Tên lửa LRASM giúp F-16 thành 'kẻ săn mồi' đáng gờm trên biển

Theo một thông báo mua sắm do Bộ Chỉ huy Hệ thống Không quân Hải quân Mỹ (NAVAIR) công bố ngày 18/3/2025, Hải quân Mỹ chính thức công bố kế hoạch tích hợp tên lửa chống hạm tầm xa AGM-158C (LRASM) vào tiêm kích F-16 Viper. Đây là một bước tiến nhằm mở rộng khả năng chống hạm của F-16, nằm trong chiến lược tổng thể nhằm tăng cường số lượng nền tảng có thể triển khai LRASM, đặc biệt trong bối cảnh Mỹ chuẩn bị đối phó với một cuộc xung đột quy mô lớn tiềm tàng ở khu vực Ấn Độ - Thái Bình Dương.

Thông báo mua sắm xác nhận rằng NAVAIR có kế hoạch đàm phán độc quyền với Bộ phận Tên lửa và Kiểm soát Hỏa lực của Lockheed Martin để ký hợp đồng phát triển và thử nghiệm tích hợp tên lửa này lên F-16. Nỗ lực này sẽ tập trung vào phiên bản AGM-158C-1, phiên bản chính đang được sản xuất, trong khi phiên bản C-3 (có tầm bắn gần gấp đôi) vẫn đang trong quá trình phát triển.

LRASM được phát triển từ dòng tên lửa tấn công ngoài tầm phòng không mặt đất AGM-158 (JASSM), vốn đã được tích hợp trên tiêm kích F-16C/D của Không quân Mỹ. Việc trang bị LRASM cho F-16 đánh dấu một nâng cấp đáng kể, vì hiện nay khả năng chống hạm của F-16 còn hạn chế, chủ yếu dựa vào tên lửa AGM-84 Harpoon. Tuy nhiên, mức độ mà các đơn vị F-16 của Không quân Mỹ hiện đang vận hành Harpoon vẫn chưa rõ ràng. Ngoài ra, dù Không quân Mỹ đã bắt đầu mua sắm tên lửa JSM cho phi đội F-35A, nhưng chưa có kế hoạch tích hợp loại tên lửa này lên F-16.

AGM-158C LRASM là tên lửa hành trình cận âm được thiết kế cho môi trường xung đột, nơi hệ thống trinh sát và định vị GPS có thể bị xâm phạm (Ảnh: Bộ Quốc phòng Hoa Kỳ)

Khả năng của LRASM

AGM-158C LRASM là tên lửa hành trình cận âm, được thiết kế để hoạt động trong môi trường tác chiến nơi hệ thống trinh sát và định vị GPS có thể bị gây nhiễu. Được Lockheed Martin phát triển cùng DARPA, LRASM dựa trên kiến trúc của JASSM-ER nhưng được bổ sung các cảm biến tiên tiến và hệ thống dẫn đường tự động.

Được trang bị cảm biến thụ động do BAE Systems phát triển, LRASM có thể tự động nhận diện và tấn công mục tiêu hải quân ngay cả khi không có dữ liệu liên kết thời gian thực. Bay ở độ cao thấp và tiết diện radar nhỏ giúp tăng cường khả năng sống sót của tên lửa trước các hệ thống phòng không hiện đại. Đầu đạn nổ phân mảnh 450 kg của LRASM có thể gây sát thương nghiêm trọng lên các tàu chiến mặt nước.

Hiện tại, LRASM được triển khai trên các nền tảng như máy bay ném bom B-1B Lancer, tiêm kích hải quân F/A-18E/F Super Hornet, cũng như từ các tàu chiến được trang bị Hệ thống phóng thẳng đứng MK 41. Việc tích hợp LRASM lên F-16 cùng với gia tăng sản xuất loại tên lửa này phù hợp với chiến lược duy trì lợi thế tác chiến trên biển của Mỹ, đặc biệt tại khu vực Thái Bình Dương. Tầm bắn của LRASM vượt quá 370 km, cho phép nó tấn công mục tiêu từ khoảng cách an toàn, ngoài phạm vi của các hệ thống phòng không đối phương.

