Thế tiến thoái lưỡng nan về năng lượng của Đông Nam Á

Hệ thống điện gió. Ảnh: Pexels

Khu vực này đang thay đổi nhanh chóng và sự tăng trưởng đó đã biến nơi đây trở thành một trong những khu vực phát triển nhanh nhất thế giới.

Nhưng với sự tăng trưởng nhanh chóng này, một thách thức lớn xuất hiện: Làm thế nào Đông Nam Á có thể đáp ứng được nhu cầu năng lượng ngày càng tăng của mình trong khi vẫn bảo vệ môi trường cho các thế hệ tương lai?

Khu vực này cần nhiều năng lượng hơn để theo kịp sự phát triển của mình, nhưng cách thức sản xuất năng lượng truyền thống, chủ yếu thông qua nhiên liệu hóa thạch như than và khí đốt tự nhiên, không bền vững về lâu dài.

Khu vực này cần tìm cách cân bằng tăng trưởng kinh tế với nhu cầu cấp thiết về năng lượng sạch, tái tạo.

Tình hình năng lượng khu vực

Đông Nam Á bao gồm 11 quốc gia với dân số khoảng hơn 700 triệu người. Tuy nhiên, sản lượng năng lượng của khu vực này vẫn chủ yếu dựa vào nhiên liệu hóa thạch.

Than, dầu và khí đốt tự nhiên chiếm phần lớn năng lượng được sử dụng ở Đông Nam Á. Indonesia, quốc gia xuất khẩu than lớn nhất thế giới, phụ thuộc rất nhiều vào các nhà máy điện chạy bằng than để đáp ứng nhu cầu năng lượng của mình. Các quốc gia như Malaysia và Thái Lan cũng sử dụng một lượng lớn khí đốt tự nhiên để sản xuất điện.

Nhưng những loại nhiên liệu này phải trả giá đắt về mặt môi trường và Đông Nam Á đang cảm nhận được tác động của biến đổi khí hậu bao gồm mực nước biển dâng cao, bão thường xuyên hơn và các hiện tượng thời tiết khắc nghiệt đang ảnh hưởng đến cộng đồng, đặc biệt là ở các vùng ven biển trũng thấp.

Đẩy mạnh năng lượng sạch

Đông Nam Á đang phải đối mặt với áp lực ngày càng tăng trong việc giảm lượng khí thải carbon và chống biến đổi khí hậu.

Là một phần của Thỏa thuận Paris, các quốc gia trong khu vực đã cam kết giảm lượng khí thải carbon và hướng tới các nguồn năng lượng sạch hơn.

Vấn đề lớn nhất là than. Mặc dù than được biết là có hại cho môi trường, nhưng than vẫn được sử dụng rộng rãi vì nó rẻ và dễ kiếm. Indonesia vẫn tiếp tục dựa vào than như một nguồn năng lượng chính. Nhưng quốc gia này không đơn độc vì nhiều quốc gia Đông Nam Á vẫn sử dụng than để sản xuất năng lượng.

Tuy nhiên, ở Đông Nam Á, ô nhiễm không khí do đốt than là vấn đề sức khỏe nghiêm trọng. Các thành phố ở các quốc gia như Thái Lan, Việt Nam và Indonesia thường phải chịu mức độ ô nhiễm không khí cao, dẫn đến các bệnh về đường hô hấp và các vấn đề sức khỏe khác.

Công nhân vận hành tại nhà máy nhiệt điện Thủ Đức, Việt Nam. Ảnh: Huy Hùng - TTXVN

Tiếp cận năng lượng là một vấn đề khác.

Nhiều người dân ở các vùng nông thôn Đông Nam Á vẫn thiếu điện đáng tin cậy. Theo Cơ quan năng lượng Quốc tế, hơn 50 triệu người ở Đông Nam Á không có điện.

Đây là một thách thức đáng kể, đặc biệt là khi các quốc gia đang nỗ lực cải thiện mức sống của người dân. Do đó, các chính phủ thường chuyển sang sử dụng nhiên liệu hóa thạch giá rẻ như than để cung cấp điện cho các khu vực này, nhưng điều này chỉ làm tăng sự phụ thuộc của họ vào các nguồn năng lượng không tái tạo.

Năng lượng tái tạo : Giải pháp cho Đông Nam Á ?

Tin tốt là Đông Nam Á có tiềm năng lớn về năng lượng tái tạo và thực sự đang bắt đầu chuyển dịch sang các nguồn năng lượng sạch hơn, xanh hơn.

Năng lượng Mặt trời

Trong số tất cả các lựa chọn năng lượng tái tạo, năng lượng mặt trời có tiềm năng nhất trong khu vực.

Đông Nam Á có nhiều ánh nắng mặt trời quanh năm, khiến nơi đây trở nên lý tưởng cho sản xuất năng lượng mặt trời. Do đó, và nhờ các ưu đãi của chính phủ, một số quốc gia đang chứng kiến công suất năng lượng mặt trời tăng nhanh trong những năm gần đây.

