Tăng tốc giải ngân, minh bạch tài chính, thúc đẩy tăng trưởng bền vững

Phó Thủ tướng Hồ Đức Phớc

Khắc phục vướng mắc trong giải ngân đầu tư công, tạo động lực phát triển

Phó Thủ tướng Hồ Đức Phớc nhấn mạnh, giải ngân đầu tư công là mối quan tâm lớn của các đại biểu Quốc hội, khi tỷ lệ giải ngân hiện chỉ đạt 22,2%. Tình trạng này ảnh hưởng tiêu cực đến mục tiêu tăng trưởng kinh tế 8% năm 2025, đồng thời gây khó khăn cho các địa phương.

Phó Thủ tướng chỉ ra ba nguyên nhân chính. Thứ nhất, công tác chuẩn bị đầu tư triển khai chậm, do các cấp chính quyền và chủ đầu tư không bố trí đủ nguồn vốn cho giai đoạn lập dự án. Nhiều dự án phụ thuộc vào vay vốn, dẫn đến thiếu dự án sẵn sàng khi cần triển khai.

Thứ hai, công tác đền bù và giải phóng mặt bằng không được thực hiện trước, gây ách tắc tiến độ.

Thứ ba, quá trình phê duyệt dự án và đấu thầu kéo dài, kết hợp với thiếu nguyên liệu như đá trong giai đoạn thi công.

Các nguyên nhân trên đã được giải quyết thông qua sửa đổi Luật Ngân sách nhà nước, Luật Đấu thầu, và Luật Đầu tư công. Quốc hội thống nhất tách đền bù và giải phóng mặt bằng thành dự án riêng, giúp đẩy nhanh tiến độ. Sửa đổi Luật Khoáng sản cũng khắc phục tình trạng thiếu nguyên liệu.

Phó Thủ tướng cam kết, Chính phủ sẽ chỉ đạo các bộ, ngành, Ủy ban Nhân dân các tỉnh, và chủ đầu tư tập trung tháo gỡ vướng mắc, biến đầu tư công thành động lực dẫn dắt nguồn đầu tư toàn xã hội, góp phần đạt mục tiêu tăng trưởng 8% năm 2025 và 10% đến năm 2030.

Minh bạch chính sách thuế hộ kinh doanh hướng tới minh bạch

Phó Thủ tướng Hồ Đức Phớc khẳng định, quyết định bỏ thuế khoán đối với hộ kinh doanh, theo Nghị quyết 68 của Bộ Chính trị là đúng đắn, thúc đẩy minh bạch và phát triển kinh tế tư nhân. Tuy nhiên, Bộ Tài chính cần nghiên cứu, tham mưu cấp thẩm quyền để quy định mức doanh thu tính thuế phù hợp, đảm bảo hỗ trợ hộ nghèo và hộ buôn bán nhỏ.

Phó Thủ tướng đề xuất, các hộ có doanh thu dưới 1 tỷ đồng nên tiếp tục áp dụng thuế khoán, tránh thiệt thòi do không có hóa đơn đầu vào để hoàn thuế. Thuế hộ kinh doanh gồm ba loại: thuế môn bài (đóng bình thường), thuế giá trị gia tăng, và thuế thu nhập cá nhân. Thuế khoán giúp đơn giản hóa thủ tục, thuận lợi cho cả cơ quan thuế và hộ kinh doanh, đồng thời không gây thất thu ngân sách.

Đối với hộ có doanh thu trên 1 tỷ đồng và địa điểm kinh doanh ổn định, Phó Thủ tướng đề xuất thu thuế theo hóa đơn. Giải pháp này đảm bảo minh bạch, chống thất thu, và tạo điều kiện để các hộ phát triển thành doanh nghiệp, phù hợp với mục tiêu của Nghị quyết 68 và Nghị quyết 198 của Quốc hội về phát triển kinh tế tư nhân.

Ba động lực chiến lược thúc đẩy tăng trưởng kinh tế:

Phó Thủ tướng nhấn mạnh, tăng trưởng kinh tế cần dựa trên ba động lực: xuất khẩu, đầu tư, và tiêu dùng. Về xuất khẩu, Việt Nam tập trung vào thị trường Mỹ, châu Âu, nhưng đối mặt với thách thức từ thuế chống trợ cấp toàn cầu. Bộ Chính trị đã chỉ đạo Chính phủ tích cực đàm phán với Hoa Kỳ và tìm kiếm thị trường mới để ổn định sản xuất, đảm bảo xuất khẩu tiếp tục là động lực tăng trưởng.

