Tháo gỡ vướng mắc trong đầu tư nhà ở xã hội, nhà ở cho lực lượng vũ trang

Trình bày tờ trình dự thảo nghị quyết, Bộ trưởng Bộ Xây dựng Trần Hồng Minh cho biết, trong giai đoạn từ năm 2021 đến nay, trên địa bàn cả nước có 657 dự án nhà ở xã hội đã được triển khai với quy mô 597.152 căn. Trong đó, có 103 dự án hoàn thành với quy mô 66.755 căn; 140 dự án đã khởi công xây dựng với quy mô 124.352 căn; 414 dự án đã được chấp thuận chủ trương đầu tư với quy mô 406.045 căn. Với số lượng 66.755 căn hộ hoàn thành đến nay, mới đạt khoảng 15,6% mục tiêu đến năm 2025.

Dự thảo nghị quyết quy định thành lập Quỹ Nhà ở quốc gia, để đầu tư xây dựng, tạo lập quỹ nhà ở xã hội, nhà ở cho cán bộ, công chức, viên chức, người lao động thuê mua, thuê. Đây là Quỹ tài chính nhà nước ngoài ngân sách được thành lập ở Trung ương và địa phương. Quỹ được hình thành từ nguồn ngân sách nhà nước cấp, tiếp nhận nguồn hỗ trợ tự nguyện, nguồn đóng góp của tổ chức, cá nhân trong và ngoài nước, nguồn thu từ việc đóng tiền tương đương giá trị quỹ đất đã đầu tư xây dựng hệ thống hạ tầng kỹ thuật để xây dựng nhà ở xã hội, nguồn từ bán nhà ở thuộc tài sản công và các nguồn huy động hợp pháp khác.

Quang cảnh phiên họp sáng 20-5 tại Kỳ họp thứ chín, Quốc hội khóa XV.

Dự thảo nghị quyết quy định về việc giao chủ đầu tư, chấp thuận chủ trương đầu tư, đồng thời giao chủ đầu tư dự án đầu tư xây dựng nhà ở xã hội không sử dụng vốn đầu tư công không thông qua đấu thầu.

Theo đó, UBND cấp tỉnh giao chủ đầu tư hoặc chấp thuận chủ trương đầu tư, đồng thời giao chủ đầu tư dự án đầu tư xây dựng nhà ở xã hội. Bộ Quốc phòng, Bộ Công an giao chủ đầu tư hoặc chấp thuận chủ trương đầu tư, đồng thời giao chủ đầu tư dự án đầu tư xây dựng nhà ở cho lực lượng vũ trang nhân dân, sau khi được UBND cấp tỉnh thống nhất bằng văn bản danh mục dự án, vị trí khu đất để đầu tư xây dựng nhà ở cho lực lượng vũ trang nhân dân.

Quy định này nhằm tháo gỡ vướng mắc trong việc thủ tục lựa chọn chủ đầu tư dự án đầu tư xây dựng nhà ở xã hội, nhà ở cho lực lượng vũ trang nhân dân không sử dụng vốn đầu tư công còn phức tạp, kéo dài. Với việc quy định thời gian thực hiện thủ tục chấp thuận chủ trương đầu tư, đồng thời giao chủ đầu tư không thông qua đấu thầu như đề xuất tại dự thảo nghị quyết, dự kiến thời gian thực hiện dự án cắt giảm được khoảng 200 ngày, tương ứng khoảng 70% so với quy định hiện hành.

Dự thảo nghị quyết cũng quy định về bỏ thủ tục thẩm định báo cáo nghiên cứu khả thi đầu tư xây dựng. Trường hợp công trình nhà ở xã hội thuộc dự án đầu tư xây dựng nhà ở xã hội được đề xuất áp dụng thiết kế mẫu, thiết kế điển hình đã được cơ quan nhà nước có thẩm quyền công bố, thì được miễn giấy phép xây dựng.

Việc lựa chọn nhà thầu trong hoạt động xây dựng với dự án, công trình nhà ở xã hội bằng nguồn vốn đầu tư công, nguồn tài chính công đoàn, vốn của doanh nghiệp nhà nước và doanh nghiệp do doanh nghiệp nhà nước nắm giữ 100% vốn điều lệ, được thực hiện theo hình thức chỉ định thầu rút gọn.

Bộ trưởng Bộ Xây dựng Trần Hồng Minh trình bày tờ trình về dự thảo nghị quyết thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển nhà ở xã hội.

Về xác định giá bán, giá thuê mua nhà ở xã hội, chủ đầu tư tự xây dựng hoặc thuê tư vấn có đủ điều kiện năng lực về hoạt động xây dựng, để thẩm tra trước khi chủ đầu tư phê duyệt giá bán, giá thuê mua nhà ở xã hội. Sau khi hoàn thành, bàn giao đưa vào sử dụng, chủ đầu tư có trách nhiệm thực hiện kiểm toán, quyết toán về chi phí đầu tư xây dựng của dự án và gửi hồ sơ đến cơ quan chuyên môn cấp tỉnh nơi có dự án, để kiểm tra giá bán, giá thuê mua nhà ở xã hội.

Dự thảo nghị quyết cũng quy định về điều kiện nhà ở để được hưởng chính sách hỗ trợ về nhà ở xã hội sau khi sắp xếp lại đơn vị hành chính; thuê nhà ở xã hội của doanh nghiệp, hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã, cơ quan hành chính nhà nước, đơn vị sự nghiệp công lập; bồi thường, hỗ trợ, tái định cư, đầu tư hệ thống hạ tầng kỹ thuật, tạo quỹ đất phát triển nhà ở xã hội.

Thẩm tra dự thảo nghị quyết, Ủy ban Pháp luật và Tư pháp của Quốc hội tán thành sự cần thiết ban hành nghị quyết và nhất trí với đề xuất của Chính phủ về việc trình Quốc hội cho ý kiến và thông qua dự thảo nghị quyết tại Kỳ họp thứ chín (Quốc hội khóa XV) theo trình tự, thủ tục rút gọn.

Cơ quan chủ trì thẩm tra cũng tán thành việc thành lập Quỹ Nhà ở quốc gia và cơ bản tán thành cơ chế đặc thù về việc giao chủ đầu tư, chấp thuận chủ trương đầu tư, đồng thời giao chủ đầu tư dự án đầu tư xây dựng nhà ở xã hội không thông qua đấu thầu.

Về quy định Nhà nước hoàn trả tiền cho chủ đầu tư trong trường hợp chủ đầu tư có quyền sử dụng đất hoặc thỏa thuận nhận chuyển quyền sử dụng đất tại dự thảo nghị quyết, nhiều ý kiến trong Ủy ban Pháp luật và Tư pháp của Quốc hội đề nghị cân nhắc thận trọng, vì đây là nội dung có tác động lớn đến nguồn lực nhà nước nhưng chưa có đánh giá tác động chính sách kỹ lưỡng, chưa được báo cáo và có sự chấp thuận của cấp có thẩm quyền. Dự thảo Nghị quyết chưa xác định rõ thời điểm thực hiện việc hoàn trả, nên có thể dẫn đến tùy nghi trong thực hiện, có nguy cơ gây ra sơ hở, thất thoát, tiêu cực.

MẠNH HƯNG