Thấy gì từ việc Ấn Độ đặt hàng động cơ tiên tiến của Nga cho xe tăng T-72?

Bộ Quốc phòng Ấn Độ đã hoàn tất thỏa thuận trị giá 248 triệu USD với công ty nhà nước Rosoboronexport của Nga để mua động cơ tiên tiến cho đội xe tăng T-72.

Thỏa thuận đánh dấu bước tiến quan trọng trong việc hiện đại hóa một trong những nền tảng thiết giáp chủ chốt của quân đội Ấn Độ, theo tờ Bulgrian Military.

Nội dung thỏa thuận

Được ký vào ngày 7-3, thỏa thuận bao gồm việc cung cấp động cơ 1.000 mã lực được thiết kế để thay thế các động cơ 780 mã lực hiện đang cung cấp năng lượng cho xe tăng T-72. Sự thay thế này hứa hẹn về khả năng cơ động trên chiến trường và hiệu quả hoạt động được cải thiện đối với xe tăng T-72.

Xe tăng T-72. Ảnh: CREATIVE COMMONS

Ngoài việc mua phần cứng, thỏa thuận bao gồm việc chuyển giao công nghệ cho công ty Xe bọc thép Nigam của Ấn Độ, phù hợp với sáng kiến "Sản xuất tại Ấn Độ" của quốc gia Nam Á này nhằm tăng cường năng lực sản xuất quốc phòng trong nước.

Các động cơ mới, được giao trong điều kiện lắp ráp hoàn chỉnh, bán tháo rời và tháo rời hoàn toàn, sẽ trang bị cho khoảng 2.400 xe tăng T-72 trong kho vũ khí của Ấn Độ.

Nguồn gốc của thỏa thuận này bắt nguồn từ các yêu cầu chiến lược của Ấn Độ và nhu cầu ngày càng phát triển của quân đội nước này. T-72, lần đầu tiên được đưa vào sử dụng trong thời kỳ Chiến tranh Lạnh, đã trải qua nhiều đợt nâng cấp trong suốt hàng thập niên để vẫn giữ được giá trị sử dụng.

Tuy nhiên, động cơ 780 mã lực ban đầu của nó, mặc dù vẫn có thể sử dụng được, nhưng ngày càng tụt hậu so với các tiêu chuẩn hiện đại, đặc biệt là ở những địa hình đầy thách thức như sa mạc. Động cơ 1.000 mã lực mới dự kiến sẽ giải quyết những hạn chế này, mang lại tốc độ, độ bền và khả năng cơ động được cải thiện trên nhiều địa hình khác nhau.

Trong khi xe tăng T-72 vẫn là trụ cột, quân đội Ấn Độ có kế hoạch loại bỏ dần các xe tăng cũ thời Liên Xô vào năm 2030 thay thế chúng bằng các Xe chiến đấu sẵn sàng cho tương lai được thiết kế cho chiến tranh thế hệ mới. Việc nâng cấp động cơ đóng vai trò như một cầu nối, kéo dài tuổi thọ hoạt động của T-72 trong khi quân đội chuyển sang các nền tảng tiên tiến hơn.

Cách tiếp cận song hành này phản ánh những rào cản thực tiễn trong việc hiện đại hóa một lực lượng lớn, cân bằng giữa nhu cầu cấp bách và tham vọng dài hạn. Những chiếc xe tăng T-72 được nâng cấp sẽ bổ sung cho đội xe T-90 - vốn đã được hưởng lợi từ các động cơ mạnh mẽ hơn và điện tử tiên tiến, duy trì sức răn đe đáng tin cậy cho quân đội Ấn Độ.

Tác động hoạt động của các động cơ mới không thể bị đánh giá thấp. Với 1.000 mã lực, các chiếc T-72 sẽ có sự tăng cường đáng kể về khả năng tăng tốc và leo dốc, điều này rất quan trọng cho các thao tác nhanh trong chiến đấu.

Tại các khu vực có độ cao như cao nguyên Ladakh (trên dãy Himalaya) - nơi không khí loãng làm giảm hiệu suất động cơ, sức mạnh bổ sung có thể quyết định trong việc duy trì ưu thế chiến thuật. Bộ Quốc phòng đã tuyên bố rằng những cải tiến này sẽ nâng cao khả năng tấn công của quân đội Ấn Độ, đảm bảo rằng T-72 vẫn là một tài sản mạnh mẽ đối phó với các mối đe dọa tiềm tàng.

Hơn nữa, việc lắp đặt lại hàng nghìn xe tăng T-72 bằng động cơ mới sẽ đòi hỏi phải có kế hoạch tỉ mỉ, từ đào tạo phi hành đoàn đến hiệu chuẩn lại các giao thức bảo dưỡng. Việc giao động cơ theo từng giai đoạn ở các trạng thái lắp ráp khác nhau mang lại một mốc thời gian thực tế, cho phép các đơn vị nâng cấp từng bước mà không làm gián đoạn sự sẵn sàng.

