Thái Nguyên luôn đồng hành cùng đồng bào DTTS phát huy nội lực phát triển

Phát triển các mô hình sản xuất, đời sống của đồng bào DTTS tỉnh Thái Nguyên ngày càng khởi sắc.

Trong những năm qua thực hiện công tác dân tộc, chính sách dân tộc, bằng sức mạnh của khối đại đoàn kết toàn dân tộc, dưới sự lãnh đạo, chỉ đạo trực tiếp, hiệu quả của Đảng, Nhà nước, Tỉnh ủy, HĐND, UBND tỉnh; sự kết hợp đồng bộ, chặt chẽ và trách nhiệm của các sở, ban, ngành và địa phương; sự hưởng ứng tham gia tích cực của các tầng lớp nhân dân trong tỉnh. Đến nay kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS ngày càng phát triển; các chính sách dân tộc được thực hiện đã tác động rất lớn đến các mặt kinh tế, văn hóa, đời sống xã hội, phát huy được sự sáng tạo của người dân và toàn xã hội, làm thay đổi cơ bản diện mạo khu vực nông thôn vùng DTTS&MN của tỉnh, đời sống của đồng bào DTTS từng bước được cải thiện.

Từ năm 2021 đến nay, thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia (MTQG) phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS&MN, với 10 dự án thành phần đã tác động trực tiếp, toàn diện đến đời sống xã hội vùng đồng bào DTTS&MN của tỉnh.

Theo số liệu được Sở Dân tộc và Tôn giáo tỉnh Thái Nguyên tiến hành rà soát sau sáp nhập tỉnh Thái Nguyên và Bắc Kạn. Toàn tỉnh có 39 dân tộc cùng sinh sống, trong đó người dân tộc thiểu số là hơn 661.000 người (chiếm 36,7%)

Sự trỗi dậy mạnh mẽ của các HTX Thái Nguyên đang mở ra diện mạo phát triển mới, hiện đại và giàu sức cạnh tranh. Chuyển đổi số toàn diện cùng các mô hình liên kết hiệu quả đã giúp nhiều HTX vươn ra thị trường lớn. Đặc biệt, vai trò dẫn dắt của Liên minh HTX tỉnh trở thành điểm tựa quan trọng cho chặng đường hội nhập 2025–2030.

Mô hình HTX giúp người dân vừa quảng bá văn hóa đặc trưng của dân tộc, vừa giúp người dân tăng thu nhập, cải thiện cuộc sống.

Tính đến năm 2025, tỉnh Thái Nguyên có 1.299 HTX, thu hút trên 46.600 thành viên, hoạt động đa dạng trên các lĩnh vực nông nghiệp, công nghiệp, xây dựng, thương mại, dịch vụ và tín dụng nhân dân. Con số này không chỉ phản ánh tốc độ tăng trưởng về lượng, mà quan trọng hơn, cho thấy sự mở rộng rõ nét về chất lượng mô hình.

Trong đó, 869 HTX nông nghiệp đóng vai trò nòng cốt trong hình thành các vùng nguyên liệu, ứng dụng công nghệ cao và tham gia chuỗi giá trị. 240 HTX công nghiệp, xây dựng góp phần quan trọng vào phát triển hạ tầng, cơ khí và công nghiệp chế biến. 188 HTX thương mại, dịch vụ thúc đẩy kết nối thị trường, tiêu thụ sản phẩm, phát triển du lịch, vận tải. Hai quỹ tín dụng nhân dân hoạt động ổn định, hỗ trợ dòng vốn thiết yếu cho sản xuất kinh doanh.

Trong các HTX thì nhiều HTX được xây dựng, phát triển vùng đồng bào DTTS điều này xây dựng thương hiệu nông sạch công nghệ cao, phát huy thế mạnh, đặc sản tại địa phương như sản phẩm chè, mật ong Phja Bjoóc, tôm chua Ba Bể, nấm hương, miến dong, gà đồi, cơm lam....

Vượt lên những khó khăn đó, người dân nơi đây đã cho thấy tinh thần học hỏi và khát vọng đổi đời mạnh mẽ. Hàng loạt HTX ở Bắc Kạn (cũ) hiện nay như HTX Thanh niên Tân Lập (Na Rì), HTX Nông sản sạch Liêm Phú (Ngân Sơn), HTX Chè xanh Thuận Hòa (Chợ Đồn)… đang tiếp tục ứng dụng công nghệ số, xây dựng thương hiệu, bảo hộ sở hữu trí tuệ để nâng cao giá trị nông sản.

Điều đáng mừng là nông sản của đồng bào dân tộc thiểu số Bắc Kạn giờ đây không chỉ có mặt trong siêu thị lớn, sàn thương mại điện tử trong nước, mà còn bắt đầu chạm ngõ thị trường quốc tế. Năm 2024, HTX Phja Bjoóc xuất khẩu lô mật ong đầu tiên sang Hàn Quốc thông qua đối tác kết nối từ một hội chợ thương mại.

