Tăng thuế tiêu thụ đặc biệt: Cần lộ trình hợp lý

Cân nhắc các phương án

Dự thảo Luật Thuế Tiêu thụ đặc biệt (sửa đổi) đang trong quá trình giải trình, tiếp thu, chỉnh lý. Dự án Luật trên sẽ được các ĐBQH hoạt động chuyên trách cho ý kiến tại hội nghị ĐBQH hoạt động chuyên trách (diễn ra trong 2 ngày 25-26/3).

Về thuế suất và mức thuế đối với nước giải khát có đường, hiện có một số ý kiến đề nghị cân nhắc mức thuế cao hơn, bên cạnh đó một số ý kiến đề nghị cần có lộ trình để doanh nghiệp (DN) điều chỉnh kế hoạch sản xuất, kinh doanh.

Về vấn đề này, cơ quan thẩm tra dự thảo Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt (sửa đổi) là Thường trực Ủy ban Kinh tế - Tài chính của Quốc hội cho rằng, nước giải khát có đường là mặt hàng mới được đề xuất bổ sung vào đối tượng chịu thuế, việc quy định thuế suất ở mức hợp lý là để từng bước hạn chế việc sử dụng các sản phẩm có hàm lượng đường cao, khuyến khích DN sản xuất các loại nước giải khát có hàm lượng đường thấp.

Do đó, tiếp thu ý kiến ĐBQH, đề nghị cân nhắc phương án lùi thời điểm áp thuế đối với sản phẩm này khoảng 1-2 năm so với thời hạn dự kiến trong dự thảo Luật hoặc áp dụng theo lộ trình. Phương án này vẫn bảo đảm thực hiện được mục tiêu chính sách song có linh hoạt hơn để tạo điều kiện cho DN có thời gian điều chỉnh kế hoạch sản xuất, kinh doanh.

Tuy nhiên, cơ quan soạn thảo lại đang xin giữ như dự thảo Luật vì cho rằng đây là mặt hàng mới được đề xuất bổ sung vào đối tượng chịu thuế, việc quy định thuế suất 10% là hợp lý nhằm khuyến khích DN sản xuất nước giải khát có hàm lượng đường thấp, cũng như nâng cao nhận thức của người tiêu dùng. Sau thời gian thực hiện sẽ tổng kết và nghiên cứu đề xuất phù hợp thực tiễn và kinh nghiệm quốc tế.

Tương tự, đối với xe ô tô pick-up chở hàng, hiện có một số ý kiến đề nghị cân nhắc lộ trình và mức tăng phù hợp; làm rõ căn cứ đề xuất mức thuế bằng 60% đối với xe ô tô thông thường.

Thường trực Ủy ban Kinh tế - tài chính cho rằng, theo quy định hiện hành, chính sách thuế tiêu thụ đặc biệt (TTĐB) đối với dòng xe này đã được ưu đãi hơn nhiều so với các loại ô tô khác. Tuy nhiên, đây là loại xe có niên hạn sử dụng 25 năm, nếu áp dụng mức thuế TTĐB như dự thảo Luật có thể sẽ ảnh hưởng lớn tới hoạt động sản xuất, kinh doanh của DN. Do đó, đề nghị tiếp thu ý kiến ĐBQH, cân nhắc phương án lùi thời điểm áp thuế 1-2 năm so với thời hạn dự kiến trong dự thảo Luật hoặc áp dụng theo lộ trình để DN có thời gian điều chỉnh kế hoạch sản xuất, kinh doanh.

Cần đánh giá tác động tới môi trường kinh doanh

Trước vấn đề trên liên quan đến tăng thuế TTĐB đối với đồ uống có cồn, chuyên gia kinh tế Cấn Văn Lực cho rằng, nếu tăng quá cao sẽ ảnh hưởng đến hiệu quả đóng góp ngân sách lâu dài, DN sẽ gặp khó, thu nhập của người lao động trong ngành bị ảnh hưởng. Bởi vậy cần tình toán mức thuế, thời điểm và lộ trình tăng thuế phù hợp, tránh tình trạng tăng nhanh quá gây sốc cho DN, dẫn tới những tác dụng ngược như tình trạng lách luật, chuyển sang dùng thứ khác có tác hại nhiều hơn.

Trong khi đó, đối với xe pick-up, chuyên gia giao thông Nguyễn Văn Thanh bày tỏ quan điểm nên lùi thời điểm đánh thuế TTĐB đối với xe pick-up. Bởi hiện nay xe này rất tiện lợi cho người sử dụng, vừa là xe gia đình nhưng lại phù hợp với các hộ buôn bán, sản xuất nhỏ khi đây vừa là xe để di chuyển nhưng vừa là xe để vận chuyển vật tư thiết bị kinh doanh.

“Thời điểm này chúng ta đang phát triển kinh tế hộ, thực hiện chủ trương phát triển, đẩy mạnh kinh tế tư nhân. Do đó nên lùi thời điểm thu từ 3-4 năm nữa để các hộ kinh doanh, kinh tế tư nhân phát triển, phục hồi sản xuất. Sau đó mới nên tiến hành thu thuế”- ông Thanh nói.

Thực tế khi dự án Luật trên được đưa ra cho ý kiến tại kỳ họp thứ 8, nhiều ĐBQH cũng đã đề nghị cơ quan chủ trì soạn thảo cần cân nhắc kỹ lưỡng việc áp dụng thuế TTĐB với đồ uống có đường. ĐBQH Nguyễn Thị Lệ Thủy (Đoàn Bến Tre) nêu, thực tiễn cho thấy không phải quốc gia nào áp thuế TTĐB lên nước giải khát có đường cũng đạt được mục tiêu giảm tỷ lệ thừa cân, béo phì. Do đó cần đánh giá tác động kỹ lưỡng và toàn diện về tính hiệu quả của việc bổ sung mặt hàng nước giải khát có đường theo tiêu chuẩn Việt Nam vào đối tượng chịu thuế TTĐB để đảm bảo mục tiêu của chính sách là bảo vệ sức khỏe người dân.

Hay như vấn đề tăng thuế đối với mặt hàng bia, rượu, ĐBQH Huỳnh Thị Phúc (Đoàn Bà Rịa - Vũng Tàu) cho rằng, nếu tiếp tục áp dụng trong thời gian tới về thuế suất TTĐB chắc chắn sẽ ảnh hưởng lớn đến các nhà máy, người lao động và cả thu thuế giá trị gia tăng và thuế thu nhập DN. Do đó, cần đánh giá tác động, suy tính kỹ hơn trước khi quyết định thời gian áp dụng và cần xây dựng lộ trình điều chỉnh thuế suất hợp lý để đủ sức điều tiết tiêu dùng nhưng cũng không ảnh hưởng tiêu cực đến hoạt động sản xuất kinh doanh của DN và đời sống việc làm của người lao động. Cũng theo bà Phúc, mức thuế TTĐB cần được xác định hợp lý để đảm bảo nguồn thu ngân sách nhà nước hiệu quả, bền vững nhưng không gây áp lực lên các yếu tố vĩ mô của nền kinh tế.

Còn theo ĐBQH Trịnh Xuân An (Đoàn Đồng Nai), cần tránh việc điều chỉnh thuế đối với những mặt hàng thiết yếu, đồng thời cần rà soát, đánh giá tác động tới môi trường kinh doanh. Nếu tăng thuế gấp quá sẽ tác động ngay tới DN và môi trường kinh doanh.

H.Vũ