Được phát triển từ thời Liên Xô, tuy nhiên tên lửa hành trình Kh-22 vẫn nằm trong số những vũ khí tấn công đường không của Nga khó bị bắn hạ nhất, điều này được chính lực lượng phòng không Ukraine thừa nhận.
Ví dụ, dữ liệu được công bố ở Ukraine cho thấy trong số 362 quả Kh-22 và phiên bản tiên tiến hơn của nó là Kh-32 được sử dụng trong chiến dịch quân sự đặc biệt của Nga, chỉ vỏn vẹn 2 quả đạn bị bắn rơi.
Điểm đặc biệt của tên lửa Kh-22 đó là chúng có vận tốc rất cao, điển hình là khả năng tăng tốc lên tới Mach 4,6, tức là khoảng 5.635 km/giờ, độ cao bay có thể đạt tới 25.000 mét, rất khó để theo dõi và đánh chặn.
Với trọng lượng chiến đấu ở mức 5.780 kg, loại tên lửa hành trình này được trang bị đầu đạn nặng tới 960 kg, cung cấp sức mạnh hủy diệt cực kỳ lớn, đủ khả năng tiêu diệt mọi tàu chiến hay tòa nhà kiên cố.
Điều thú vị là Lực lượng Vũ trang Ukraine không xa lạ gì các đặc điểm của tên lửa hành trình Kh-22, bởi vì họ kế thừa một số lượng không nhỏ loại đạn tấn công cực mạnh này từ Liên Xô.
Tuy vậy vào đầu những năm 1990, Kyiv đã loại biên các tên lửa Kh-22 cũng như máy bay ném bom chiến lược Tu-22M2/M3 đồn trú trên lãnh thổ của họ, phần lớn số vũ khí này bị phá hủy dưới sự kiểm soát của Mỹ, Nga với lời hứa đảm bảo an ninh cho Ukraine.
Đây là sai lầm mà Kyiv vẫn luôn tiếc nuối, bởi nếu giữ lại phi đội máy bay ném bom chiến lược Tu-22M3 cùng các tên lửa hành trình và đạn đạo có khả năng mang vũ khí hạt nhân thì mọi chuyện có thể đã rẽ theo hướng khác.
Hiện tại ở Nga, phiên bản nâng cấp của Kh-22 là Kh-32 tiên tiến hơn nhiều đã được tạo ra, có tầm bắn lên tới 1.000 km và độ chính xác tốt hơn hẳn, khắc phục nhược điểm lớn nhất của Kh-22 đó là độ chính xác kém khi tấn công mục tiêu mặt đất.
Nguyên gốc Kh-22 là một tên lửa chống hạm cỡ lớn có tầm bắn xa, được NATO gọi với mật danh AS-4 Kitchen. Về cơ bản, loại đạn này được thiết kế để chống lại tàu sân bay và nhóm tác chiến hàng không mẫu hạm.
Đồng thời loại tên lửa này có thể được trang bị đầu đạn thông thường hoặc hạt nhân. Năm 2016, Kh-32 - một biến thể nâng cấp của Kh-22 có động cơ tốt hơn và đầu tìm kiếm mới, đã được đưa vào sử dụng.
Kh-22 được trang bị động cơ nhiên liệu lỏng Tumansky, sử dụng TG-02 (Tonka-250) và IRFNA (hợp chất từ axit nitric) để tạo lực đẩy, cho phép nó đạt tốc độ đáng kinh ngạc lên tới Mach 4,6 và di chuyển xa tới 600 km.
Có hai chế độ phóng cho Kh-22: tầm cao và tầm thấp. Khi phóng ở chế độ tầm cao, tên lửa bay lên độ cao 25.000 m trước khi lao vào mục tiêu với tốc độ cực lớn, đạt vận tốc cuối khoảng Mach 4,6.
Ngược lại ở chế độ độ tầm thấp, nó leo lên độ cao 12.000 m và hạ xuống ở tốc độ xấp xỉ Mach 3,5. Để duy trì đường đi, tên lửa sử dụng hệ thống lái tự động ổn định bằng con quay hồi chuyển kết hợp máy đo độ cao vô tuyến.
Theo bình luận từ trang Defense Express: “Những tên lửa như Kh-22 là một mục tiêu đặc biệt thách thức. Đáng tiếc là kho vũ khí hiện tại của chúng ta thiếu các hệ thống phòng không có khả năng chống lại chúng một cách hiệu quả".
"Đối thủ rõ ràng đã tận dụng lợi thế nói trên của vũ khí, họ đã điều chỉnh các mục tiêu tấn công của tên lửa dựa trên kết quả thu thập tin tức tình báo”, tờ báo Ukraine chia sẻ và cho biết cần được viện trợ thêm nhiều tổ hợp Patriot hay IRIS-T để bảo vệ những đối tượng trọng yếu.
Việt Dũng