Tăng đại biểu QH là doanh nhân, nhà khoa học - Đòi hỏi cấp bách từ nền kinh tế công nghệ cao

Tại cuộc tọa đàm với Thủ tướng ngày 31.5, Chủ tịch VCCI Phạm Tấn Công cho hay cộng đồng DN rất phấn chấn với Nghị quyết 68. Có thể nói tinh thần của cộng đồng doanh nhân, DN chưa bao giờ lên cao như bây giờ.

Tuy vậy, ông Công cho rằng hiện nay còn nhiều điều kiện kinh doanh và thủ tục hành chính không phù hợp, cần phải cắt giảm hoặc là đơn giản hóa.

Ví dụ một dự án đầu tư có sử dụng đất đang phải thực hiện thủ tục hành chính của ít nhất 12 luật, hơn 20 nghị định và thông tư, và các thông tư thường thay đổi liên tục. Do đó, thời gian để hoàn thành thủ tục nhanh cũng phải 18 - 24 tháng, bình thường xấp xỉ 3 năm. Do đó, việc cải cách thủ tục hành chính cần được tiếp tục đẩy mạnh.

Chủ tịch VCCI Phạm Tấn Công

Rào cản thứ 2, theo ông Công là tâm lý, tư tưởng, đạo đức, văn hóa kinh doanh của chính cộng đồng doanh nhân, DN.

“Chúng ta có quan điểm là "DN không muốn lớn" và người dân thì ngần ngại bỏ tiền vào kinh doanh, vì thế có hiện tượng tiền gửi trong ngân hàng cao như hiện nay. Nghị quyết 68 đã phá vỡ cái tâm lý của tư tưởng, quan điểm không muốn lớn này”, ông Công nêu.

Chưa kể, ông Công cũng thẳng thắn nêu tình trạng một số ít các doanh nhân, DN còn có tư tưởng làm giàu, tìm kiếm lợi nhuận một cách phi pháp và phi đạo đức. “Hiện chúng ta đang thấy những vụ việc được phát hiện, đặc biệt là lương thực thực phẩm, thuốc chữa bệnh”, ông Công nói.

PGS-TS Trần Đình Thiên, nguyên Viện trưởng Viện Kinh tế Việt Nam chia sẻ rằng thực tế là hiện nay khu vực DN tư nhân của Việt Nam đang gặp khó khăn, không chỉ về mặt thể chế, mà còn nhiều khó khăn chưa từng có.

Ông Thiên đề xuất tăng số lượng đại biểu quốc hội là DN tư nhân Việt Nam để tham gia vào quá trình xây dựng luật nhiều hơn. Điều này cũng liên quan đến đề xuất cần có nhiều nhà khoa học tích cực tham gia vào thiết kế luật, thể chế, chiến lược cho nền kinh tế, đặc biệt là nền kinh tế công nghệ cao, nền kinh tế số.

“Không ai hiểu những đòi hỏi của nền kinh tế công nghệ cao, nền kinh tế thị trường hiện đại hơn các DN tư nhân và các nhà khoa học”, ông Thiên nói.

PGS-TS Trần Đình Thiên, nguyên Viện trưởng Viện Kinh tế Việt Nam

Ông Thiên cũng đề nghị các cấp các ngành đặc biệt quan tâm đến khu vực DN liên quan đến đổi mới sáng tạo, công nghệ cao, bởi đây là mặt trận cạnh tranh mang tính quyết định của quốc gia với thế giới.

“Nếu chúng ta chậm trễ trong việc tạo ra môi trường thể chế cho khu vực đổi mới sáng tạo, chúng ta sẽ bỏ lỡ cơ hội. Đặc biệt, trong thời đại hiện nay, nếu không có hệ thống pháp luật về sở hữu trí tuệ thực sự tốt, thì sau này sẽ trở nên rườm rà, kém hiệu quả trong khi tới đây, nguồn lực quan trọng nhất để phát triển nền kinh tế chính là trí tuệ, sáng tạo”, ông Thiên nói.

Vị chuyên gia đề nghị Chính phủ cùng Quốc hội có chương trình để tiến tới xây dựng hệ thống thể chế cho nền kinh tế tương lai thật kịp thời, không phải chỉ dừng lại ở cơ chế thử nghiệm (sandbox) mà phải có hệ thống thể chế tốt. Nếu không, chúng ta lại lặp lại tình trạng hệ thống thể chế chồng chéo, mâu thuẫn và lạc hậu khiến chúng ta khó có thể cạnh tranh được với thế giới trong tương lai.

TS Cấn Văn Lực - Kinh tế trưởng BIDV cũng kiến nghị triển khai hiệu quả các biện pháp hỗ trợ DN và hộ kinh doanh, đặc biệt là trong các lĩnh vực đất đai, khoa học - công nghệ, vốn, nguồn nhân lực, cũng như chuyển đổi theo hướng xanh và bền vững.

Theo đó, ông Lực kiến nghị 2 nhóm giải pháp trọng tâm: Thứ nhất, cần phát triển thị trường tài chính một cách cân bằng hơn, đặc biệt là thị trường trái phiếu DN và thị trường chứng khoán.

“Rất mong Chính phủ tiếp tục thúc đẩy việc nâng hạng thị trường chứng khoán Việt Nam ngay trong năm nay, đúng theo lộ trình Thủ tướng đã đề ra. Đồng thời, cần sớm thành lập trung tâm tài chính quốc tế tại TP.HCM và Đà Nẵng, với cách làm và mô hình phù hợp, nhằm tạo động lực tăng trưởng mới cho nền kinh tế”, ông Lực nói.

TS Cấn Văn Lực, kinh tế trưởng BIDV

Ông Lực cũng đề xuất Thủ tướng Chính phủ cho phép thành lập Quỹ bảo lãnh tín dụng ở cấp trung ương và khởi động lại 28 quỹ bảo lãnh tín dụng cho DN nhỏ và vừa tại các địa phương. Bên cạnh đó, cần sớm thành lập Quỹ hỗ trợ chuyển đổi xanh, trong đó có cơ chế hỗ trợ lãi suất 2% cho các DN chuyển đổi xanh.

Ngoài ra, cần cho phép thúc đẩy mạnh mẽ hơn các quỹ đầu tư mạo hiểm, bởi vì đây mới là kênh vốn chính cho phát triển khoa học - công nghệ và chuyển đổi số, chứ không thể chỉ dựa vào nguồn tín dụng ngân hàng truyền thống trong các lĩnh vực này.

Ông Lực cũng nhấn mạnh rằng cần đặt hàng cho các DN tư nhân lớn thực hiện một số chương trình, dự án trọng điểm quốc gia. Việc hỗ trợ cần dựa trên mức độ đóng góp thực tế của DN, chứ không chỉ căn cứ vào quy mô. Đây là cách để phát triển lực lượng DN dân tộc mạnh, đóng vai trò dẫn dắt nền kinh tế.

Lam Thanh