Thay đổi mạnh mẽ quan điểm và nhận thức về vai trò khu vực kinh tế tư nhân

Liên quan đến nội dung trong bài viết, nhấn mạnh mục tiêu chiến lược của Việt Nam đến năm 2030 trở thành quốc gia đang phát triển, có nền công nghiệp hiện đại, thu nhập trung bình cao; đến năm 2045 trở thành nước phát triển, có thu nhập cao, Phó Giáo sư, Tiến sỹ Vũ Hùng Cường, Viện trưởng Viện Thông tin Khoa học xã hội, Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam khẳng định, đây là một mục tiêu rất cao nhưng không phải là không thể đạt được.

Nếu chúng ta biết phát huy được đầy đủ các động lực tăng trưởng truyền thống và các động lực tăng trưởng mới, khơi thông được các điểm nghẽn tăng trưởng, tận dụng được tối đa các cơ hội phát triển của bối cảnh mới. Việc đặt ra mục tiêu rất cao là yếu tố thúc đẩy quyết tâm cao của cả hệ thống chính trị, trong đó có sự thay đổi mạnh mẽ về quan điểm và nhận thức về vai trò của khu vực kinh tế tư nhân.

Động lực quan trọng nhất thúc đẩy tăng trưởng

Công nhân kiểm tra phân loại hạt điều chế biến tại Công ty TNHH Hoàng Sơn 1, Bình Phước. Ảnh minh họa: Hồng Nhung/TTXVN

Tâm đắc với nội dung được Tổng Bí thư đề cập trong bài viết đó là kinh tế tư nhân là “đòn bẩy thịnh vượng", Phó Giáo sư, Tiến sỹ Vũ Hùng Cường cho rằng, thực tế thời gian qua, mặc dù môi trường đầu tư và kinh doanh còn nhiều rào cản đối với sự phát triển của khu vực kinh tế tư nhân và bản thân khu vực kinh tế tư nhân vẫn còn những yếu kém nội tại nhưng các doanh nghiệp khu vực kinh tế tư nhân vẫn chiếm tỉ trọng lớn trong cơ cấu doanh nghiệp hoạt động trong nền kinh tế, chiếm ưu thế trong tỉ trọng đóng góp đối với tăng trưởng GDP, vốn đầu tư toàn xã hội và tạo việc làm.

Các tập đoàn, doanh nghiệp khu vực kinh tế tư nhân quy mô lớn đã từng bước khẳng định khả năng đảm trách vai trò “động lực kéo” đối với tăng trưởng và phát triển; các doanh nghiệp khu vực kinh tế tư nhân quy mô vừa, nhỏ và siêu nhỏ bao phủ hầu khắp các ngành và lĩnh vực của nền kinh tế đảm trách vai trò “động lực đẩy” đối với tăng trưởng và phát triển của nền kinh tế. Sự phát triển của doanh nghiệp khu vực kinh tế tư nhân là thước đo chính xác nhất về trình độ phát triển của nền kinh tế thị trường.

Vì vậy, phát triển khu vực kinh tế tư nhân dựa trên chuyển đổi số, khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo sẽ đóng góp tích cực vào sự chuyển biến mạnh mẽ về chất lượng tăng trưởng và đảm bảo khả năng duy trì tốc độ tăng trưởng GDP cao, là yếu tố tạo nên “đòn bẩy thịnh vượng” của quốc gia.

Phó Giáo sư, Tiến sỹ Vũ Hùng Cường cho rằng, thời gian qua, các động lực tăng trưởng truyền thống gồm tiêu dùng, đầu tư, xuất khẩu đã báo hiệu điểm tới hạn nếu không có sự thay đổi về chất. Các động lực tăng trưởng mới như: Chuyển đổi số, khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo đã được xác định nhưng chưa được cụ thể hóa bằng thể chế, chính sách đầy đủ để thực sự có đóng góp vào tăng trưởng kinh tế. Các điểm nghẽn tăng trưởng có tính lâu dài gồm thể chế, hạ tầng và nguồn nhân lực chất lượng cao vẫn chưa có những giải pháp có tính căn cơ.