Lợi thế vượt trội của LRASM so với Harpoon

Một trong những ưu thế chính của LRASM so với Harpoon là khả năng tàng hình và dẫn đường tự động tiên tiến. Tên lửa này được trang bị hệ thống biện pháp hỗ trợ điện tử (ESM), cho phép nó điều chỉnh quỹ đạo bay để né tránh các mối đe dọa mới xuất hiện. Trong giai đoạn tiếp cận mục tiêu, LRASM sử dụng cảm biến hồng ngoại để dẫn đường chính xác, giúp nó kháng nhiễu vô tuyến và nhắm vào các khu vực trọng yếu của tàu địch dựa trên dữ liệu được lập trình sẵn. Ngoài ra, LRASM còn có liên kết dữ liệu hai chiều, cho phép cập nhật mục tiêu trong khi bay và thực hiện các cuộc tấn công phối hợp với các tên lửa khác.

Gần đây, Không quân Mỹ đã thử nghiệm một cổng liên lạc mới nhằm đẩy nhanh quá trình tích hợp vũ khí lên F-16 Viper. Trong thử nghiệm này, một tên lửa Harpoon Block II+ được sử dụng để đánh giá khả năng của F-16 trong việc nhận diện và dẫn đường vũ khí thông qua hệ thống liên kết này. Dù hệ thống không được thiết kế riêng cho LRASM, nhưng nó có thể tạo điều kiện thuận lợi cho quá trình tích hợp tên lửa này lên F-16.

Mở rộng nền tảng mang LRASM

Thông báo tích hợp LRASM lên F-16 là một phần trong chiến lược tổng thể nhằm mở rộng số lượng nền tảng quân sự của Mỹ có thể triển khai loại vũ khí này. Hiện tại, chỉ có tiêm kích F/A-18E/F của Hải quân Mỹ và máy bay ném bom B-1B của Không quân Mỹ được chứng nhận mang theo LRASM. Tuy nhiên, các nỗ lực đang được tiến hành để tích hợp tên lửa này lên máy bay tuần tra biển P-8 Poseidon, cũng như các phiên bản B và C của F-35. Vào tháng 1/2025, NAVAIR cũng đã công khai một thông báo mua sắm nhằm tích hợp LRASM lên F-15E Strike Eagle và F-15EX Eagle II.

Quân đội Mỹ đang tích cực nâng cao năng lực tấn công chống hạm trên không trong bối cảnh căng thẳng gia tăng ở khu vực Thái Bình Dương. Việc sản xuất LRASM và phiên bản tiền nhiệm của nó (JASSM) đã được đẩy nhanh. Lockheed Martin gần đây nhận thêm hợp đồng trị giá 122,6 triệu USD để mở rộng sản xuất. Tuy nhiên, vẫn tồn tại những lo ngại về khả năng duy trì nguồn cung tên lửa tầm xa và tốc độ bổ sung kho vũ khí trong trường hợp xảy ra xung đột kéo dài. Giá thành mỗi quả LRASM ước tính khoảng 3 triệu USD, cùng với quy trình sản xuất phức tạp, đã thúc đẩy quân đội Mỹ tìm kiếm các lựa chọn thay thế có chi phí thấp hơn.

Ngoài các cân nhắc chiến lược, việc tích hợp LRASM lên F-16 cũng có thể mở ra cơ hội xuất khẩu mới. Với số lượng lớn quốc gia đang vận hành các biến thể khác nhau của F-16, khả năng trang bị cho chúng một hệ thống tấn công chống hạm tiên tiến có thể là một lựa chọn hấp dẫn đối với các khách hàng tiềm năng.

Dù chưa có mốc thời gian cụ thể cho việc triển khai LRASM trên F-16 nhưng chương trình này đánh dấu một bước mở rộng đáng chú ý về năng lực tác chiến trên biển của tiêm kích này, giúp nó trở thành một đối thủ đáng gờm trước các mối đe dọa hải quân hiện đại.

Thế Hải (Theo Armyrecognition)