Thấy gì từ mục tiêu tăng trưởng 'khoảng 5%' của Trung Quốc năm 2025?

Một phiên họp Quốc hội Trung Quốc tại Đại lễ đường Nhân dân ở Bắc Kinh vào năm 2023 - Ảnh: Bloomberg.

Giới phân tích tỏ ra thận trọng, cho rằng nền kinh tế Trung Quốc đang cần tới những cải cách dài hạn thay vì giải pháp ngắn hạn.

Theo bản sao tài liệu báo cáo công tác chính phủ tại kỳ họp Quốc hội Trung Quốc, Bắc Kinh tăng mục tiêu thâm hụt ngân sách lên “khoảng 4%” GDP từ mức 3% của năm trước - hãng tin CNBC cho hay. Mức thâm hụt này là lớn nhất kể từ năm 2010 - theo dữ liệu từ công ty Wind Information. Mức cao trước đó là 3,6% được đưa ra vào năm 2020.

Việc tăng mục tiêu thâm hụt ngân sách cho thấy Bắc Kinh quyết tâm dựa nhiều hơn vào chính sách tài khóa để hỗ trợ tăng trưởng kinh tế.

Báo cáo cho thấy Trung Quốc dự kiến phát hành 1,3 nghìn tỷ nhân dân tệ trái phiếu chính phủ thời hạn siêu dài trong năm nay, tăng 300 tỷ nhân dân tệ so với năm ngoái. Một lượng 500 tỷ nhân dân tệ trái phiếu kho bạc đặc biệt khác cũng sẽ được phát hành để hỗ trợ vốn cho các ngân hàng thương mại quốc doanh lớn.

Báo cáo khẳng định chủ trương của Trung Quốc theo đuổi chính sách tài khóa “chủ động hơn” và chính sách tiền tệ “nới lỏng vừa phải”.

BỐI CẢNH NHIỀU THÁCH THỨC CỦA KINH TẾ TRUNG QUỐC

Trong một sự thừa nhận ngầm về sự suy yếu của nhu cầu trong nước, Bắc Kinh giảm mục tiêu lạm phát giá tiêu dùng hàng năm về mức “khoảng 2%”, mức thấp nhất trong hơn 2 thập kỷ, từ mức 3% hoặc cao hơn trong những năm trước. Mục tiêu lạm phát mới này sẽ giữ vai trò như một mức trần thay vì một mục tiêu phải đạt được.

Năm 2024 và 2023, chỉ số giá tiêu dùng (CPI) hàng năm của Trung Quốc chỉ tăng 0,2%. Chỉ số giá nhà sản xuất (PPI) đã giảm liên tiếp hơn 2 năm, cho thấy áp lực lạm phát dai dẳng ở nền kinh tế lớn thứ hai thế giới.

Kỳ họp Quốc hội hàng năm của Trung Quốc, được biết đến với tên gọi “lưỡng hội”, khởi động vào ngày 4/3 bằng lễ khai mạc Hội nghị Hiệp thương chính trị nhân dân Trung Quốc (CPPCC) - một cơ quan cố vấn hàng đầu. Phiên khai mạc kỳ họp Quốc hội Nhân dân Trung Quốc (NPC) chính thức diễn ra vào sáng ngày 5/3 và kỳ họp sẽ kết thúc vào ngày 11/3.

Theo dự kiến, Thủ tướng Trung Quốc Lý Cường sẽ có bài phát biểu trước Quốc hội trong ngày 5/3 để đưa ra các chính sách cụ thể cho năm 2025.

Lễ khai mạc kỳ họp Quốc hội Trung Quốc diễn ra trùng thời điểm Tổng thống Mỹ Donald Trump có bài phát biểu trước một phiên họp toàn thể của lưỡng viện Quốc hội Mỹ ở Đồi Capitol, thủ đô Washington DC.

Ngày 4/3, ông Trump chính thức tăng gấp đôi thuế quan bổ sung đối với hàng hóa Trung Quốc lên 20% và Trung Quốc đã trả đũa bằng cách áp thuế quan lên tới 15% lên nhiều hàng hóa Mỹ từ ngày 10/3, đồng thời đưa một loạt thực thể Mỹ vào danh sách hạn chế xuất khẩu và đầu tư. Thuế quan có thể gây áp lực lên tăng trưởng kinh tế Trung Quốc, bởi xuất khẩu đang là một điểm sáng hiếm hoi của nền kinh tế nước này giữa lúc nhu cầu trong nước ảm đạm.