Khu vực kinh tế nhà nước và khu vực kinh tế có vốn đầu tư nước ngoài (FDI) vẫn được hưởng nhiều chính sách ưu đãi hơn so với khu vực kinh tế tư nhân, nhất là trong tiếp cận các nguồn lực phát triển như: Đất đai, tín dụng, nguồn nhân lực chất lượng cao, thông tin, trong khi khu vực kinh tế tư nhân lại chiếm ưu thế trong tỉ trọng đóng góp đối với tăng trưởng GDP, vốn đầu tư toàn xã hội và tạo việc làm; khu vực kinh tế tư nhân khó tham gia được vào một số lĩnh vực mà vốn là “sân chơi” của các doanh nghiệp nhà nước và doanh nghiệp FDI với quy mô vốn lớn.

Bản thân khu vực kinh tế tư nhân vẫn tồn tại những điểm yếu nội tại về quy mô, công nghệ, năng lực quản trị, văn hóa kinh doanh, tầm nhìn chiến lược, trong khi nhiều nghị quyết, chính sách hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa phát triển khó đi vào cuộc sống do sự phức tạp của hệ thống các quy định. Tất cả các nguyên nhân trên đã làm chậm tiến trình đưa Việt Nam trở thành quốc gia phát triển có thu nhập cao vào năm 2045.

Xóa bỏ triệt để các rào cản về thể chế

Để kinh tế tư nhân thật sự cất cánh, phát huy tối đa tiềm năng, theo Phó Giáo sư, Tiến sỹ Vũ Hùng Cường, Việt Nam cần tiếp tục cải cách mạnh mẽ về thể chế, cụ thể tập trung vào một số vấn đề chính như: Tiếp tục hoàn thiện môi trường đầu tư và kinh doanh bình đẳng, minh bạch và thông thoáng hơn, loại bỏ triệt để các loại giấy phép con cản trở khu vực kinh tế tư nhân tham gia vào thị trường để đảm bảo quyền được tự do kinh doanh trong các ngành nghề mà pháp luật không cấm. Cần tránh các rào cản kỹ thuật mang tính thiên vị trong xây dựng hồ sơ thầu để đảm bảo khu vực kinh tế tư nhân được tiếp cận và tham gia các gói thầu trong các dự án đầu tư công.

Thực tế cho thấy, nhiều quy định của các tổ chức tài chính, ngân hàng thương mại trong nước khiến các doanh nghiệp khu vực kinh tế tư nhân khó tiếp cận nguồn vốn tín dụng. Khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số đang được xác định là những động lực tăng trưởng mới, quyết định năng lực cạnh tranh và sự bứt phá của doanh nghiệp. Tuy nhiên, những động lực tăng trưởng mới này đều đòi hỏi vốn đầu tư lớn, đây là một bất lợi thế đối với khu vực kinh tế tư nhân vốn đa số là doanh nghiệp nhỏ và siêu nhỏ với tiềm lực tài chính hạn chế. Do đó, Việt Nam cần xóa bỏ triệt để các rào cản về thể chế để khu vực kinh tế tư nhân thuận lợi trong tiếp cận các nguồn lực phát triển.

Ngoài ra, trong bối cảnh của Chính phủ số, kinh tế số, xã hội số, thông tin là một nguồn lực quan trọng ảnh hưởng đến khả năng cạnh tranh của doanh nghiệp bên cạnh các nguồn lực truyền thống, Việt Nam cần hình thành các cơ sở dữ liệu lớn có độ mở cao để khu vực kinh tế tư nhân dễ dàng tiếp cận thông tin, tránh cạnh tranh không lành mạnh dựa trên thông tin.

Diệu Thúy (TTXVN)