Thanh niên Ngoại giao trong kỷ nguyên mới: Trách nhiệm, bản lĩnh và khát vọng tiên phong đổi mới sáng tạo

Thanh niên Bộ Ngoại giao tháp tùng Bộ trưởng Ngoại giao Bùi Thanh Sơn thăm và làm việc tại Điện Biên, tháng 7/2024. (Ảnh: Nguyễn Hồng)

Thế giới đang thay đổi mạnh mẽ, với những biến động địa chính trị, sự phát triển của khoa học công nghệ, kinh tế và văn hóa. Trong bối cảnh đó, Tổng Bí thư Tô Lâm đã nhấn mạnh rằng, thế hệ trẻ Việt Nam cần tự tin bước ra thế giới, mang theo tri thức, bản lĩnh và khát vọng để đưa đất nước vươn lên những tầm cao mới. Đối với thanh niên ngành Ngoại giao—những người trẻ đang trực tiếp kết nối Việt Nam với thế giới—đây không chỉ là một lời nhắn nhủ, mà còn là một sứ mệnh, đòi hỏi mỗi cán bộ ngoại giao trẻ phải có kiến thức và kỹ năng chuyên môn, có trách nhiệm, bản lĩnh, tư duy đổi mới sáng tạo và khát vọng cống hiến.

Ngoại giao trong thời đại mới: Khi tư duy cũ không còn đủ

Thế kỷ 21 chứng kiến sự thay đổi mạnh mẽ trong cách các quốc gia tương tác với nhau. Ngoại giao không chỉ là ngoại giao chính trị hay ngoại giao kinh tế, với những cuộc đàm phán trên bàn hội nghị, mà đã mở rộng sang ngoại giao văn hóa, ngoại giao số. Trong bối cảnh đó, thế hệ trẻ ngoại giao không thể chỉ dựa vào những phương thức truyền thống mà cần liên tục cập nhật, đổi mới.

Điều này đòi hỏi một năng lực tư duy chiến lược: một nhà ngoại giao trẻ cần hiểu rõ không chỉ chính sách đối ngoại của Việt Nam mà còn phải nắm bắt được những xu hướng toàn cầu, dự đoán được những thay đổi có thể ảnh hưởng đến đất nước.

Thứ hai, đó là khả năng tận dụng công nghệ: trí tuệ nhân tạo, dữ liệu lớn, mạng xã hội… đã trở thành công cụ quan trọng trong việc xây dựng hình ảnh quốc gia, thúc đẩy hợp tác quốc tế và ứng phó với các thách thức phi truyền thống. Một nhà ngoại giao trẻ không thể đứng ngoài cuộc chơi công nghệ, đặc biệt là các công nghệ chiến lược.

Thứ ba, đó là tinh thần chủ động và sáng tạo: thế giới vận động không ngừng và những cơ hội không phải lúc nào cũng tự đến, thanh niên Ngoại giao cần có tư duy tìm kiếm và tạo ra cơ hội, từ việc thúc đẩy các sáng kiến hợp tác mới đến việc tham gia vào những diễn đàn quốc tế quan trọng.

Thế hệ trẻ có thể là những người tạo ra sự thay đổi. Nhưng để làm được điều đó, họ cần tri thức, bản lĩnh và khát vọng lớn. (Ảnh: Nguyễn Hồng)

Thanh niên Ngoại giao: bản sắc và bản lĩnh

Tổng Bí thư Tô Lâm nhấn mạnh rằng thế hệ trẻ Việt Nam không chỉ cần giỏi về trí tuệ mà còn phải mạnh về thể chất và giàu bản sắc văn hóa. Trong cuộc Đối thoại với thanh niên ngày 24/3 vừa qua, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính cũng khẳng định: “ai có sở trường đều có đất dụng võ”—mỗi người trẻ có thể đóng góp theo cách riêng của mình, miễn là có đủ năng lực và bản lĩnh. Đối với thế hệ trẻ Ngoại giao, điều này càng quan trọng hơn, vì họ chính là những người đưa hình ảnh đất nước ra thế giới. Trong môi trường ngoại giao đầy áp lực và cạnh tranh, bản lĩnh luôn là yếu tố quyết định.