Trung Quốc đạt tăng trưởng GDP 5,2% trong năm ngoái, nhưng tăng trưởng doanh thu bán lẻ giảm mạnh còn 3,4% từ 7,1% của năm 2023. Cuộc khủng hoảng bất động sản ở nước này vẫn kéo dài, với đầu tư vào lĩnh vực này giảm 10,6% trong năm ngoái so với năm trước đó.

Đến nay, mục tiêu tăng trưởng kinh tế “khoảng 5%” đã được Trung Quốc duy trì 3 năm liên tiếp và nước này đã hoàn thành mục tiêu tăng trưởng đó trong 2 năm vừa qua. Trung Quốc hiện đang đầu tư mạnh vào “các lực lượng sản xuất mới”, cụ thể là các ngành công nghệ cao như trí tuệ nhân tạo (AI), con chip và năng lượng xanh, nhằm bù đắp cho sự suy giảm của lĩnh vực bất động sản.

GIỚI CHUYÊN GIA NÓI GÌ?

Tuy nhiên, nhà kinh tế Alicia Garcia-Herrero của ngân hàng Natixis cho rằng tham vọng của Trung Quốc về công nghệ và mục tiêu kích thích tiêu dùng trong nước là “hai ưu tiên có sự xung đột” và việc tìm ra điểm cân bằng giữa hai ưu tiên này sẽ “giữ vai trò rất quan trọng để Trung Quốc tránh được tình trạng trì trệ kinh tế kéo dài kiểu Nhật Bản”.

“Ảnh hưởng hữu hình của sự thúc đẩy sáng tạo này đối với tăng trưởng kinh tế, nhất là thông qua tăng năng suất, còn chưa rõ ràng. Chính sách công nghiệp và thúc đẩy phát triển công nghệ là quan trọng, nhưng Trung Quốc phải giải quyết được những mất cân đối căn bản trong nền kinh tế”, bà Garcia-Herrero nói với hãng tin Reuters.

Giới chuyên gia kinh tế từ lâu đã kêu gọi Bắc Kinh tái cơ cấu dài hạn việc phân bổ nguồn lực trong nền kinh tế, cải tổ thuế, quản lý đất đai và hệ thống tài chính để tạo ra một hệ thống an sinh xã hội mạnh mẽ hơn nhằm kích thích người dân chi tiêu thay vì tiết kiệm.

“Với áp lực giảm phát đã bám dễ sâu trong nền kinh tế và môi trường bên ngoài nhiều thách thức, thúc đẩy tiêu dùng trong nước phải là một ưu tiên chủ chốt. Những kế hoạch ngắn hạn có thể có tác dụng chốc lát, nhưng các biện pháp lâu dài nhằm tạo ra sự hỗ trợ thu nhập và cải thiện mạng lưới an sinh có ý nghĩa cực kỳ quan trọng”, giáo sư Eswar Prasad của Đại học Cornell nhận định với Reuters.

Tuy Trung Quốc đạt thặng dư thương mại hàng nghìn tỷ USD hàng năm, người lao động và doanh nghiệp ở nước này đang đối mặt nhiều khó khăn. Công ăn việc làm của nhiều người lao động không ổn định do doanh nghiệp phải giảm giá sản phẩm và cắt giảm chi phí để có thể cạnh tranh trên thị trường xuất khẩu. Doanh nghiệp Trung Quốc - cùng lúc đứng trước nhu cầu ảm đạm trong nước và thuế quan của Mỹ, thị trường mà họ vẫn xuất khẩu hơn 400 tỷ USD hàng hóa mỗi năm - đang phải xoay sở tìm kiếm các thị trường thay thế.

Mối lo lớn nhất của doanh nghiệp Trung Quốc hiện nay là tình trạng này có thể khiến cuộc chiến giảm giá hàng hóa trở nên khốc liệt hơn, bào mòn lợi nhuận và tăng rủi ro các thị trường mới bắt buộc phải dân cao hàng rào thương mại đối với hàng Trung Quốc để bảo vệ sản xuất trong nước. Chưa kể, ông Trump còn có thể tăng thuế quan đối với hàng Trung Quốc lên cao hơn, như động thái mới nhất của ông.

“Chúng tôi lo rằng Mỹ sẽ áp thêm thuế quan 10% rồi lại 10% nữa. Đó là một vấn đề lớn”, ông Dave Fong - một nhà sản xuất đồ dùng học tập và đồ chơi trẻ em - phát biểu.

An Huy