Tăng thuế thuốc lá: Vì sức khỏe cộng đồng, bảo vệ trẻ em khỏi hiểm họa vô hình

Tăng thuế thuốc lá không chỉ là câu chuyện thu ngân sách hay điều chỉnh thị trường, mà là bước đi cần thiết để bảo vệ sức khỏe cộng đồng, nhất là trẻ em khỏi những tác hại âm thầm nhưng dai dẳng của khói thuốc.

Tôi hoàn toàn ủng hộ việc tăng mạnh thuế tiêu thụ đặc biệt đối với thuốc lá, không chỉ vì đó là một công cụ kinh tế hiệu quả, mà còn bởi đây là lựa chọn đúng đắn về đạo đức, sức khỏe cộng đồng và trách nhiệm với tương lai trẻ em Việt Nam.

Chúng ta đều biết tác hại của thuốc lá không dừng lại ở người hút. Trẻ em dù không trực tiếp hút thuốc, lại chính là nhóm dễ bị tổn thương nhất bởi khói thuốc thụ động trong gia đình, nơi công cộng, hay thậm chí trong môi trường học đường.

Không ít trẻ em phải lớn lên trong môi trường ô nhiễm khói thuốc, bị suy giảm chức năng hô hấp, mắc các bệnh về phổi, tai mũi họng, hay thậm chí bị ảnh hưởng nhận thức và phát triển thể chất.

Vạch trần sự hấp dẫn giả tạo

Ngày Thế giới không thuốc lá 31-5-2025, Tổ chức Y tế Thế giới lựa chọn chủ đề “Vạch trần sự hấp dẫn giả tạo” với mục tiêu nhằm phơi bày chiến lược của các tập đoàn thuốc lá trên thế giới như: Quảng cáo sai sự thật để mở rộng thị trường và mở rộng đối tượng tiêu thụ, nhất là giới trẻ.

Đó là cái giá âm thầm nhưng đắt đỏ mà xã hội phải trả nếu tiếp tục thỏa hiệp với ngành công nghiệp thuốc lá.

Ở lứa tuổi vị thành niên khi tâm sinh lý còn chưa ổn định, chỉ một lần tò mò thử hút thuốc có thể dẫn tới thói quen lâu dài. Không ít em rơi vào vòng xoáy của nghiện ngập, ảnh hưởng đến học tập, sức khỏe và cả tương lai.

Tôi từng chứng kiến những học sinh cấp 2, cấp 3 hút thuốc lén lút sau trường học và chẳng mất nhiều thời gian để hành vi ấy trở nên thói quen. Hệ quả không chỉ đến từ khói thuốc, mà còn là sự lệch lạc về hành vi, hình thành nhân cách thiếu lành mạnh.

 Theo báo cáo của Bộ Y tế, tại Việt Nam, sử dụng thuốc lá gây ra khoảng 85.500 ca tử vong mỗi năm. Hút thuốc lá thụ động gây ra 18.800 ca tử vong. Ảnh: Al

Theo báo cáo của Bộ Y tế, tại Việt Nam, sử dụng thuốc lá gây ra khoảng 85.500 ca tử vong mỗi năm. Hút thuốc lá thụ động gây ra 18.800 ca tử vong. Ảnh: Al

Vì vậy, tôi cho rằng việc tăng mạnh thuế thuốc lá là một bước đi bắt buộc nếu chúng ta thực sự muốn giảm tỉ lệ hút thuốc ở người trẻ và bảo vệ trẻ em khỏi khói thuốc thụ động. Tăng thuế không chỉ làm giảm tiêu dùng, mà còn mang ý nghĩa định hướng xã hội: chúng ta không thỏa hiệp với sản phẩm gây hại cho cộng đồng.

Tôi hoan nghênh đề xuất của Bộ Y tế và Tổ chức Y tế Thế giới về việc kết hợp tăng thuế theo tỉ lệ và bổ sung thuế tuyệt đối theo từng bao thuốc. Đây là biện pháp có căn cứ khoa học, được áp dụng thành công tại nhiều quốc gia và đã chứng minh hiệu quả rõ rệt trong việc bảo vệ thế hệ trẻ.

