Thế giới năm 2024 và dấu ấn phụ nữ

Hơn một nửa dân số thế giới đi bỏ phiếu

Trong năm 2024, các cuộc bầu cử đã được tổ chức tại nhiều quốc gia, với tổng số cử tri lên tới 4,2 tỷ người, đánh dấu lần đầu tiên trong lịch sử có hơn một nửa dân số thế giới đi bỏ phiếu bầu lãnh đạo mới. Các cuộc bầu cử đáng chú ý diễn ra ở Mỹ, Liên minh châu Âu (EU), Mexico…

Trong đó, tháng 7/2024, các nhà lập pháp EU đã bỏ phiếu bầu bà Ursula von der Leyen tiếp tục giữ chức Chủ tịch Ủy ban châu Âu (EC) thêm một nhiệm kỳ 5 năm. Cuộc bầu cử ở Mỹ ngày 5/11/2024 có ảnh hưởng lớn đến xu hướng chính sách đối ngoại của nước này cũng như cục diện địa chính trị thế giới trong năm 2025 khi ông Donald Trump đánh bại bà Kamala Harris trong cuộc đua vào Nhà Trắng.

Tháng 6/2024, bà Claudia Sheinbaum đã trở thành người phụ nữ đầu tiên lãnh đạo nền kinh tế lớn thứ 12 thế giới, trong lịch sử 200 năm của Mexico. Bà đã truyền cảm hứng cho hàng triệu phụ nữ ở một đất nước mà bạo lực đối với nữ giới vẫn tràn lan.

Ngày 16/8, bà Paetongtarn Shinawatra (37 tuổi) đã trở thành Thủ tướng thứ 31 của Thái Lan và cũng là nữ Thủ tướng trẻ tuổi nhất trong lịch sử của nước này. Dưới sự dẫn dắt của chính phủ mới, dự luật Bình đẳng hôn nhân mang tính bước ngoặt của Thái Lan đã chính thức được thông qua ngày 24/9, cho phép các cặp đôi đồng giới được kết hôn hợp pháp.

Tiếp đó vào đầu tháng 11, Tổng thống đương nhiệm của Moldova, bà Maia Sandu, đã tuyên bố thắng cử. Và đầu tháng 12, bà Netumbo Nandi-Ndaitwah (72 tuổi) đã được bầu làm Tổng thống Namibia, trở thành nữ Tổng thống đầu tiên của quốc gia châu Phi này.

Từ trái sang: Tổng thống Mexico Claudia Sheinbaum, Tổng thống Moldova Maia Sandu, Tổng thống Namibia Netumbo Nandi-Ndaitwah

Xung đột ảnh hưởng đến hơn 600 triệu phụ nữ và trẻ em gái

Cuộc xung đột giữa Israel và lực lượng vũ trang Hamas đã bước sang năm thứ hai và chưa có dấu hiệu "hạ nhiệt". Không dừng ở biên giới Israel, trong năm 2024, xung đột đã lan rộng sang Lebanon, nơi quân đội Israel tấn công vào các vị trí của lực lượng Hezbollah.

Chiến sự đã khiến hơn 40.000 người thiệt mạng, chủ yếu là dân thường ở Gaza và Lebanon. Trong khi đó, các cuộc đàm phán về ngừng bắn liên tục thất bại, khiến tình hình ngày càng căng thẳng.

Người dân Gaza đang phải đối mặt với cuộc khủng hoảng nhân đạo tồi tệ, khiến hàng triệu người bị ảnh hưởng, thiếu thốn lương thực, thuốc men và các dịch vụ y tế cơ bản.

Phụ nữ ở Gaza

Trong khi đó, xung đột Nga - Ukraina tiếp tục leo thang trong năm 2024 khi các cuộc giao tranh không có dấu hiệu giảm nhiệt.

Theo Liên hợp quốc, khoảng 612 triệu phụ nữ và trẻ em gái sống trong phạm vi 50 km tính từ các cuộc xung đột, tăng 50% so với một thập kỷ trước. Tỷ lệ phụ nữ và trẻ em thiệt mạng tăng gấp đôi. Ước tính, có 117,3 triệu người đã phải di dời vì xung đột và bạo lực, cao hơn 70% so với năm 2018. Một nửa số người phải di dời là phụ nữ và trẻ em gái.

Năm 2024, ước tính có 119 triệu trẻ em gái trong độ tuổi đi học và trẻ vị thành niên không được đến trường và hơn 1/4 trong số này đến từ các quốc gia bị ảnh hưởng bởi xung đột hoặc khủng hoảng. Mỗi ngày, 500 phụ nữ ở các quốc gia bị ảnh hưởng bởi xung đột tử vong do các biến chứng liên quan đến thai kỳ và sinh nở.

