Thấy gì khi VinFast vượt Toyota, Hyundai bán ôtô điện số 1 thị trường?

Xe điện của VinFast đang trở nên phổ biến hơn ở thị trường Việt Nam. Ảnh: Pexels.

Trong tháng 9, lần đầu tiên VinFast trở thành hãng xe thuần điện đạt doanh số cao nhất trong tháng trên toàn thị trường xe hơi Việt Nam. Bước sang tháng 10, VinFast bàn giao hơn 11.000 ôtô điện cho khách hàng Việt, tăng 21% so với tháng 9 và nâng tổng số ôtô điện bàn giao kể từ đầu năm tại Việt Nam lên 51.000 xe.

Nhà cung cấp xe điện này tiếp tục đứng trên Toyota và Hyundai và trở thành hãng xe bán chạy nhất trong 10 tháng đầu năm.

Tiềm năng thu hút đầu tư

Theo nhận định của TS Nguyễn Sơn, Giảng viên ngành Quản lý chuỗi cung ứng và logistics, Đại học RMIT Việt Nam, thành công của VinFast trong thị trường xe điện có khả năng tạo ra tác động tích cực đáng kể đối với cả nhà đầu tư trong nước và nước ngoài, mang lại cơ hội to lớn cho các quỹ đầu tư lớn hơn tham gia vào ngành công nghiệp xe điện đang phát triển của Việt Nam.

"Các hãng xe hơi và công ty công nghệ quốc tế lớn có thể tìm kiếm cơ hội hợp tác hoặc thiết lập hoạt động riêng tại Việt Nam để nắm bắt thị trường đang phát triển", vị chuyên gia từ RMIT nói.

TS Sơn đồng thời dự đoán thị trường xe điện tại Việt Nam có thể đạt quy mô 5-7 tỷ USD sau 5 năm nữa. Nhu cầu pin xe điện sẽ tăng cao, tạo ra cơ hội đầu tư vào các cơ sở sản xuất và tái chế pin. Nhu cầu cũng ngày càng tăng đối với các linh kiện chuyên dụng, mang lại cơ hội cho nhà cung cấp trong nước cũng như nước ngoài.

Ông cho rằng sự thành công của xe điện tại Việt Nam có thể thúc đẩy tăng cường đầu tư vào nghiên cứu và phát triển, có khả năng thu hút các quỹ đầu tư mạo hiểm tập trung vào những lĩnh vực công nghệ liên quan, như công nghệ lái tự động, hệ thống xe thông minh và công nghệ pin tiên tiến.

Xa hơn sẽ là cơ hội đầu tư vào các dịch vụ mang tính chất hệ sinh thái, như hỗ trợ, bảo trì, đổi pin và quản lý đội xe điện, xe điện tự động.

Thách thức vẫn tồn tại khi hạ tầng trạm sạc và năng lực lưới điện chưa đủ đáp ứng nhu cầu. Ảnh: Pexels.

Thách thức còn hiện hữu

Tuy nhiên, theo TS Trương Quang Dũng, Giảng viên ngành Quản lý chuỗi cung ứng và logistics, Đại học RMIT Việt Nam, những thách thức về hạ tầng trạm sạc và năng lực lưới điện vẫn là vấn đề không nhỏ.

Hiện tại, VinFast là đơn vị duy nhất cung cấp trạm sạc. Với quy hoạch 150.000 cổng sạc thì hãng này sẽ đạt tỷ lệ 15 cổng sạc/10.000 người, cao hơn Mỹ và Trung Quốc. Tuy nhiên, vẫn còn lo ngại về phân bổ hạ tầng, khi nhiều người tiêu dùng cho rằng trạm sạc chưa đủ phổ biến.

Một khảo sát tại TP.HCM vào tháng 12/2023 cho thấy gần 87% người tham gia chưa muốn chuyển sang xe điện, chủ yếu do lo ngại về thiếu hụt trạm sạc.

Mặc dù các trạm của VinFast đã bao phủ các tuyến đường cao tốc, kết nối liên tỉnh, nhưng vẫn còn khoảng trống ở các khu dân cư đô thị và nông thôn. Việc VinFast không chia sẻ trạm sạc với các hãng xe khác trong 10 năm tới có thể hạn chế mở rộng hạ tầng.

"Thách thức lớn khác là lưới điện Việt Nam có thể khó đáp ứng nhu cầu năng lượng tăng lên khi số lượng xe điện tăng. Cơ sở hạ tầng lưới điện hiện tại, đặc biệt là ở các khu vực đô thị, chưa đủ năng lực để hỗ trợ sự gia tăng nhanh của xe điện nếu không có các nâng cấp lớn.

Để đáp ứng nhu cầu tương lai, các khoản đầu tư lớn vào năng lượng tái tạo như năng lượng mặt trời sẽ là điều thiết yếu", TS Dũng chỉ ra.

Bên cạnh nâng cấp cơ sở hạ tầng lưới điện, can thiệp chiến lược của Chính phủ để nâng cao hơn nữa khả năng cạnh tranh của ngành ôtô điện là cần thiết.

TS Irfan Ulhaq, Giảng viên ngành Quản lý chuỗi cung ứng và logistics, Đại học RMIT Việt Nam nhận thấy một khuôn khổ hỗ trợ toàn diện từ chính phủ có thể là chìa khóa để thúc đẩy sự chuyển đổi này.

"Trọng tâm chính cần hướng đến là phát triển các ngành công nghiệp hỗ trợ mạnh mẽ. Ưu đãi của Chính phủ nên ưu tiên thiết lập chuỗi cung ứng tiên tiến cho xe điện và xe hybrid. Đồng thời, đầu tư vào sản xuất thép và các ngành công nghiệp vật liệu sẽ tăng cường tính độc lập trong sản xuất, giảm phụ thuộc vào nhập khẩu", TS Ulhaq đề xuất.

Vị chuyên gia từ RMIT cho rằng việc tạo ra các cụm công nghiệp ôtô chiến lược là một bước quan trọng khác, đóng vai trò như các trung tâm phát triển - ứng dụng, tập trung các nhà sản xuất, nhà cung cấp và tổ chức nghiên cứu.

Theo ông, tiến bộ công nghệ cũng cần được hỗ trợ đáng kể thông qua các khoản tài trợ nghiên cứu và ưu đãi thuế, đặc biệt là đối với các công nghệ cốt lõi trong hệ thống truyền động, động cơ và hệ thống điện. Cách tiếp cận này sẽ định vị chiến lược Việt Nam trong thị trường xe thân thiện với môi trường và đảm bảo tuân thủ các tiêu chuẩn quốc tế ngày càng nghiêm ngặt.

Hồng Nhung