Tôi cũng mong Quốc hội, trong quá trình sửa đổi Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt, sẽ xem xét vấn đề này dưới góc độ y tế công cộng và bảo vệ trẻ em hơn là những tính toán thuần túy về kinh tế hay lợi ích nhóm. Mỗi lá phiếu ủng hộ tăng thuế thuốc lá hôm nay là một bước tiến cụ thể trong việc xây dựng một môi trường sống lành mạnh hơn, công bằng hơn cho trẻ em - những người chưa có quyền lựa chọn, nhưng lại đang phải chịu hệ lụy nặng nề từ hành vi của người lớn.

Hãy để thế hệ trẻ được lớn lên trong một không gian không khói thuốc, được hít thở bầu không khí trong lành, và được bảo vệ bằng những chính sách dũng cảm và có tầm nhìn xa. Tăng thuế thuốc lá không phải là hình phạt với người hút thuốc, mà là sự đầu tư cần thiết vào sức khỏe cộng đồng, bắt đầu từ những người nhỏ bé nhất.

Đề xuất tăng thuế thuốc lá theo hướng bổ sung thuế tuyệt đối

Dự thảo sửa đổi Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt đang đề xuất tăng thuế thuốc lá theo hướng bổ sung thuế tuyệt đối.

Theo Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt hiện hành thì thuế suất thuế tiêu thụ đặc biệt được tính theo tỉ lệ là 75% và giá tính thuế là giá xuất xưởng. Tỉ lệ thuế thuốc lá tính theo giá bán lẻ chỉ chiếm 38,8% giá bán lẻ.

Phương án thuế với thuốc lá được Bộ Y tế và WHO khuyến nghị là áp dụng hệ thống thuế hỗn hợp bao gồm thuế tỉ lệ đạt 75% giá bán lẻ và thuế tuyệt đối tăng lên ít nhất 5.000 đồng mỗi bao thuốc vào năm 2026 và tăng dần theo lộ trình tới 15.000 đồng mỗi bao vào năm 2030 bên cạnh thuế tỉ lệ hiện tại.

Nhiều người kỳ vọng việc tăng thuế tuyệt đối ngay từ năm 2026 sẽ tạo sự chuyển biến rõ rệt trong giảm tiêu thụ thuốc lá; tăng thuế thuốc lá có thể ngăn chặn người trẻ bắt đầu hút thuốc và giúp người đang hút thuốc cai thuốc.

Theo báo cáo của Bộ Y tế, tại Việt Nam, sử dụng thuốc lá gây ra khoảng 85.500 ca tử vong mỗi năm. Hút thuốc lá thụ động gây ra 18.800 ca tử vong.

Tổng cộng có khoảng 104.300 ca tử vong mỗi năm do các bệnh có liên quan đến thuốc lá.

Năm 2010, tỉ lệ người trưởng thành hút thuốc lá là 47%, đến năm 2015 là 45%, năm 2021 là 41%. Tuy nhiên, ước tính hiện nay tỉ lệ này bắt đầu tăng nếu không có biện pháp can thiệp về thuế.

Theo đó, con số này có thể tăng lên 43% vào năm 2030, điều này thể hiện qua sản lượng sản xuất và tiêu dùng đang tăng lên.

Theo Bộ Y tế, gánh nặng bệnh tật do sử dụng thuốc lá sẽ rõ rệt hơn trong 10-20 năm tới khi những người hút thuốc hiện nay phải đối mặt với các tác động đến sức khỏe từ thuốc lá.

Hoàng Minh Trang (quận Phú Nhuận, TP.HCM)

Nguồn PLO: https://plo.vn/tang-thue-thuoc-la-vi-suc-khoe-cong-dong-bao-ve-tre-em-khoi-hiem-hoa-vo-hinh-post852868.html
Zalo