Hiện tượng thời tiết cực đoan

Năm 2024 là năm nóng nhất trong lịch sử, với hàng loạt hiện tượng thời tiết cực đoan như bão lũ tại Tây Ban Nha, cháy rừng ở Amazon.

Tại Tây và Trung Phi, mùa mưa kéo dài không chỉ làm gia tăng tình trạng ngập úng mà còn gây ra thảm họa nhân đạo nghiêm trọng, khiến hàng trăm người thiệt mạng và hàng triệu người phải rời bỏ nhà cửa, lánh nạn trong các khu tị nạn tạm thời.

Cơn bão Helene, với sức tàn phá khủng khiếp, đã gây ra thiệt hại lớn ở nhiều quốc gia. Trong khi các trận lũ lớn tại châu Âu cũng đã khiến hơn 200 người thiệt mạng. Các hiện tượng thời tiết cực đoan này càng làm dấy lên lo ngại toàn cầu về khả năng thích ứng với những thách thức ngày càng nghiêm trọng của biến đổi khí hậu.

Những thảm họa này nhắc nhở thế giới về sự cấp bách trong việc hành động để giảm thiểu tác động của biến đổi khí hậu và bảo vệ các cộng đồng dễ bị tổn thương.

Biến đổi khí hậu và suy thoái môi trường làm tăng nguy cơ bạo lực đối với phụ nữ và trẻ em gái do phải di dời, khan hiếm tài nguyên và mất an ninh lương thực, cũng như gián đoạn các dịch vụ dành cho những người di cư.

Phụ nữ thắng thế trong các giải văn học

Giải Nobel Văn học 2024 đã được trao cho nhà văn Hàn Quốc Han Kang vì "những áng văn đậm chất thơ mãnh liệt, phản ánh những sang chấn lịch sử và phơi bày sự mong manh của đời người".

Phong cách viết thể nghiệm, giàu chất thơ của bà đã đóng góp lớn cho văn xuôi đương đại. Tác phẩm văn xuôi đáng chú ý nhất của bà là tiểu thuyết "Người ăn chay" (The Vegetarian), được viết từ năm 2007.

Nhà văn Hàn Quốc Han Kang đạt Giải Nobel Văn học 2024

Tác phẩm này viết về nhân vật Yeong Hye, người quyết định từ chối ăn thịt và dần đi vào con đường tuyệt thực. Đối với nhà văn Han Kang, giải Nobel Văn học không chỉ là niềm tự hào của bà mà còn là nguồn cảm hứng cho những nhà văn trẻ, những người luôn tìm kiếm và theo đuổi sự đổi mới trong văn học.

Còn nữ nhà văn người Anh Samantha Harvey (49 tuổi) đã giành giải thưởng Booker 2024 danh giá với tiểu thuyết khoa học viễn tưởng "Orbital" (Quỹ đạo). Đây là tác phẩm ngắn đầy kỳ thú lấy bối cảnh trên Trạm vũ trụ quốc tế, suy ngẫm về vẻ đẹp và sự mong manh của Trái đất.

Bà Harvey cho biết, bà muốn dành tặng giải thưởng cho tất cả những ai lên tiếng vì Trái đất, vì phẩm giá của những sự sống khác và tất cả những người lên tiếng ủng hộ, kêu gọi và đấu tranh cho hòa bình.

Olympic Paris 2024: Bước ngoặt về bình đẳng giới trong thể thao

Diễn ra từ ngày 26/7 đến 11/8, Olympic mùa Hè 2024 tại Paris (Pháp) đã trở thành sự kiện thể thao thu hút sự chú ý của nhiều người dân thế giới. Trong 329 nội dung tranh huy chương ở Olympic Paris 2024 có 157 nội dung dành cho nam, 152 nội dung cho nữ và 20 nội dung đôi nam-nữ.

Tại Olympic năm nay có 5.630 vận động viên nam và 5.416 vận động viên nữ tham gia tranh tài. Việc phụ nữ chiếm 49% tổng số vận động viên đánh dấu một bước tiến về bình đẳng giới trong thể thao.

Nhiều kỷ lục thế giới được thiết lập, đánh dấu một mùa giải ấn tượng với những màn trình diễn xuất sắc của các vận động viên. Nữ xạ thủ tuổi 16 tuổi Ban Hyojin của Hàn Quốc đã đánh bại vận động viên 17 tuổi Huang Yuting của Trung Quốc để giành Huy chương vàng Olympic trong loạt đấu súng đầy kịch tính.

Cô trở thành vận động viên nữ vô địch Olympic trẻ tuổi nhất từ trước đến nay ở bộ môn bắn súng. Hay vận động viên thể dục dụng cụ người Mỹ 27 tuổi Simone Biles có kỳ Olympic Paris 2024 rất thành công. Cô đã giành 3 Huy chương vàng, 1 Huy chương bạc.

Nguồn: AFP, UN

Ngự Bình