹ thuật và vốn vay cũng được tỉnh Sơn La lựa chọn nhằm hoàn thành mục tiêu đến hết năm 2025, tỷ lệ hộ nghèo toàn tỉnh giảm còn 7,89%. Tính đến đầu tháng 5/2025, Sơn La có 7 quỹ tín dụng nhân dân hoạt động với nguồn vốn huy động 2.773 tỷ đồng và dư nợ gần 2.600 tỷ đồng, có 5.019 khách hàng đang .

Ông Nguyễn Văn Tuyến, bản Mé Lếch, xã Cò Nòi, huyện Mai Sơn (Sơn La) chia sẻ, gần 20 năm qua, gia đình luôn nhận được sự đồng hành của Quỹ tín dụng nhân dân thị trấn Hát Lót, yên tâm sản xuất. Gia đình ông Tuyến đang vay Quỹ tín dụng 200 triệu đồng, đầu tư 9.000 m2 đất trồng dâu tây và rau màu theo thời vụ và hơn 60 gốc na Thái.

Đến nay gia đình đã xây được nhà, điều kiện kinh tế cũng khá hơn, bảo đảm đời sống 7 thành viên, không còn là hộ nghèo. Chủ tịch Liên minh hợp tác xã tỉnh Sơn La Lê Tiến Lợi chia sẻ: Chất lượng dịch vụ của các quỹ tín dụng nhân dân ngày càng cao, thủ tục vay vốn ngày càng nhanh gọn với lãi suất được điều chỉnh phù hợp theo hướng có lợi cho người dân.

Mô hình nuôi dê phù hợp với điều kiện, phương thức sản xuất của người dân vùng lũ Hương Khê, Hà Tĩnh. (Ảnh: Đức Chiến)

Theo Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Hà Tĩnh, với Chương trình mục tiêu quốc gia về giảm nghèo bền vững giai đoạn 2021-2025, Hà Tĩnh được phân bổ hơn 376 tỷ đồng triển khai các dự án khung. Thông qua nguồn hỗ trợ, các địa phương đã xây dựng, triển khai 880 mô hình, dự án phát triển sản xuất và góp phần cải thiện tình trạng suy dinh dưỡng, chăm sóc sức khỏe, thể trạng cho hàng nghìn học sinh có ; mở các lớp dạy nghề, hỗ trợ người lao động tìm kiếm thị trường lao động; góp phần tạo việc làm, nâng cao thu nhập và giảm nghèo bền vững, nhất là người lao động thuộc hộ nghèo, hộ cận nghèo, hộ mới thoát nghèo...

Theo Phó Chủ tịch UBND tỉnh Hà Tĩnh Dương Tất Thắng, đến nay, Hà Tĩnh không còn xã đặc biệt khó khăn vùng bãi ngang ven biển, miền núi. Cuối năm 2024, toàn tỉnh có 9.236 hộ nghèo (19.109 khẩu), tỷ lệ giảm 2,4% (giảm 0,61% so với cuối năm 2023), đạt mục tiêu do cấp có thẩm quyền giao. Còn tại tỉnh Sơn La, lũy kế giai đoạn 2021-2025, đến hết tháng 5/2025, tổng số kinh phí thực hiện Chương trình đã giải ngân hơn 643 tỷ đồng, đạt hơn 52% nguồn vốn giao.

Theo Chủ tịch Liên minh hợp tác xã tỉnh Sơn La Lê Tiến Lợi, đến cuối năm 2024, tỷ lệ hộ nghèo của tỉnh Sơn La đã giảm xuống còn 10,89% (giảm 10,77% so với năm 2021), bình quân giảm 3,59%/năm, đạt và vượt chỉ tiêu Nghị quyết đại hội Đảng bộ tỉnh Sơn La lần thứ 15 đề ra (giảm 3%/năm). Tỷ lệ hộ nghèo dân tộc thiểu số giảm 10,55% so với năm 2021 (từ 21,34% xuống còn 10,79%), bình quân giảm 3,51%/năm, đạt chỉ tiêu kế hoạch Chương trình đề ra.

Theo Phó Chánh Văn phòng Quốc gia về giảm nghèo Nguyễn Lê Bình, tính đến hết năm 2024, tỷ lệ hộ nghèo theo chuẩn nghèo đa chiều là 1,93%, (giảm 1%); tỷ lệ hộ nghèo tại các huyện nghèo là 24,86% (giảm 6,86%); tỷ lệ hộ nghèo còn 12,55% (giảm 3,95%), đạt chỉ tiêu Quốc hội, Chính phủ giao; có 19 xã đặc biệt khó khăn vùng bãi ngang, ven biển và hải đảo được thoát khỏi tình trạng nghèo, đặc biệt khó khăn và ba huyện thoát nghèo.

Tuy nhiên, theo các chuyên gia kinh tế, việc giảm nghèo chưa thật sự bền vững, và cần thay đổi cấu trúc sinh kế, môi trường sống của người dân, tạo điều kiện để họ thoát nghèo bằng nội lực. Trên thực tế, những hộ khó khăn như bà Lê Thị Bình ở thôn Bình Minh, xã Hương Bình, tỉnh Hà Tĩnh đã vươn lên thoát nghèo khi tham gia Dự án hỗ trợ phát triển sản xuất lĩnh vực nông nghiệp huyện Hương Khê. Bà được Nhà nước hỗ trợ 1 con bò nái trị giá 11 triệu đồng, chỉ 5 tháng sau, con bò sinh thêm 1 con bê. Bà Bình phấn khởi khi có thêm tư liệu, động lực sản xuất để duy trì cuộc sống và từng bước vượt qua khó khăn và ổn định cuộc sống.

Tạo cơ hội việc làm cho người dân thông qua dự án hỗ trợ phát triển sản xuất, hay tăng cường đào tạo nghề theo nhu cầu thị trường, chú trọng đào tạo gắn với thực tiễn địa phương như trồng trọt, chăn nuôi, thủ công mỹ nghệ, dịch vụ du lịch cộng đồng… đang là hướng đi của nhiều địa phương trong nỗ lực giảm nghèo, xóa nghèo bền vững. Bên cạnh đó, nhiều địa phương đã và đang nỗ lực hỗ trợ người dân tiếp cận vốn sản xuất, khuyến khích phát triển kinh tế hộ, tổ hợp tác, hợp tác xã để tạo ra chuỗi giá trị bền vững qua quỹ tín dụng nhân dân, đồng thời trang bị kiến thức, giải pháp thích ứng môi trường, đào tạo kỹ năng số... để người dân tiếp cận thị trường rộng lớn hơn và tự tin thoát nghèo bền vững.

HÀ TUẤN - NGỌC TUẤN