Tăng cường tính chủ động, chịu trách nhiệm trong thực thi nhiệm vụ, công vụ thanh tra

Dự thảo Luật Thanh tra (sửa đổi) gồm 9 chương và 64 điều. Qua việc lược bỏ 54 điều của Luật Thanh tra năm 2022, sửa đổi, hoàn thiện quy định về tổ chức và hoạt động thanh tra, cắt giảm trên 40% các thủ tục hành chính trong hoạt động thanh tra. Cụ thể, cắt giảm các thủ tục do 12 Thanh tra Bộ, 5 Thanh tra Tổng cục, Cục thuộc Bộ, Thanh tra Bảo hiểm xã hội Việt Nam, 696 Thanh tra huyện, 1.001 Thanh tra sở và 53 cơ quan được giao thực hiện chức năng thanh tra chuyên ngành thực hiện. Giảm bớt một số thủ tục hành chính trong hoạt động thanh tra như việc ban hành kế hoạch thanh tra, điều chỉnh kế hoạch thanh tra; xử lý chồng chéo, trùng lặp trong hoạt động thanh tra…

Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định điều hành nội dung làm việc về dự thảo Luật Thanh tra (sửa đổi).

Dự thảo luật quy định một số nội dung nhằm đáp ứng yêu cầu đẩy mạnh phân cấp, phân quyền, tăng cường tính chủ động, chịu trách nhiệm trong thực thi nhiệm vụ, công vụ. Theo đó, phân cấp cho Thanh tra Chính phủ và Thanh tra tỉnh chủ động trong việc thanh tra công tác quản lý, sử dụng vốn, tài sản của Nhà nước tại doanh nghiệp sau khi báo cáo Thủ trưởng cơ quan quản lý nhà nước cùng cấp cho ý kiến về chủ trương (điểm g khoản 1 Điều 10, điểm d khoản 1 Điều 16).

Phân cấp cho Chánh Thanh tra Bộ Công an, Chánh Thanh tra Bộ Quốc phòng, Chánh Thanh tra Ngân hàng Nhà nước, Chánh Thanh tra Cơ yếu, Thủ trưởng cơ quan thanh tra theo điều ước quốc tế, Chánh Thanh tra tỉnh ban hành kế hoạch thanh tra sau khi báo cáo Thủ trưởng cơ quan quản lý nhà nước cùng cấp cho ý kiến về chủ trương (khoản 2 Điều 19).

Tổng Thanh tra Chính phủ Đoàn Hồng Phong trình bày tờ trình tại phiên họp.

Phân quyền cho Chính phủ quy định về cơ cấu tổ chức của Thanh tra Chính phủ và các cơ quan thanh tra. Phân quyền cho Chính phủ quy định về việc quản lý, sử dụng kinh phí trích cho cơ quan thanh tra và chế độ đối với người làm việc trong cơ quan thanh tra; trang phục, chế độ cấp trang phục thanh tra cho Thanh tra viên (khoản 4 Điều 59). Phân quyền cho Chính phủ quy định chung về hoạt động kiểm tra trong các ngành, lĩnh vực để làm cơ sở triển khai hoạt động kiểm tra của các Bộ, ngành trong thời gian tới (khoản 2 Điều 61).

Điều 7 của dự thảo luật quy định hệ thống cơ quan thanh tra, gồm: Cơ quan thanh tra trong QĐND, CAND, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam; Thanh tra Cơ yếu; Cơ quan thanh tra được thành lập theo điều ước quốc tế mà Việt Nam là thành viên. Trong khi, theo Kết luận số 134-KL/TW thì tiếp tục duy trì tổ chức và hoạt động đối với: “Thanh tra Bộ Quốc phòng, Thanh tra Bộ Công an, Thanh tra Ngân hàng Nhà nước, Thanh tra Cơ yếu, Thanh tra Cục An toàn bức xạ và hạt nhân, Thanh tra Cục Hàng hải Việt Nam, Thanh tra Cục Hàng không Việt Nam, Thanh tra Ủy ban Chứng khoán nhà nước”.

Các đại biểu dự phiên họp.

Về vấn đề này, qua thảo luận, đa số ý kiến trong Ủy ban Pháp luật và Tư pháp tán thành với cách quy định khái quát về các cơ quan thanh tra như dự thảo Luật, vừa bảo đảm thể chế hóa Kết luận số 134-KL/TW, vừa phù hợp với thực tiễn tổ chức các cơ quan này hiện nay, đồng thời bảo đảm phù hợp với trường hợp điều ước quốc tế mà Nhà nước ta ký kết, tham gia sau này có yêu cầu thành lập cơ quan thanh tra khác. Bên cạnh đó, một số ý kiến đề nghị cần bám sát, quy định đúng tên gọi các cơ quan thanh tra theo Kết luận số 134-KL/TW để bảo đảm thể chế hóa chính xác yêu cầu, chỉ đạo của Bộ Chính trị, Ban Bí thư. Về việc xử lý chồng chéo, trùng lặp trong hoạt động thanh tra.

Ủy ban Pháp luật và Tư pháp tán thành việc giao Chính phủ quy định về xử lý chồng chéo, trùng lặp trong hoạt động thanh tra giữa các cơ quan thanh tra. Tuy nhiên, đề nghị giữ quy định mang tính nguyên tắc của Luật Thanh tra hiện hành về việc xử lý chồng chéo, trùng lặp giữa hoạt động thanh tra với hoạt động kiểm toán nhà nước vì Kiểm toán nhà nước là cơ quan do Quốc hội thành lập, hoạt động độc lập và chỉ tuân theo pháp luật; đồng thời, đề nghị nghiên cứu bổ sung quy định về xử lý chồng chéo, trùng lặp giữa các hoạt động thanh tra, kiểm tra chuyên ngành và giám sát để tạo thuận lợi trong tổ chức thực hiện.

Nhật Minh