Về đầu tư, Phó Thủ tướng cho biết, Việt Nam có các loại đầu tư công, FDI, và tư nhân. Để đạt mục tiêu tăng trưởng 10% đến năm 2030, nền kinh tế cần chuyển đổi sang mô hình dựa trên năng suất lao động cao, đổi mới sáng tạo, công nghệ cao, và kinh tế số. Điều này đòi hỏi đổi mới toàn diện các lĩnh vực đầu tư.

Phó Thủ tướng nhấn mạnh, khi lập kế hoạch đầu tư công, cần xác định rõ nhu cầu và cân đối khả năng để đảm bảo tính khả thi. Chính sách tài khóa và tiền tệ thời gian qua đã phát huy hiệu quả, tạo nền tảng cho tăng trưởng bền vững.

Về tiêu dùng, Quốc hội và Chính phủ đã triển khai tinh giản bộ máy theo Nghị quyết 78, thúc đẩy thương mại điện tử, phát triển du lịch, và ổn định giá tiêu dùng. Các chính sách giảm thuế giá trị gia tăng, lệ phí ô tô, phí sử dụng đất, và các loại phí khác đã kích cầu tiêu dùng, thúc đẩy phát triển kinh tế.

Phó Thủ tướng lưu ý, chính sách thuế tiêu thụ đặc biệt, như giảm 70% thuế môi trường đối với xăng dầu hàng không và 5% đối với xăng dầu thông thường, đã hỗ trợ doanh nghiệp vượt khó, phù hợp với chủ trương của Đảng và Nhà nước.

Phát triển bền vững và minh bạch tài chính

Về huy động vốn cho các công trình thế kỷ, Phó Thủ tướng khẳng định, Việt Nam đang bước vào kỷ nguyên phát triển mới với các công trình thế kỷ như đường sắt cao tốc Bắc - Nam, đường sắt Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng, đường sắt đô thị, sân bay Long Thành, và các tuyến đường bộ cao tốc. Những dự án này đòi hỏi nguồn vốn lớn, là mối quan tâm của nhiều đại biểu Quốc hội.

Để đạt quy mô kinh tế 800 tỷ USD vào năm 2030, Việt Nam cần đầu tư 625 tỷ USD trong 5 năm, bình quân 125 tỷ USD mỗi năm (khoảng 8.000 nghìn tỷ đồng). Năm 2025, ngân sách trung ương dự kiến thu 922 nghìn tỷ đồng, cộng với ngân sách địa phương đạt khoảng 1.000 nghìn tỷ đồng. Phần còn lại (hơn 7.000 nghìn tỷ đồng) sẽ được huy động từ vốn FDI, PPP, ODA, và các nguồn khác. Phó Thủ tướng cam kết kiểm soát nợ công ở mức 34,7%, không vượt trần Quốc hội cho phép.

Phó Thủ tướng đề xuất điều hành chính sách tài khóa và tiền tệ hợp lý, tiết kiệm chi tiêu để phục vụ đầu tư phát triển, từ đó tăng thu ngân sách, hỗ trợ an sinh xã hội, và phát triển kinh tế bền vững.

Phó Thủ tướng cũng nhấn mạnh đến chính sách tài chính tập trung khoan sức dân, công khai, minh bạch, và thúc đẩy phát triển. Chính phủ và Quốc hội đang miễn, giảm, gia hạn thuế, minh bạch các khoản thu, và áp dụng công nghệ trong quản lý thuế.

Thuế suất của Việt Nam thấp so với thế giới. Thuế giá trị gia tăng hiện là 8% (sau khi giảm 2%), so với 17-27% toàn cầu. Thuế thu nhập doanh nghiệp tối đa 20%, thấp hơn mức 20-35% ở châu Á và 20-30% thế giới. Các mức thuế ưu đãi (10%, 5%) thể hiện chính sách khoan sức dân, hỗ trợ doanh nghiệp. Phó Thủ tướng đề xuất tiết kiệm chi thường xuyên và chi đầu tư để bố trí nguồn lực cho công trình trọng điểm, chuyển đổi số, đổi mới sáng tạo, và an sinh xã hội.

Phó Thủ tướng đồng thời nhấn mạnh, các dự án BOT và PPP là hình thức đầu tư hiệu quả nhưng cần tránh lạm dụng. Phó Thủ tướng đề xuất kiểm soát tổng mức đầu tư, công nghệ, chất lượng, và chính sách hỗ trợ trong các dự án PPP, đảm bảo minh bạch, hiệu quả, và hạn chế lạm dụng quyền lực công, như ý kiến đại biểu Quốc hội đã nêu.

Trần Hương