Tham nhũng từ thiếu minh bạch thông tin

Giả định với MobiFone, nếu doanh nghiệp này đã cổ phần hóa thì không thể có chuyện các cổ đông đồng ý với thương vụ thiệt thòi trên. Ảnh: mobifone.vn

Không chỉ MobiFone-AVG, gần đây, nhiều vụ án có sự dính líu của lãnh đạo ở các bộ, ngành, địa phương làm thất thoát hàng tỉ đồng đều liên quan đến doanh nghiệp nhà nước, nơi việc công khai thông tin dù đã được chế tài khá đầy đủ bằng hàng loạt quy định nhưng vẫn im lìm sau bức màn “bảo mật” của nhiều thế lực đứng sau, nơi chuyện minh bạch, kê khai tài sản của người có chức vụ, quyền hạn vẫn loay hoay chưa có lời đáp. Đây có lẽ là hai lỗ hổng lớn nhất dẫn đến thất thoát tài sản nhà nước tại các vụ đại án nói trên.

Theo kết quả khảo sát của Tổ chức Minh bạch quốc tế (TI) tại Việt Nam thực hiện năm 2018, nhiều doanh nghiệp nhà nước lớn nhận thang điểm 0% về việc công khai thông tin phòng chống tham nhũng. Về nội dung công khai thông tin tài chính cơ bản, tổ chức này cũng không tìm được bất kỳ thông tin nào được công khai của 14/15 doanh nghiệp nhà nước được khảo sát để đưa vào báo cáo.

Giả định với MobiFone, nếu doanh nghiệp này đã cổ phần hóa thì không thể có chuyện các cổ đông đồng ý với thương vụ thiệt thòi trên. Thực tế, doanh nghiệp này đã có phương án cổ phần hóa cách đây cả chục năm nhưng đến nay vẫn chưa có tiến triển.

Công khai, minh bạch trong kê khai tài sản được đánh giá là công cụ hữu hiệu nhất để phòng chống tham nhũng, nhưng trong thực tế tác dụng của công cụ này thể hiện khá mờ nhạt. Dùng người nhà đứng tên các tài sản bất động sản, đất đai... để che giấu tài sản là một trong những thủ thuật mà có lẽ nhiều người có chức vụ, quyền hạn đã và đang lợi dụng để tẩu tán tài sản, tránh bị phát hiện và cũng tránh phải kê khai tài sản mà Luật Phòng chống tham nhũng đã đặt ra.

Hiện nay dù xác định được là có tài sản không rõ nguồn gốc, nhưng việc truy tìm dấu vết tài sản được chuyển hóa như thế nào, chuyển cho ai, bằng cách nào vẫn là bài toán khó, chứ đừng nói đến việc thu hồi chúng. Trong khi đó, dù đã được quy định trong Luật Phòng chống rửa tiền năm 2012, Bộ luật Hình sự năm 2015, nhưng hành vi rửa tiền vẫn diễn ra phức tạp trong bối cảnh tỷ lệ thanh toán bằng tiền mặt trong nền kinh tế còn rất cao, kể cả đối với các tài sản có giá trị lớn như bất động sản, đó là chưa kể tới các trường hợp tẩu tán tài sản ra nước ngoài hoặc rửa tiền bằng tiền ảo.

Đó cũng là nguyên nhân khi sau 10 năm phòng, chống tham nhũng, Nhà nước chỉ thu hồi được 7,82% số tiền và 54,75 % về đất là tài sản tham nhũng, theo số liệu được đưa ra tại Quốc hội.

Thời báo Kinh tế Sài Gòn