Đồng bào dân tộc thiểu số đưa sản phẩm lên sàn thương mại điện tử.

Có thể nói, chuyển đổi số là con đường tất yếu để HTX phát triển bền vững, từ đó tạo điểm tựa để hỗ trợ các thành viên vùng đồng bào dân tộc thiểu số trên địa bàn tỉnh Bắc Kạn. Theo đó, cần thêm nhiều chính sách đồng hành với các HTX vùng dân tộc thiểu số trên địa bàn tỉnh để thúc đẩy sản xuất hàng hóa, mở rộng thị trường trong nước và quốc tế, góp phần xóa đói giảm nghèo, bảo tồn văn hóa dân tộc.

Những hạt giống của sự đổi thay đang đâm chồi trên non cao Bắc Kạn. Không còn là miền đất của đói nghèo và biệt lập, giờ đây vùng núi ấy đang trở thành hình mẫu về khát vọng vươn lên nhờ ứng dụng công nghệ thông tin và thương mại điện tử, với HTX là cầu nối, là động lực và là niềm tin.

Trong 10 sản phẩm OCOP 5 sao có 2 sản phẩm miến, gồm miến Việt Cường và miến dong Tài Hoan. Ba sản phẩm chế biến từ củ nghệ, gồm Limited Nano Curcumin, Nano Curcumin, mật ong Nano Curcumin của Công ty Cổ phần Công nghệ Dược liệu Bắc Hà. Các sản phẩm còn lại là chè đinh, chè tôm nõn của Hợp tác xã Chè Hảo Đạt; trà tôm nõn hương quê của HTX Nông sản Phú Lương; nấm hương của Công ty TNHH Công nghệ sinh học Phú Gia; sản phẩm du lịch văn hóa dân tộc Tày - Bản làng Thái Hải của Công ty TNHH Thái Hải.

Miến dong Tài Hoan - sản phẩm OCOP 5 sao cấp quốc gia hiện đã được xuất khẩu sang châu Âu và có mặt trên các sàn thương mại điện tử quốc tế.

Đến tháng 7/2025, tỉnh Thái Nguyên có hơn 500 sản phẩm OCOP, ngoài 10 sản phẩm 5 sao còn 113 sản phẩm đạt OCOP 4 sao và 397 sản phẩm đạt OCOP 3 sao. Để phát triển, nâng tầm các sản phẩm OCOP, tỉnh Thái Nguyên đã ban hành nhiều chính sách hỗ trợ, nổi bật là hỗ trợ các hợp tác xã xây dựng nhà xưởng, hỗ trợ mua máy móc và phát triển vùng nguyên liệu.

Ngày 30/7/2025, HĐND tỉnh Thái Nguyên đã thông qua nghị quyết hỗ trợ phát triển ngành chè. Theo đó, hỗ trợ sản phẩm chè đạt tiêu chuẩn OCOP 3 sao 30 triệu đồng/sản phẩm; sản phẩm đạt OCOP 4 sao 40 triệu đồng/sản phẩm; hỗ trợ 60 triệu đồng/sản phẩm đạt OCOP 5 sao.

Nghị quyết của HĐND tỉnh Thái Nguyên cũng quy định hỗ trợ 100% kinh phí mua tem truy xuất nguồn gốc, bao bì, nhãn mác đạt OCOP (không quá 20 triệu đồng/cơ sở); 50% kinh phí tham gia hội trợ, triển lãm trong nước và nước ngoài; hỗ trợ kinh phí quảng cáo trên các nền tảng số của các chủ thể sản phẩm OCOP tham gia sàn thương mại điện tử trong thời gian 2 năm, mức hỗ trợ không quá 2 triệu đồng/sản phẩm/năm, không quá 12 triệu đồng/chủ thể/năm.

Ứng dụng Thương mại điện tử và Chuyển đổi số: Sử dụng sàn thương mại điện tử để bán hàng, kết nối với đối tác, mở rộng thị trường, đưa nông sản lên tầm quốc tế (ví dụ mật ong xuất khẩu sang Hàn Quốc) Chuyển đổi số giúp hợp tác xã phát triển bền vững, hỗ trợ thành viên đồng bào dân tộc. Xây dựng và nâng cao giá trị thương hiệu: Đăng ký bảo hộ sở hữu trí tuệ, nâng cao giá trị sản phẩm. Tạo dựng thương hiệu mạnh cho các sản phẩm đặc hữu của tỉnh, như mật ong Ba Bể, chè Bản Ven. Hợp tác xã đóng vai trò cầu nối quan trọng, là động lực hỗ trợ các thành viên đồng bào dân tộc thiểu số trong sản xuất, tiêu thụ và phát triển.