Việt Nam, Philippines, Thái Lan và Indonesia đều đang đạt được tiến bộ trong việc áp dụng năng lượng mặt trời.

Gió, thủy điện và địa nhiệt

Ngoài năng lượng mặt trời, Đông Nam Á còn có các nguồn năng lượng tái tạo khác có thể giúp đáp ứng nhu cầu năng lượng của mình. Ví dụ, năng lượng gió có tiềm năng lớn ở các quốc gia như Việt Nam và Philippines, nơi có gió mạnh ở một số khu vực. Đông Nam Á cũng là nơi có nhiều sông và núi, khiến thủy điện trở thành lựa chọn tốt cho các quốc gia như Lào và Campuchia.

Năng lượng địa nhiệt là một nguồn năng lượng tái tạo quan trọng khác.

Philippines hiện là nước dẫn đầu về sản xuất năng lượng địa nhiệt và Indonesia cũng có tiềm năng địa nhiệt rất lớn. Cả hai quốc gia đều tiếp tục mở rộng sản xuất năng lượng địa nhiệt để giảm sự phụ thuộc vào nhiên liệu hóa thạch.

Hỗ trợ chính sách và đầu tư

Để Đông Nam Á hoàn toàn tiếp nhận năng lượng tái tạo, các chính phủ phải tạo ra các chính sách hỗ trợ và đưa ra các ưu đãi cho đầu tư.

Các quốc gia cần cải thiện cơ sở hạ tầng năng lượng, xây dựng nhiều dự án năng lượng tái tạo hơn và thu hút các nhà đầu tư tư nhân. Các chính phủ cũng có thể hợp tác để chia sẻ các nguồn năng lượng tái tạo, điều này có thể giúp quá trình chuyển đổi năng lượng trở nên hiệu quả và giá cả phải chăng hơn.

Một ví dụ về hợp tác khu vực là ASEAN Power Grid (lưới điện ASEAN), nhằm mục đích kết nối các lưới điện trên khắp Đông Nam Á.

Bằng cách liên kết các quốc gia lại với nhau, khu vực có thể chia sẻ các nguồn năng lượng tái tạo dễ dàng hơn và giảm tổng chi phí sản xuất năng lượng. Đây là một khái niệm bắt đầu thâm nhập vào khu vực Campuchia - Việt Nam - Thái Lan nói riêng cũng như giữa Indonesia và Singapore.

Hiệu quả năng lượng

Ngoài việc tăng sản lượng năng lượng tái tạo, các chính phủ Đông Nam Á có thể giúp giảm nhu cầu năng lượng bằng cách cải thiện hiệu quả năng lượng.

Để đạt được mục đích này, các chính phủ và ngành công nghiệp có thể thúc đẩy hiệu quả năng lượng theo nhiều cách. Hệ thống giao thông công cộng có thể khuyến khích sử dụng xe buýt điện và các nhà máy có thể đầu tư vào các máy móc và quy trình tiết kiệm năng lượng hơn.

Công nghệ thông minh

Các công nghệ mới, chẳng hạn như lưới điện thông minh và hệ thống lưu trữ năng lượng, cũng có thể giúp Đông Nam Á chuyển đổi sang năng lượng tái tạo.

Một lưới điện thông minh với mạng lưới điện hiện đại sử dụng công nghệ kỹ thuật số để cung cấp điện hiệu quả hơn có thể giúp tích hợp năng lượng tái tạo, chẳng hạn như năng lượng mặt trời và gió, vào hệ thống năng lượng dễ dàng hơn và trong quá trình này có thể giúp ngăn ngừa tình trạng mất điện.

Hệ thống lưu trữ năng lượng, chẳng hạn như pin quy mô lớn, có thể lưu trữ năng lượng dư thừa được tạo ra trong ngày và giải phóng khi cần thiết; một yếu tố quan trọng trong việc lưu trữ năng lượng được tạo ra bởi năng lượng mặt trời và gió, vốn không phải lúc nào cũng đáng tin cậy.

Tình thế tiến thoái lưỡng nan về năng lượng của Đông Nam Á là một thách thức phức tạp.

Một mặt, khu vực này cần nhiều năng lượng hơn để thúc đẩy nền kinh tế đang phát triển và cải thiện cuộc sống của người dân.

Mặt khác, khu vực này phải giải quyết những tác động có hại của việc sử dụng nhiên liệu hóa thạch, chẳng hạn như ô nhiễm không khí và biến đổi khí hậu.

Với các chính sách, khoản đầu tư và tiến bộ công nghệ phù hợp, Đông Nam Á có thể xây dựng tương lai năng lượng bền vững và giá cả phải chăng cho nhiều nhóm dân cư khác nhau của mình.

Bằng cách chuyển sang các nguồn năng lượng sạch hơn, cải thiện hiệu quả năng lượng và áp dụng các công nghệ thông minh, khu vực này có thể tiếp tục tăng trưởng kinh tế trong khi vẫn bảo vệ môi trường.

Phúc Hưng/Báo Tin tức (Theo intellinews)