Tăng trưởng xuất khẩu thủy sản chậm lại, đối mặt nhiều rủi ro từ chính sách thuế của Hoa Kỳ

Xuất khẩu thủy sản tháng 6 tăng chậm lại do sụt giảm mạnh từ thị trường Mỹ. (Ảnh minh họa: BÁO NHÂN DÂN)

Sau khi ghi nhận mức tăng trưởng mạnh trong tháng 5, xuất khẩu thủy sản của Việt Nam trong tháng 6 tiếp tục tăng so với cùng kỳ nhưng tốc độ đã chậm lại rõ rệt.

(VASEP), kim ngạch xuất khẩu thủy sản tháng 6 ước đạt 876 triệu USD, chỉ tăng 4,3% so với cùng kỳ năm 2024, chủ yếu do sụt giảm xuất khẩu sang Hoa Kỳ - thị trường lớn thứ hai của ngành.

Lũy kế 6 tháng đầu năm, tổng kim ngạch xuất khẩu thủy sản đạt 5,22 tỷ USD, tăng gần 19% so với cùng kỳ. Trong đó, thị trường Mỹ đóng góp 891 triệu USD, vẫn tăng 16% nhờ đợt đẩy mạnh giao hàng trước thời điểm 9/7 – thời hạn Hoa Kỳ áp dụng thuế đối ứng mới.

Tuy nhiên, từ tháng 6, nhiều doanh nghiệp Việt Nam đã chủ động tạm ngừng xuất khẩu sang Mỹ nhằm tránh rủi ro từ chính sách thuế cao, khiến tăng trưởng chung bị ảnh hưởng.

Trong khi đó, các thị trường khác như Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc và ASEAN vẫn duy trì đà tăng trưởng tốt, với mức tăng từ 15% đến gần 28%. Ngược lại, xuất khẩu sang EU chững lại, giảm 1,2%; khu vực Trung Đông giảm mạnh 16%, đặc biệt thị trường Israel giảm hơn 50% do tác động từ bất ổn địa chính trị.

Về mặt hàng, cá ngừ ghi nhận mức sụt giảm mạnh nhất trong tháng 6 với hơn 31%, chủ yếu do tác động từ thuế quan tại thị trường Hoa Kỳ. Lũy kế 6 tháng, xuất khẩu cá ngừ giảm gần 2%. Mặt hàng tôm và cá tra cũng tăng trưởng chậm lại do ảnh hưởng từ các biện pháp phòng vệ thương mại. Tuy vậy, trong 6 tháng đầu năm, xuất khẩu tôm đạt 2,07 tỷ USD (tăng 26%), cá tra đạt 1 tỷ USD (tăng 10%).

Tuy nhiên, triển vọng nửa cuối năm 2025 của ngành thủy sản đang phụ thuộc lớn vào chính sách thuế đối ứng của Hoa Kỳ. Với mặt hàng tôm, nguy cơ “thuế chồng thuế” (thuế đối ứng, thuế chống bán phá giá, thuế chống trợ cấp) đang gây nhiều lo ngại. Ngành cá tra có triển vọng tích cực hơn sau khi Bộ Thương mại Hoa Kỳ công bố kết quả cuối cùng kỳ rà soát POR20, với 7 doanh nghiệp Việt Nam được áp mức thuế chống bán phá giá 0%.

Dự báo kịch bản nửa cuối năm: Với kịch bản 1, nếu thuế đối ứng sau ngày 9/7 được áp ở mức 10%, tổng kim ngạch xuất khẩu thủy sản năm 2025 ước đạt khoảng 9,5 tỷ USD – thấp hơn 500 triệu USD so với dự báo trước. Các thị trường như Trung Quốc, ASEAN, Nhật Bản và EU được kỳ vọng có thể hấp thụ một phần sản lượng điều tiết từ Mỹ.

Với kịch bản 2, nếu mức thuế trên 10%, có thể lên tới 46%, tổng xuất khẩu chỉ còn khoảng 9 tỷ USD hoặc thấp hơn. Thị trường Mỹ sẽ không còn là đầu ra ổn định, đặc biệt với các sản phẩm có chuỗi cung ứng phức tạp.

Trong trường hợp này, Việt Nam sẽ đối mặt cạnh tranh gay gắt từ các nước như Ecuador, Ấn Độ, Thái Lan và Indonesia – những quốc gia có mức thuế thấp hơn. Cơ hội chuyển hướng sang các thị trường trung lập như Nhật Bản, EU và ASEAN là có, nhưng khả năng bù đắp là hạn chế do nhu cầu toàn cầu chưa phục hồi mạnh.

Trước tình hình đó, các chuyên gia khuyến nghị doanh nghiệp thủy sản cần chủ động thích ứng, đa dạng hóa thị trường, tập trung phát triển sản phẩm giá trị gia tăng và theo dõi sát diễn biến chính sách thương mại quốc tế để giảm thiểu rủi ro trong nửa cuối năm.

THANH TRÀ