Bản lĩnh để đứng vững trong môi trường cạnh tranh: công tác ngoại giao không chỉ là những cuộc gặp gỡ hữu nghị, mà còn là những cuộc đàm phán căng thẳng, nơi từng câu chữ, từng quyết định đều ảnh hưởng đến lợi ích quốc gia. Một nhà ngoại giao trẻ cần giữ vững lập trường, kiên định với nguyên tắc, nhưng vẫn linh hoạt và sáng tạo để tìm ra giải pháp có lợi nhất.

Bản lĩnh để tự tin khẳng định tiếng nói của Việt Nam: thế giới ngày càng quan tâm hơn đến ý kiến của các nước đang phát triển. Việt Nam không chỉ hội nhập mà còn cần có tư duy dẫn dắt trong những vấn đề quan trọng như an ninh khu vực, biến đổi khí hậu, kinh tế số… Thanh niên Ngoại giao phải sẵn sàng đảm nhận vai trò này.

Bản lĩnh để giữ gìn bản sắc Việt Nam trong quá trình hội nhập: hội nhập chắc chắn không thể hòa tan và càng không thể đánh mất bản sắc. Một nhà ngoại giao trẻ cần hiểu sâu sắc về lịch sử, văn hóa và giá trị dân tộc để có thể truyền tải chúng ra thế giới một cách thuyết phục và tự hào.

Khát vọng vươn xa: không chỉ tham gia, mà phảidẫn dắt

Nếu các thế hệ ngoại giao đi trước đã đặt nền móng vững chắc cho vị thế của Việt Nam trên trường quốc tế, thì thế hệ trẻ ngày hôm nay có trách nhiệm đưa Việt Nam lên một tầm cao mới—một quốc gia không chỉ hội nhập mà còn có vai trò dẫn dắt trong các vấn đề toàn cầu.

Lời kêu gọi “tự tin bước ra thế giới” không chỉ có nghĩa là hội nhập và học hỏi, mà còn là việc góp phần xây dựng những xu hướng, chuẩn mực và sáng kiến mới. Thế giới đang tìm kiếm những ý tưởng đổi mới, không có lý do gì người trẻ Việt Nam lại không thể đóng vai trò quan trọng trong quá trình đó. Khát vọng vươn xa không chỉ là mong muốn cá nhân mà phải trở thành động lực chung của cả một thế hệ.

Một nhà ngoại giao trẻ không thể chỉ hài lòng với việc làm tròn trách nhiệm, mà phải đặt câu hỏi: Mình có thể làm gì để Việt Nam trở nên mạnh mẽ hơn, có tiếng nói quan trọng hơn? Điều đó đòi hỏi một tư duy không giới hạn: đối ngoại – ngoại giao không chỉ là công việc của một hay nhiều bộ, ngành mà là trách nhiệm của toàn xã hội. Các doanh nghiệp, người trẻ khởi nghiệp, sinh viên, du học sinh… tất cả đều có thể trở thành một phần của nền ngoại giao hiện đại, với tinh thần sẵn sàng đảm nhận những trách nhiệm lớn mà đất nước giao phó.

Trong bối cảnh Việt Nam đang có vị thế ngày càng cao trên trường quốc tế, điều đó đồng nghĩa với việc chúng ta phải chủ động hơn trong các sáng kiến, đóng góp nhiều hơn vào các vấn đề toàn cầu. Thanh niên Ngoại giao cần chuẩn bị và sẵn sàng để trở thành những người tiên phong thực hiện những nhiệm vụ đó.

Thế hệ trẻ có thể là những người tạo ra sự thay đổi. Nhưng để làm được điều đó, họ cần tri thức, bản lĩnh và khát vọng lớn. Kỷ nguyên mới không chỉ đòi hỏi một thế hệ ngoại giao mới, mà còn cần một thế hệ có tư duy chiến lược, dám nghĩ lớn, hành động lớn, sẵn sàng đổi mới và dấn thân vì lợi ích quốc gia, đưa Việt Nam phát triển trên một tầm cao mới của thế giới.

TS. Nguyễn Đồng Anh