Thay thành công xương đùi bằng vật liệu in 3D cho bé trai 8 tuổi

Ngày 9.6, GS-TS-BS Trần Trung Dũng - Giám đốc Hội đồng chuyên ngành Cơ xương khớp, Hệ thống Y tế Vinmec - cho biết, ông cùng ê kíp bác sĩ tại đây đã phẫu thuật thành công ca thay toàn bộ xương đùi bằng vật liệu in 3D cá thể hóa cho bệnh nhi bị ung thư xương ác tính nhỏ tuổi nhất thế giới.

Các bác sĩ thực hiện ca phẫu thuật thay toàn bộ xương đùi cho bệnh nhân bị ung thư xương ác tính nhỏ tuổi nhất thế giới bằng công nghệ in 3D - Ảnh: BVCC

Theo người nhà của bệnh nhi T.M.Đ (8 tuổi, ngụ ở TP.HCM), vào tháng 10.2022, bé Đ. bị té ngã và đau ở đùi trái. Tưởng chỉ là chấn thương đơn giản, gia đình đưa bé đi khám và bàng hoàng nhận tin dữ, bé mắc bệnh osteosarcoma – ung thư xương ác tính với khối u đã xâm lấn toàn bộ xương đùi.

Trước tiên lượng nặng, các cơ sở y tế đều chỉ định cắt cụt chi để đảm bảo tính mạng hay ghép xương truyền thống. Các phương pháp này đều tiềm ẩn nguy cơ cao về đào thải và nhiễm trùng, đặc biệt với trẻ nhỏ đang trong giai đoạn phát triển nên gia đình không chấp nhận.

Sau đó, suốt gần 2 năm qua, gia đình đã đưa bé Đ. rong ruổi khắp các bệnh viện lớn nhỏ, tìm mọi cách giữ lại đôi chân cho con.

“Vừa hóa trị, tôi vừa cõng con đến lớp mỗi ngày, đêm đến lại miệt mài nghiên cứu tài liệu y học và liên hệ với bác sĩ trong, ngoài nước. Mỗi ngày con đều hỏi 'sau này con có đi được không?'. Tôi không thể trả lời nếu buông xuôi. Con tôi xứng đáng có một tuổi thơ đủ đầy”, chị H. - mẹ bé Đ. chia sẻ.

Niềm hy vọng lóe lên khi gia đình gặp GS.TS.BS Trần Trung Dũng. Ông Dũng đã đưa ra đề xuất thay toàn bộ xương đùi bằng vật liệu in 3D cá thể hóa được sản xuất tại Việt Nam. Đây là một phương án chưa từng thực hiện với bệnh nhi nhỏ tuổi như vậy.

GS-TS-BS Trần Trung Dũng cho biết toàn bộ xương đùi của bé Đ. đã bị khối u xâm lấn. Để đảm bảo sự sống, phải cắt bỏ hoàn toàn. Tuy nhiên, các loại khớp nhân tạo trên thị trường đều không phù hợp với cơ thể nhỏ tuổi.

Sau nhiều lần hội chẩn liên chuyên khoa bao gồm chấn thương chỉnh hình, ung bướu, chẩn đoán hình ảnh, giải phẫu bệnh, dược lâm sàng… đội ngũ chuyên môn Vinmec đã thống nhất phương án điều trị tối ưu là phẫu thuật hai giai đoạn.

Trong đó, giai đoạn 1 (tháng 1.2024) thực hiện cắt khối u và ghép xương xi măng tạm thời; giai đoạn 2 (tháng 5.2025) là thay toàn bộ xương đùi bằng vật liệu kim loại in 3D “đo ni đóng giày”.

Ngày 29.1.2024, bệnh nhi được thực hiện ca mổ đầu tiên nhằm loại bỏ toàn bộ khối u và ghép xương xi măng tạm thời. Đến tháng 5.2025, khi sức khỏe đã ổn định, bé được thay toàn bộ xương đùi nhân tạo bằng kim loại in 3D.

Theo giáo sư Trần Trung Dũng, trước đó các bác sĩ ở đây đã liên hệ với các hãng nước ngoài nhưng không có xương đùi nhân tạo bằng kim loại in 3D nào phù hợp. Việc tự chế tạo thiết bị không chỉ giúp chủ động trong điều trị, mà còn mở ra hướng đi mới cho y học Việt Nam.

Sau phẫu thuật, bệnh nhi hồi phục tốt, bước đi với hỗ trợ vật lý trị liệu, hoàn toàn không có biến chứng nhiễm trùng hay thải ghép - Ảnh: BVCC

“Đây là lần đầu tiên công nghệ này được ứng dụng cho bệnh nhi bị ung thư xương nhỏ tuổi nhất thế giới, và xương nhân tạo cho ca bệnh này lần đầu được sản xuất bởi sự phối hợp giữa các bác sĩ Vinmec và đội ngũ kỹ sư của Đại học VinUni. Xương được thiết kế theo dạng mô-đun cho phép nối dài theo sự phát triển thể chất của trẻ”, giáo sư Dũng nói.

Giáo sư Trần Trung Dũng cho biết ca phẫu thuật kéo dài 4 giờ và đã thành công. Bệnh nhi hồi phục nhanh, không có biến chứng, đã có thể đi lại với hỗ trợ vật lý trị liệu.

“Sự kiện này không chỉ đánh dấu bước đột phá về kỹ thuật phức tạp mà còn thể hiện sự phối hợp nhịp nhàng giữa các đa chuyên khoa. Bệnh nhi vừa được bảo toàn tính mạng, vừa giữ nguyên được chi thể”, giáo sư Dũng nhấn mạnh.

Từng chứng kiến con trai mình đối mặt với nguy cơ đoạn chi và sống lệ thuộc suốt đời, nay thấy con đã có thể bước đi với sự hỗ trợ vật lý trị liệu, không gặp biến chứng nhiễm trùng hay thải ghép, chị H. nghẹn ngào nói: “Lúc con đứng lên, tôi vừa mừng vừa run. Gần 2 năm rồi con không bước đi. Nhưng con đã làm được. Chỉ mong sắp tới con có thể tự đạp xe, đá bóng như các bạn”.

Giáo sư Trần Trung Dũng xúc động chia sẻ: “Chúng tôi tin rằng y học hiện đại phải song hành cùng lòng trắc ẩn. Bệnh nhi Đ. không chỉ là một ca bệnh đặc biệt, mà còn là câu chuyện của nghị lực, của tình mẫu tử, và của niềm tin rằng điều tưởng chừng không thể vẫn có thể xảy ra nếu ta không từ bỏ”.

Theo hệ thống y tế Vinmec, hiện nay đơn vị này là hệ thống y tế đầu tiên tại Việt Nam ứng dụng công nghệ in 3D cá thể hóa trong điều trị các bệnh lý cơ xương khớp. Thay vì sử dụng thiết bị chuẩn hóa, Vinmec thiết kế khớp - xương nhân tạo riêng biệt cho từng bệnh nhân dựa trên dữ liệu CT, MRI, giúp tối ưu chức năng vận động, tăng độ chính xác và rút ngắn thời gian hồi phục.

Đến nay, Vinmec đã điều trị thành công nhiều ca bệnh khó, hiếm gặp như ghép gan cho bệnh nhi 8 tháng tuổi từ người hiến chết não, tái tạo thành ngực bằng titanium in 3D đầu tiên Đông Nam Á, và thay đồng thời xương chậu – xương đùi bằng xương in 3D lần đầu trên thế giới.

Hồ Quang