Tăng giá trị để phụ phẩm lúa gạo thành mặt hàng xuất khẩu chủ lực

Thu hoạch lúa Thu Đông ở Cần Thơ. Ảnh minh họa: Thanh Liêm/TTXVN

Đây là bước tiến quan trọng, đưa sản phẩm phụ này lên tầm cao hơn trong chuỗi giá trị nông sản Việt.

Theo Hiệp hội Lương thực Việt Nam, mỗi năm Việt Nam sản xuất khoảng 5 triệu tấn cám gạo, trong đó một phần đáng kể được xuất khẩu. Nếu được chế biến sâu và đáp ứng các tiêu chuẩn thị trường nhập khẩu, cám gạo có thể trở thành mặt hàng xuất khẩu chủ lực, đóng góp đáng kể vào chuỗi giá trị nông sản.

Ông Nguyễn Văn Thành, Giám đốc Công ty TNHH Sản xuất - Thương mại Phước Thành IV (Vĩnh Long) nhận định, nhu cầu đối với cám gạo và cám gạo chiết ly làm nguyên liệu thức ăn chăn nuôi là rất lớn. Việc ký kết Nghị định thư với Trung Quốc không chỉ mở rộng thị trường đầu ra, mà còn góp phần ổn định tiêu thụ sản phẩm trong nước, nhất là vào các thời điểm thu hoạch rộ, khi nguồn cung tăng mạnh.

Ông Thành cho biết thêm, cám gạo chiết ly là sản phẩm thu được từ quá trình chiết xuất dầu từ cám gạo nguyên chất - một khâu công nghệ cao nhằm tách lấy các thành phần giá trị như dầu cám gạo giàu gamma-oryzanol, phytosterol, tocopherol; chất xơ; protein thực vật và nhiều loại vitamin, khoáng chất. Tuy nhiên, để đảm bảo chất lượng chiết xuất, thời gian xử lý lý tưởng là trong vòng 8 tiếng kể từ khi thu hoạch cám gạo.

Với cám gạo nguyên chất, sau thu hoạch cần được sấy khô để đảm bảo thời gian bảo quản kéo dài từ 3 đến 6 tháng, phục vụ cho quá trình chế biến tiếp theo. Trong khi đó, việc xuất khẩu sang thị trường Trung Quốc đòi hỏi tuân thủ hàng loạt tiêu chuẩn nghiêm ngặt, từ kiểm dịch đến vệ sinh an toàn thực phẩm.

Theo Nghị định thư, cám gạo và cám gạo chiết ly xuất khẩu sang Trung Quốc phải không chứa sinh vật gây hại, không có thành phần biến đổi gen chưa được Trung Quốc phê duyệt, đồng thời tuân thủ các yêu cầu mới nhất theo Tiêu chuẩn quốc gia Trung Quốc về vệ sinh thức ăn chăn nuôi (GB13078). Các lô hàng phải được kiểm tra hợp quy ít nhất ba tháng một lần để đảm bảo đáp ứng các chỉ tiêu an toàn.

Ngoài ra, doanh nghiệp sản xuất, chế biến, bảo quản sản phẩm xuất khẩu sang Trung Quốc cần thiết lập hệ thống kiểm soát mối nguy (HACCP), hệ thống truy xuất nguồn gốc, đảm bảo cách ly rõ ràng giữa khu vực sản xuất và bảo quản, áp dụng các biện pháp kiểm soát côn trùng, động vật gây hại để ngăn ngừa ô nhiễm chéo. Bao bì và phương tiện vận chuyển cũng phải được làm sạch, sát khuẩn phù hợp với yêu cầu về vệ sinh và điều kiện thời tiết.

Bộ Nông nghiệp và Môi trường cho biết, cơ quan chức năng sẽ tăng cường kiểm soát chính thức đối với các doanh nghiệp sản xuất, chế biến, bảo quản và thực hiện giám sát để đảm bảo vệ sinh an toàn cho sản phẩm. Cám gạo và cám gạo chiết ly thành phẩm xuất khẩu sang Trung Quốc của mỗi doanh nghiệp sản xuất, chế biến, bảo quản đã đăng ký phải được kiểm tra hợp quy chính thức ít nhất ba tháng một lần để đảm bảo sản phẩm đáp ứng các tiêu chuẩn vệ sinh an toàn liên quan đến thức ăn chăn nuôi tại Trung Quốc.

Bộ Nông nghiệp và Môi trường quản lý, giám sát, thanh tra, kiểm dịch cám gạo và cám gạo chiết ly xuất khẩu sang Trung Quốc, cám gạo và cám gạo chiết ly đã qua kiểm tra, kiểm dịch mới được phép xuất khẩu sang Trung Quốc.

Bộ Nông nghiệp và Môi trường sẽ cấp giấy chứng nhận kiểm dịch thực vật. Mỗi lô cám gạo, cám gạo chiết ly xuất khẩu sang Trung Quốc cần phải kèm theo một Công bố vệ sinh an toàn đối với thức ăn chăn nuôi có chứa chất đạm thực vật được xác nhận bởi Cục Chăn nuôi và Thú y.

Dù hành trình xuất khẩu không dễ dàng, nhưng theo các doanh nghiệp, Việt Nam hoàn toàn có tiềm năng để biến cám gạo và cám gạo chiết ly thành một trong những mặt hàng xuất khẩu chủ lực trong lĩnh vực phụ phẩm nông nghiệp.

Bích Hồng (TTXVN)