'Thẻ vàng' nhập cư: Kim bài của giới tài phiệt hay ổ khóa đóng chặt giấc mơ?

“Cướp” ngai vương của “thẻ xanh”?

Vào ngày 25/2 vừa rồi, lần đầu tiên trong nhiệm kỳ thứ 2 của mình, Tổng thống Donald Trump đã đề xuất một kế hoạch cải cách nhập cư quy mô lớn. Chính sách này hướng việc biến quyền định cư tại Mỹ thành một đặc quyền cao cấp, dành riêng cho giới siêu giàu trên thế giới.

Tổng thống Mỹ Donald Trump tuyên bố “thẻ vàng” nhập cư 5 triệu USD sẽ bán đắt như tôm tươi.

Cụ thể, Tổng thống Donald Trump dự kiến sẽ thay thế chương trình thị thực đầu tư EB-5 - vốn được gọi là “thẻ xanh Mỹ” (green card), bằng chính sách mới mang tên “thẻ vàng” (gold card). Người đứng đầu Nhà Trắng nhấn mạnh chương trình này có thể giúp giảm thâm hụt ngân sách quốc gia, đồng thời góp phần thu hút những cá nhân giàu có, sẵn sàng chi tiêu mạnh tại Mỹ.

Điểm khác biệt cốt lõi giữa “thẻ vàng” so với “thẻ xanh” chính là mức giá và điều kiện tham gia. Trong khi EB - 5 yêu cầu nhà đầu tư rót tối thiểu 800.000 USD - 1,05 triệu USD vào một dự án kinh doanh tại Mỹ và tạo ra ít nhất 10 việc làm, thì “thẻ vàng” có giá cố định 5 triệu USD, không đòi hỏi bất kỳ khoản đầu tư nào vào nền kinh tế, mà chỉ cần nộp trực tiếp cho chính phủ Mỹ. Bên cạnh đó,“thẻ vàng” được quảng bá là đi kèm với con đường nhập tịch cụ thể hơn, dù các điều kiện chi tiết vẫn chưa được công bố. Trong khi, “thẻ xanh” cho phép thường trú tại Mỹ nhưng không cam kết một lộ trình nhập quốc tịch rõ ràng.

Sự khác biệt quan trọng tiếp theo là mục tiêu của chương trình. EB - 5 được thiết kế để thu hút vốn đầu tư và tạo việc làm, giúp phát triển kinh tế địa phương. Ngược lại, “thẻ vàng” chỉ nhắm đến việc thu hút người siêu giàu, với mong muốn họ chi tiêu mạnh, đóng thuế nhiều hơn để tăng thu ngân sách. Điều này khiến “thẻ vàng” trở thành một sản phẩm nhập cư cao cấp, phương tiện được kỳ vọng giúp tăng trưởng kinh tế Mỹ cấp tốc thay vì một công cụ thúc đẩy kinh tế đơn thuần như “thẻ xanh”.

“Thẻ vàng” có thực sự giúp giấc mơ “nước Mỹ vĩ đại trở lại”?

Tổng thống Donald Trump nhấn mạnh chương trình này là phiên bản nâng cấp của chương trình thị thực EB - 5 vốn đã tồn tại hơn 30 năm qua, sẽ là động lực cho nền kinh tế và “sẽ cực kỳ thành công”. Trả lời báo giới, người đứng đầu Nhà Trắng khẳng định “nếu bán 10 triệu “thẻ vàng”, tổng nguồn thu là 50.000 tỷ USD. Chúng ta đang có nợ công 35.000 tỷ USD. Như thế sẽ quá tốt. Vậy hãy chờ xem".

Phía chuyên gia nhận định nếu chương trình “thẻ vàng” có thể đi vào hoạt động trơn chu, đáp ứng nhu cầu của giới siêu giàu trên thế giới nó có thể giúp nước Mỹ có một khoản tiền khổng lồ để bù vào lỗ hổng ngân sách, đầu tư thêm vào cơ sở hạ tầng và hỗ trợ các chương trình xã hội.

Bên cạnh đó, nếu giới siêu giàu định cư tại Mỹ, những người sở hữu tài sản từ hàng chục triệu đến hàng tỷ USD, có xu hướng thả phanh chi tiêu vào các lĩnh vực như bất động sản, sản phẩm xa xỉ, dịch vụ tài chính và du lịch,... sẽ có đóng góp tích cực, kích thích nền kinh tế xứ cờ hoa “rộn ràng” trở lại. Không dừng lại ở đó, những người siêu giàu thường là các doanh nhân thành đạt, nhà đầu tư chiến lược hoặc các nhân vật có tầm ảnh hưởng. Sự hiện diện của “tầng lớp tinh hoa” tại xứ cờ hoa cũng giúp thúc đẩy hợp tác kinh doanh, đầu tư vào thị trường tài chính và mang lại những giá trị vô hình khác như mở rộng tầm ảnh hưởng của Mỹ trong giới tài chính toàn cầu.

Trái đắng tiềm ẩn

Mặc dù chương trình “thẻ vàng” hứa hẹn mang lại nguồn thu khổng lồ cho chính phủ Mỹ, nhưng nó cũng tiềm ẩn nhiều tác hại, cả về kinh tế, xã hội lẫn hệ thống nhập cư. Trước hết, việc bán quyền định cư với giá 5 triệu USD có thể làm gia tăng bất bình đẳng trong hệ thống nhập cư Mỹ. Chương trình này gần như loại bỏ cơ hội của tầng lớp trung lưu và thượng lưu thông thường, vốn có thể tiếp cận thẻ xanh thông qua EB-5 bằng cách đầu tư vào các doanh nghiệp. Thay vào đó, họ buộc phải tìm kiếm các con đường khác như visa lao động (H-1B), du học hoặc bảo lãnh gia đình - vốn cũng không dễ dàng dưới chính quyền Trump vốn siết chặt nhập cư.

Thêm vào đó, rủi ro liên quan đến kiểm soát nguồn tiền và đạo đức nhập cư cũng là một vấn đề lớn. Việc chấp nhận các khoản tiền lớn từ cá nhân nước ngoài mà không yêu cầu họ đầu tư hoặc tạo giá trị cho xã hội có thể dẫn đến nguy cơ mở cửa cho các dòng tiền không minh bạch. Những người bất chấp tất cả để có được “thẻ vàng” có thể chỉ dùng nó với mục đích “rửa tiền” hoặc tìm nơi trú ẩn tài chính, thay vì thực sự có ý định đóng góp cho nước Mỹ.

Không những thế, "thẻ vàng” còn có thể làm rúng động thị trường lao động và bất động sản tại xứ cờ hoa. Nhìn chung, "thẻ vàng” có thể tạo nên cú hích trong lĩnh vực bất động sản với sự tăng vọt tại phân khúc hạng sang. Nhưng chính điều này cũng có thể khiến giá nhà ở trở nên đắt đỏ hơn với tầng lớp trung lưu và những lao động thu nhập thấp. Cơ hội việc làm tại Mỹ cũng phần nào trở nên khắc nghiệt hơn khi chương trình EB - 5 bị thay thế, lượng đầu tư vào các dự án kinh doanh suy giảm, kéo theo sự sụt giảm đáng kể về số lượng việc làm mới.

Tuy nhiên, theo các chuyên gia, vẫn còn quá sớm để lo lắng về những tác động của "thẻ vàng” bởi nó còn phải vượt qua sự tranh luận và được Quốc hội Mỹ đồng thuận triển khai. Và quá trình này dự kiến sẽ ngốn không ít thời gian của ông Trump.

Tú Nguyễn