Thành công ở đây có thể tạo tiền lệ cho các lần nâng cấp trong tương lai trên toàn bộ kho hệ thống cũ khổng lồ của Ấn Độ.

Ý nghĩa của thỏa thuận

Ngoài việc nâng cấp kỹ thuật, thỏa thuận với Nga còn có ý nghĩa rộng hơn đối với hệ sinh thái quốc phòng của Ấn Độ. Việc chuyển giao công nghệ cho công ty Xe bọc thép Nigam là một yếu tố then chốt của thỏa thuận này.

Xe tăng T-72. Ảnh: CREATIVE COMMONS

Điều này sẽ cho phép Ấn Độ tích hợp các động cơ nội địa và cuối cùng sản xuất chúng theo giấy phép, giảm sự phụ thuộc vào các nhà cung cấp nước ngoài theo thời gian. Các quan chức của Bộ Quốc phòng đã nhấn mạnh rằng động thái này củng cố chiến dịch "Sản xuất tại Ấn Độ" - một chính sách chủ chốt nhằm thúc đẩy sự tự lực trong các lĩnh vực quan trọng.

Bằng cách thiết lập một dây chuyền sản xuất trong nước cho các động cơ này, Ấn Độ đặt mục tiêu hợp lý hóa việc bảo trì, cắt giảm chi phí và xây dựng chuyên môn có thể mở rộng sang các dự án xe bọc thép trong tương lai.

Thỏa thuận này cũng làm sáng tỏ mối quan hệ phức tạp của Ấn Độ với Nga - nhà cung cấp quốc phòng lâu đời và nhất quán nhất của nước này. Hơn 60% thiết bị quân sự của Ấn Độ có nguồn gốc từ Liên Xô hoặc Nga, bao gồm xe tăng T-72 và thế hệ tiếp theo của dòng xe tăng này, tên là T-90, trong đó Ấn Độ đã tiếp nhận hơn 1.300 chiếc.

Hợp đồng mới nhất này được ký kết chưa đầy một tháng sau chuyến thăm của Thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi tới Mỹ. Trong các cuộc thảo luận, hai bên đã tập trung vào việc mở rộng hợp tác quốc phòng, bao gồm khả năng đồng sản xuất tên lửa chống tăng Javelin và xe chiến đấu bộ binh Stryker. Sự kết hợp của những cam kết này nhấn mạnh chiến lược đa liên kết của Ấn Độ, cân bằng mối quan hệ lịch sử với Moscow với mối quan hệ đối tác ngày càng phát triển với Washington.

Về mặt kinh tế, thỏa thuận này phù hợp với nỗ lực thúc đẩy tăng trưởng công nghiệp của Ấn Độ. Việc sản xuất động cơ tại địa phương có thể tạo ra việc làm, thúc đẩy đổi mới sáng tạo và giảm sự phụ thuộc vào các bộ phận nhập khẩu - một thách thức lâu dài cho hậu cần quân sự của Ấn Độ.

Về mặt địa chính trị, thỏa thuận này củng cố lập trường tinh tế của Ấn Độ trong một thế giới phân cực. Trong khi Mỹ thúc giục Ấn Độ giảm sự phụ thuộc vào vũ khí của Nga, bằng chứng là lời hứa của Tổng thống Mỹ Donald Trump Trump về máy bay F-35 và tăng doanh số bán vũ khí quân sự bắt đầu từ năm 2025, New Delhi vẫn tiếp tục ưu tiên tính liên tục của hoạt động.

Sự sẵn lòng chia sẻ công nghệ của Nga, một điều hiếm thấy giữa các nhà xuất khẩu vũ khí lớn, vẫn là một yếu tố quan trọng trong quan hệ đối tác lâu dài này. Đồng thời, sự hợp tác của Ấn Độ với các nhà cung cấp châu Âu và Mỹ báo hiệu một chiến lược đa dạng hóa, đảm bảo rằng nước này không phụ thuộc quá nhiều vào bất kỳ quốc gia nào.

Bối cảnh rộng lớn hơn của thỏa thuận này cho thấy một quốc gia đang ở ngã ba đường. Việc hiện đại hóa quân sự của Ấn Độ không chỉ là về phần cứng mà còn là khẳng định vị thế của mình trong một trật tự toàn cầu đang thay đổi. Việc nâng cấp xe tăng T-72, dù từng bước, là minh chứng cho khả năng thích nghi của Ấn Độ, tận dụng các liên minh cũ để đối phó với những thách thức mới.

Khi các động cơ rời khỏi dây chuyền lắp ráp của Nga và về Ấn Độ, chúng mang theo một câu chuyện về sự kiên cường, thực tế và tham vọng—một câu chuyện sẽ diễn ra trên các chiến trường và trong các nhà máy của một cường quốc mới nổi.

VĨNH KHANG