Thấy gì từ 'lùm xùm' từ thiện hơn 16 tỷ đồng của mẹ bé Bắp và Phạm Thoại?

Nguồn gốc số tiền hơn 16 tỷ đồng

Như Tiền Phong đã đưa tin, đầu năm 2024, mạng xã hội lan truyền hình ảnh chị Hòa ngày đêm livestream bán hàng trong bệnh viện để kiếm tiền chữa bệnh ung thư cho con trai khiến nhiều người xúc động.

Ngày 4/11/2024, tài khoản facebook của Phạm Thoại đăng thư ngỏ giúp đỡ, nhằm kêu gọi chi phí chữa bệnh cho bé Bắp, thông qua tài khoản ngân hàng MB do Phạm Thoại đứng tên. Ngoài ra, trên mạng xã hội của mình, chị Hòa cũng đăng tải 2 số tài khoản Ngân hàng MB và Techcombank của cá nhân chị Hòa để nhận sự hỗ trợ từ các nhà hảo tâm.

Tính đến ngày 24/2 vừa qua, tổng số tiền mà tài khoản MB do Phạm Thoại đứng tên nhận được là 16,740 tỷ đồng và tổng số tiền đã chi là 16, 687 tỷ đồng - như vậy phần lớn số tiền đã được rút hết, chỉ còn lại khoảng 53 triệu đồng.

Từ ngày 4/11/2024 - 24/2/2025, tổng số tiền mà tài khoản MB do Phạm Thoại đứng tên để quyên góp chi phí chữa bệnh cho bé Bắp nhận được là 16,740 tỷ đồng. Ảnh: FBNV.

Nhiều người thắc mắc rằng tại sao sự biến động của một số tiền ủng hộ lớn như vậy lại không được Phạm Thoại hay chị Hòa sao kê rõ ràng, để các nhà hảo tâm biết được khoản quyên góp của họ có hoàn toàn được sử dụng đúng mục đích là phục vụ việc chữa trị cho bé Bắp. Với khoản tiền hơn 16 tỷ đồng thì mẹ bé Bắp có phải nộp thuế thu nhập cá nhân (TNCN) hay không?

Không cần đóng thuế TNCN

Liên quan đến việc đóng thuế TNCN trong lùm xùm mẹ bé Bắp và Phạm Thoại, trao đổi với PV Tiền Phong, Luật sư Hoàng Tuấn Vũ - Công ty luật TNHH Tuệ Anh, Đoàn Luật sư TP. Hà Nội - cho biết, theo quy định hiện hành, tất cả những khoản tiền từ thiện, kể cả khoản nhận được từ các quỹ được cơ quan nhà nước có thẩm quyền cho phép thành lập hoặc công nhận; hay các khoản tiền nhận được từ cộng đồng, cá nhân, cơ quan, tổ chức khác đều không thuộc đối tượng chịu thuế TNCN. Do đó, số tiền hơn 16 tỷ đồng trong vụ việc mẹ bé Bắp và Phạm Thoại không thuộc trường hợp chịu thuế TNCN.

"Rất có thể, trong tương lai, khi ban hành các nghị định, thông tư sửa đổi hoặc thay thế Nghị định 65/2013 của Chính phủ và Thông tư 111/2013 của Bộ Tài chính, các nhà lập pháp sẽ có quy định chi tiết về việc bổ sung thêm các khoản thu nhập là tiền từ thiện từ cộng đồng, cá nhân, cơ quan, tổ chức vào đối tượng được miễn thuế TNCN", Luật sư Hoàng Tuấn Vũ nói.

Đồng quan điểm với Luật sư Vũ, chuyên gia thuế Nguyễn Văn Được cho biết, khoản tiền hơn 16 tỷ đồng mẹ bé Bắp nhận quyên góp từ thiện không phải nộp thuế vì đây là khoản thu nhập miễn thuế. Tuy nhiên, việc sử dụng đồng tiền từ thiện không đúng mục đích sẽ bị truy tố hình sự.

Hành trình cùng con chiến đấu với căn bệnh ung thư máu của chị Hòa thu hút sự quan tâm của nhiều người. Ảnh: NVCC.

Theo chuyên gia Được, sau nhiều lùm xùm về chuyện tiền từ thiện do các cá nhân đóng góp cho một đơn vị, cá nhân thời gian vừa qua nên hiện nay quy định về cá nhân, tổ chức nhận tiền từ thiện rất rõ. Trước hết, cá nhân muốn nhận tiền từ thiện phải mở tài khoản nhận tiền và thông báo cho đơn vị sở tại về việc nhận tiền từ thiện. Số tài khoản này cũng phải có thời gian nhận tiền từ thiện rõ ràng và sau đó đóng lại chứ không phải để nhận tiền vô thời hạn.

“Theo quan sát của tôi, nhìn chung, việc kêu gọi từ thiện của cá nhân hiện nay chưa thực hiện đúng theo quy định”, ông Được nói và bổ sung thêm rằng hiện chưa có quy định cụ thể trong Luật Thuế TNCN về việc tính thuế TNCN đối với người nhận các khoản từ thiện như vậy, cũng không có quy định giới hạn mức nhận số tiền từ thiện là bao nhiêu.

Trách nhiệm của người kêu gọi tiền từ thiện

Luật sư Hoàng Tuấn Vũ nêu rõ, theo quy định tại Nghị định 93/2021 của Chính phủ, cá nhân mở tài khoản riêng tại ngân hàng thương mại theo từng cuộc vận động để tiếp nhận, quản lý toàn bộ tiền đóng góp tự nguyện, bố trí địa điểm phù hợp để tiếp nhận, quản lý, bảo quản hiện vật đóng góp tự nguyện trong thời gian tiếp nhận; có biên nhận các khoản đóng góp tự nguyện bằng tiền mặt, hiện vật tiếp nhận được khi tổ chức, cá nhân đóng góp yêu cầu.