Đồng bào dân tộc thiểu số đang trở thành chủ thể sản xuất nông nghiệp hiện đại, thoát nghèo bền vững. Sản phẩm nông sản Thái Nguyên có chỗ đứng trên thị trường nội địa và quốc tế. Thái Nguyên đang chuyển mình, không còn là vùng đất chỉ có đói nghèo mà trở thành điểm sáng về khát vọng vươn lên nhờ công nghệ và kinh tế số.

Sản phẩm du lịch văn hóa dân tộc Tày - Bản làng Thái Hải của Công ty TNHH Thái Hải (xã Tân Cương) được công nhận OCOP 5 sao quốc gia.

Qua đó, góp phần làm cho diện mạo vùng đồng bào DTTS&MN có bước phát triển khá toàn diện; thúc đẩy hoàn thiện kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội; phát triển sản xuất, nâng cao thu nhập, cải thiện đời sống cho người dân, giảm tỷ lệ hộ nghèo; tăng tỷ lệ hộ dân là người DTTS biết làm giàu từ những mảnh đất nơi mình sinh sống. Đồng thời các lĩnh vực văn hóa, xã hội có nhiều tiến bộ, chất lượng giáo dục tiếp tục được nâng lên.

Triển khai thực hiện các chương trình, dự án, chính sách dân tộc trên địa bàn tỉnh đã góp phần làm cho diện mạo vùng đồng bào DTTS& MN có bước phát triển khá toàn diện; thúc đẩy hoàn thiện kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội; phát triển sản xuất, nâng cao thu nhập, cải thiện đời sống cho người dân, giảm tỷ lệ hộ nghèo; tăng tỷ lệ hộ dân là người dân tộc thiểu số biết làm giàu từ những mảnh đất nơi mình sinh sống; các lĩnh vực văn hóa - xã hội có nhiều tiến bộ, chất lượng giáo dục tiếp tục được nâng lên, cơ sở vật chất của trường lớp học, trạm y tế được quan tâm đầu tư, công tác chăm sóc y tế có nhiều tiến bộ, đời sống vật chất tinh thần của Nhân dân được cải thiện.

Từ những nền tảng căn bản đó đã giúp cho đồng bào các DTTS của tỉnh phát huy nội lực, khơi dậy tinh thần vượt khó vươn lên phát triển kinh tế, xây dựng cuộc sống ngày càng ấm no, hạnh phúc. Kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS&MN ngày càng khởi sắc, góp phần quan trọng cùng cả tỉnh hướng tới mục tiêu xây dựng tỉnh Thái Nguyên giàu đẹp.

Để làm tốt hơn công tác dân tộc trong thời gian tới, các cấp ủy, tổ chức Đảng và chính quyền từ tỉnh đến các địa phương, cơ sở vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi cần tiếp tục phổ biến, quán triệt và triển khai hiệu quả Kết luận số 65-KL/TW, ngày 30/10/2019 của Bộ Chính trị về tiếp tục thực hiện Nghị quyết 24-NQ/TW của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa IX về "công tác dân tộc trong tình hình mới"; giải quyết căn bản những vấn đề bức thiết đặt ra trong thực tiễn, tạo sinh kế, nâng cao thu nhập và đời sống của người dân. Lãnh đạo các cấp, ngành tích cực đổi mới tư duy, hành động quyết liệt với quyết tâm chính trị cao nhất, thực hiện thắng lợi, đầy đủ các mục tiêu của Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021 - 2030.

Chính quyền các địa phương phát huy tính năng động, sáng tạo, trên cơ sở các tiềm năng, lợi thế của địa phương tập trung nguồn lực phát triển kinh tế, đảm bảo an sinh xã hội, giảm nghèo nhanh, bền vững và tránh tái nghèo. Các chính sách hỗ trợ của Nhà nước cần tập trung khuyến khích đầu tư phát triển sản xuất, kinh doanh, tạo việc làm cho đồng bào dân tộc thiểu số, thu hẹp dần khoảng cách về mức sống, thu nhập so với mặt bằng chung cả nước. Chính quyền địa phương quy hoạch, sắp xếp ổn định dân cư, xây dựng hệ thống kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội đồng bộ, liên vùng, kết nối với các vùng phát triển; xây dựng hệ thống chính trị ở cơ sở vững mạnh.

Các đại biểu, người có uy tín đẩy mạnh tuyên truyền, tích cực vận động nhân dân, đồng bào dân tộc thiểu số thực hiện các chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước; cùng nhau giữ gìn và phát huy bản sắc văn hóa tốt đẹp của các dân tộc. Đồng thời, kiên quyết bài trừ các hủ tục lạc hậu, mê tín, dị đoan, nạn tảo hôn và hôn nhân cận huyết; phát huy tinh thần năng động, sáng tạo trong các phong trào thi đua yêu nước. Qua đó, góp phần thực hiện thắng lợi các nhiệm vụ, mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội, quốc phòng - an ninh của tỉnh.

PV