Tăng vốn và cho vay ký quỹ 'mở khóa' biên lợi nhuận 2026

Cho vay ký quỹ trở thành động lực tăng trưởng lợi nhuận

Quan sát diễn biến bức tranh tài chính trong quý 3/2025, Công ty CP Xếp hạng tín nhiệm Đầu tư Việt Nam (Vis Rating) cho rằng, dòng vốn đang quay trở lại mạnh mẽ với lĩnh vực chứng khoán, thể hiện rõ nhất qua quy mô tăng vốn chủ sở hữu. Báo cáo cho biết, tổng lượng vốn huy động mới đạt 97 nghìn tỷ đồng, con số lớn gấp ba lần so với năm 2024, phản ánh niềm tin của cổ đông và nhà đầu tư tổ chức vào triển vọng dài hạn của thị trường. Việc tăng vốn diễn ra đồng loạt và tập trung nhiều nhất ở nhóm công ty chứng khoán có liên kết ngân hàng, vốn sở hữu lợi thế về nền khách hàng, hệ sinh thái dịch vụ tài chính và khả năng quản trị rủi ro.

Nếu đặt diễn biến tăng vốn trong bối cảnh cạnh tranh, có thể thấy động lực này không chỉ nhằm củng cố bảng cân đối kế toán, mà còn đóng vai trò quyết định trong việc chuẩn bị năng lực cho chu kỳ mở rộng cho vay ký quỹ. Nền tài chính mạnh sẽ cho phép các công ty chứng khoán mở rộng quy mô tài sản sinh lợi, đáp ứng nhu cầu ký quỹ cao của nhà đầu tư trong môi trường thanh khoản tích cực, đồng thời tạo sức bật cho tốc độ tăng trưởng lợi nhuận trong năm 2026. Bên cạnh đó, chiến lược huy động vốn mới cũng phù hợp với yêu cầu chuẩn mực quốc tế mà một thị trường tài chính hướng đến nâng hạng cần đạt được, đặc biệt trong các tiêu chí về giám sát rủi ro và quản trị tài sản.

Khi xem xét các yếu tố dẫn dắt lợi nhuận trong chín tháng đầu năm 2025, không khó để nhận thấy cho vay ký quỹ đang giữ vai trò trung tâm. Thanh khoản thị trường duy trì tốt đã thúc đẩy nhu cầu sử dụng margin của nhà đầu tư, và điều này nhanh chóng chuyển hóa thành tăng trưởng doanh thu và thu nhập của các công ty chứng khoán. Biểu đồ dư nợ ký quỹ theo từng công ty cho thấy sự cải thiện không chỉ tập trung ở nhóm dẫn đầu mà lan rộng ở hầu hết các doanh nghiệp, đặc biệt tại những công ty vừa hoàn tất các đợt tăng vốn lớn.

Hiệu quả kinh doanh được phản ánh rõ nét qua các chỉ số sinh lời. Tỷ suất sinh lời trên tổng tài sản (ROAA) và tỷ suất sinh lời trên vốn chủ sở hữu (ROAE) đều cải thiện đáng kể ở cả ba nhóm công ty: nhóm quy mô lớn, nhóm trung bình và nhóm nhỏ. Đây không phải là sự tăng trưởng mang tính ngẫu hứng theo chu kỳ thị trường, mà là kết quả của sự kết hợp giữa ba yếu tố then chốt: quy mô vốn mới, khả năng mở rộng cho vay ký quỹ và tăng trưởng thu nhập từ đầu tư cổ phiếu. Diễn biến song hành này cho thấy các công ty chứng khoán đang bước vào một chu kỳ vận hành theo mô hình tăng trưởng tài sản sinh lợi, trong đó năng lực tài chính quyết định hiệu quả cạnh tranh trong mảng margin.