Cá nhân không được tiếp nhận thêm các khoản đóng góp tự nguyện sau khi kết thúc thời gian tiếp nhận đã cam kết, có trách nhiệm thông báo đến nơi mở tài khoản về việc dừng tiếp nhận các khoản đóng góp tự nguyện.

Luật sư Hoàng Tuấn Vũ. Ảnh: NVCC.

Người kêu gọi từ thiện phải có trách nhiệm thống nhất với tổ chức, cá nhân đóng góp để có phương án phân phối, sử dụng nguồn đóng góp tự nguyện còn dư hoặc chuyển cho Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam các cấp để thực hiện các chính sách an sinh xã hội bảo đảm phù hợp với mục tiêu đã cam kết với tổ chức, cá nhân đóng góp.

Bên cạnh đó, các khoản đóng góp tự nguyện do cá nhân vận động, tiếp nhận, phân phối và sử dụng phải đảm bảo tính công khai, minh bạch. Cá nhân có trách nhiệm mở sổ ghi chép đầy đủ thông tin về kết quả tiếp nhận, phân phối tiền, hiện vật đóng góp tự nguyện theo đối tượng, địa bàn được hỗ trợ, bao gồm những khoản tiếp nhận có điều kiện, địa chỉ cụ thể (nếu có), thực hiện công khai trên các phương tiện truyền thông và gửi kết quả bằng văn bản tới UBND xã nơi cư trú để niêm yết công khai tại trụ sở cơ quan trong 30 ngày.

Đặc biệt, nếu người nào lợi dụng hoàn cảnh khó khăn của người khác để kêu gọi các cá nhân, tổ chức quyên góp ủng hộ rồi chiếm đoạt một phần hoặc toàn bộ số tiền đó thì tùy vào tính chất, mức độ vi phạm mà có thể sẽ bị xử phạt hành chính hoặc truy cứu trách nhiệm hình sự. Trong đó, phạt tiền từ 2 - 3 triệu đồng đối với hành vi dùng thủ đoạn gian dối hoặc bỏ trốn để chiếm đoạt tài sản (căn cứ Nghị định 144/2021 của Chính phủ).

Minh bạch tài chính từ thiện để củng cố tinh thần "tương thân tương ái"

Liên quan đến vụ lùm xùm hơn 16 tỷ đồng giữa Phạm Thoại và mẹ bé Bắp, tối 25/2, Phạm Thoại đã chính thức livetream trên kênh Tiktok cá nhân và có lúc cao điểm thu hút đến hơn 620.000 lượt mắt xem.

Tại phiên livestream, Phạm Thoại cho biết, trong tài khoản MB dùng để kêu gọi giúp đỡ cho bé Bắp ngay từ đầu đã có sẵn 1 tỷ đồng của mình và tổng số tiền các mạnh thường quân gửi vào thực tế là 14,740 tỷ đồng. Trong phiên live, Phạm Thoại liên tục chiếu các hóa đơn phí bệnh viện, ảnh chụp các giao dịch chuyển khoản giữa tài khoản thiện nguyện của Phạm Thoại, chị Hòa, trợ lý cùng nhiều người trung gian, nhân vật khác.

Theo Phạm Thoại, sau khi phiên live kết thúc, mọi thông tin, hồ sơ về sao kê sẽ được anh lập vi bằng toàn bộ và đăng tải lên các trang mạng xã hội. Phạm Thoại cũng tự tin nói với mọi người sẽ minh bạch số tiền và khẳng định toàn bộ số tiền được sử dụng đúng mục đích.

Phiên livestream của Phạm Thoại và mẹ bé Bắp thu hút hơn 620.000 lượt mắt xem trên mạng xã hội Tiktok tối 25/2. Ảnh: Chụp màn hình.

Nói về phiên livestream trên mạng xã hội, một nhà hảo tâm tên P.T.M. xác nhận đã ủng hộ bé Bắp 100 triệu đồng nêu quan điểm, nếu mẹ bé Bắp mà không sao kê được số tiền đã chi tiêu cho bé Bắp như ăn uống, đi lại, tàu xe, vé máy bay, chi phí chữa trị bằng hóa đơn chứng từ rõ ràng... thì trong tất cả các mạnh thường quân, chắc chắn sẽ có người gửi đơn tố giác đến cơ quan công an.

"Đến giờ này chị vẫn còn tin em (mẹ bé Bắp - PV) nên hãy sao kê đi em. Sao kê để lấy lại danh dự của mình, để không phụ lòng tất cả các mạnh thường quân - có người khó khăn phải bỏ cả ăn sáng nhưng thương mẹ con em nên vẫn ủng hộ, dù có là 50.000 đồng - nhưng "của ít lòng nhiều". Sao kê để cho tất cả các gia đình có con bị bệnh hiểm nghèo tương tự như con em nếu sau này cần tiền để chữa trị, họ còn dám kêu gọi. Nếu lần này em không sao kê sẽ ảnh hưởng đến niềm tin của mạnh thường quân. Nếu bị lừa dối một lần người ta sợ, nên lần sau cho dù những bà mẹ khác có làm đúng đi nữa thì người ta vẫn sợ, không ủng hộ nữa", bà P.T.M nói và nhấn mạnh rằng đây không còn là vấn đề về tiền bạc mà là tinh thần tương thân tương ái của người Việt Nam.

Lộc Liên - Ngọc Mai