Thanh khoản ổn định và chất lượng tài sản cải thiện đặt nền vững cho chu kỳ phát triển mới

Khi đánh giá triển vọng bền vững của ngành, sức khỏe dòng tiền và chất lượng tài sản là hai yếu tố cần được xem xét cùng lúc. Báo cáo cho thấy tỷ lệ tập trung cho vay khách hàng lớn đã giảm dần, đồng thời tỷ trọng dư nợ trái phiếu doanh nghiệp thuộc nhóm chậm trả cũng thu hẹp hơn so với cùng kỳ. Những tín hiệu này phản ánh chiến lược tái cơ cấu danh mục tài sản theo hướng an toàn hơn, qua đó giảm đáng kể rủi ro tín dụng và sự phụ thuộc vào các doanh nghiệp có hồ sơ yếu.

Sự ổn định về thanh khoản được củng cố nhờ ba yếu tố phối hợp: dòng tiền ổn định từ hoạt động cho vay ký quỹ, thu nhập từ danh mục đầu tư cổ phiếu và nguồn vốn huy động mới từ cổ đông, giúp giảm áp lực sử dụng các nguồn vốn ngắn hạn. Điều này dẫn đến sự phân hóa rõ ràng trong năng lực cạnh tranh giữa các doanh nghiệp. Những công ty có bảng cân đối tài chính lành mạnh, tăng vốn đúng thời điểm và duy trì tăng trưởng dư nợ ký quỹ duy trì vị thế nổi trội hơn trong ngành. Trong khi đó, nhóm công ty gặp khó khăn trong huy động vốn, chịu sức ép từ trái phiếu hoặc biên lợi nhuận suy giảm sẽ phải đối mặt với thách thức duy trì tăng trưởng bền vững.

Khi nhìn về triển vọng năm 2026, ngành chứng khoán đứng trước cơ hội tăng trưởng mạnh nếu hội tụ đồng thời các điều kiện về vốn, nhu cầu margin và nâng hạng thị trường. Với quy mô tăng vốn lớn nhất trong nhiều năm, các công ty chứng khoán có điều kiện mở rộng đòn bẩy tài chính và gia tăng tài sản sinh lợi từ hoạt động cho vay ký quỹ, đặc biệt trong bối cảnh giao dịch sôi động của thị trường. Nếu cơ hội nâng hạng thị trường trở nên rõ ràng hơn, dòng vốn từ các định chế đầu tư nước ngoài sẽ mở rộng sự hiện diện tại Việt Nam và tạo động lực phát triển dài hạn cho hệ sinh thái dịch vụ chứng khoán.

Trong bối cảnh cạnh tranh gia tăng, Vis Rating cho rằng, vị thế của các công ty chứng khoán sẽ phụ thuộc nhiều vào năng lực tài chính và khả năng kiểm soát rủi ro. Nhóm doanh nghiệp đã kịp thời tăng vốn và xây dựng hệ thống quản trị rủi ro hiệu quả sẽ có cơ hội dẫn dắt thị trường, mở rộng thị phần cho vay ký quỹ và thu hút các nhà đầu tư tổ chức trong và ngoài nước. Ngược lại, những công ty không tận dụng được làn sóng tăng vốn sẽ khó theo kịp chu kỳ tăng trưởng mới, đặc biệt trong môi trường mà lợi nhuận phụ thuộc mạnh vào hoạt động margin.

Ngành chứng khoán đang bước vào một chu kỳ tăng trưởng mới trên nền tảng vững chắc. Sự gia tăng quy mô vốn, tăng trưởng mạnh của hoạt động cho vay ký quỹ và cải thiện hiệu suất sinh lời đang mở ra dư địa tăng trưởng rõ rệt cho năm 2026. Tuy nhiên, cùng với cơ hội là sự phân hóa mạnh hơn giữa các công ty chứng khoán, khi năng lực tài chính và khả năng quản trị rủi ro sẽ trở thành hai yếu tố quyết định vị thế trong giai đoạn thị trường đang hướng tới chuẩn mực nâng hạng.

Trần Hương