Tăng cường tiếng Việt cho học sinh dân tộc thiểu số tiền tiểu học

Tháo gỡ rào cản ngôn ngữ

Trong bức tranh giáo dục vùng biên, một trong những rào cản lớn nhất mà học sinh dân tộc thiểu số phải đối diện chính là ngôn ngữ. Nhiều em từ nhỏ đã quen nói tiếng mẹ đẻ, đến khi cắp sách tới trường mới bắt đầu làm quen với tiếng Việt. Sự bỡ ngỡ ấy khiến các em dễ rơi vào tâm lý rụt rè, ngại giao tiếp, ảnh hưởng trực tiếp đến việc học tập. Chính vì vậy, trước thềm năm học mới, các lớp tăng cường tiếng Việt cho học sinh tiền tiểu học đã được nhiều trường trên địa bàn tỉnh tổ chức, coi đây là bước khởi đầu quan trọng để tháo gỡ “nút thắt” ngôn ngữ.

Năm nay, tại Trường TH-THCS Lộc Hòa, xã Lộc Thạnh có 64 học sinh dân tộc thiểu số tham gia các lớp học tăng cường. Những ngày đầu đến lớp, đa số các em đều nhút nhát, thậm chí không dám nói chuyện với bạn và thầy cô.

Cô giáo Nguyễn Thị Hiền, Trường TH-THCS Lộc Hòa chia sẻ: “Hầu hết học sinh trước khi vào lớp 1 đều chỉ quen nói tiếng mẹ đẻ, chưa từng dùng tiếng Việt. Vì vậy, khi đến trường gặp thầy cô, bạn bè, các em thường rụt rè, ngại giao tiếp. Nhờ có lớp tăng cường tiếng Việt, các em đã thay đổi rõ rệt như biết chào hỏi, biết trò chuyện, mạnh dạn hơn từng ngày. Điều đáng mừng là các em không còn sợ đến trường mà bắt đầu cảm thấy thích thú, hứng khởi khi đi học”.

Cô giáo Nguyễn Thị Hiền, Trường TH-THCS Lộc Hòa, xã Lộc Thạnh dạy các em học sinh dân tộc thiểu số cách kể câu chuyện cổ tích. Ảnh: Thanh Thảo

Chỉ sau 1-2 tuần, sự thay đổi đã dần hiện hữu, những ánh mắt rụt rè được thay bằng nụ cười, những cái gật đầu nhường chỗ cho lời chào, tiếng nói. Sự mạnh dạn ấy không chỉ là dấu hiệu tích cực của việc tiếp thu kiến thức, mà còn là minh chứng cho hiệu quả của một phương pháp giáo dục được triển khai bền bỉ.

Bà Hoàng Thị Ánh Hồng, Phó Hiệu trưởng Trường TH-THCS Lộc Hòa khẳng định: “Học sinh dân tộc thiểu số thường rụt rè, hạn chế trong giao tiếp, khi bước vào lớp 1 dễ bỡ ngỡ và thua kém bạn bè ở vùng thuận lợi. Vì vậy, việc tổ chức lớp tăng cường tiếng Việt trước thềm năm học là vô cùng cần thiết. Chỉ trong 1-2 tuần, các em đã được làm quen với môi trường tiểu học, gặp gỡ thầy cô, tập chào hỏi, giao tiếp. Điều này không chỉ giúp các em mạnh dạn, tự tin hơn ngay từ ngày đầu đến lớp, mà còn tạo tiền đề để tiếp thu kiến thức thuận lợi trong cả chặng đường học tập phía trước”.

Tại Trường TH-THCS Lộc Hòa, xã Lộc Thạnh, song song với việc dạy học, công tác vận động học sinh đến lớp cũng được thầy cô các trường học tích cực triển khai. Ảnh: Thanh Thảo

Không chỉ dừng lại ở việc dạy con chữ, việc tăng cường tiếng Việt còn góp phần giữ vững sĩ số. Nhiều em vốn có nguy cơ nghỉ học theo cha mẹ lên nương rẫy nay đã gắn bó hơn với trường lớp nhờ sự kiên trì vận động của giáo viên. Rõ ràng, tháo gỡ rào cản ngôn ngữ không chỉ là nhiệm vụ của một lớp học, mà còn là giải pháp chiến lược để "giữ chân" học sinh, xây nền vững chắc cho những năm học tiếp theo.

Khởi đầu từ những bài học đầu đời

Nếu tiếng Việt là chiếc chìa khóa mở ra cánh cửa tri thức, thì những lớp học tăng cường chính là bước khởi đầu để học sinh dân tộc thiểu số cầm chắc chiếc chìa khóa ấy trên tay.

Tại Trường TH-THCS Lộc Phú (xã Lộc Quang), 44 học sinh dân tộc thiểu số đã được chia về 3 điểm trường lẻ để tham gia lớp tăng cường tiếng Việt trước thềm năm học mới. Ở đây, bài học không chỉ xoay quanh con chữ, mà còn gắn liền với những điều rất đời thường như cách chào hỏi, cách giới thiệu bản thân, tập làm quen với bảng con, phấn trắng, hay những khái niệm cơ bản.

Cô giáo Trương Mỹ Hạnh, người trực tiếp giảng dạy tăng cường tiếng Việt cho học sinh dân tộc thiểu số chia sẻ: “Chúng tôi bắt đầu bằng những điều tưởng như rất nhỏ như lời chào, cách đứng ngồi, nhận biết cao thấp, dài ngắn. Sau đó, các em tập giới thiệu về bản thân, gia đình, nơi ở. Bên cạnh đó, thầy cô cho làm quen với bảng con, viên phấn và những nét chữ đầu tiên. Quan trọng hơn cả, các em được rèn kỹ năng giao tiếp cơ bản để khi bước vào lớp 1 có thể mạnh dạn nói, tự tin theo kịp chương trình”.

Tại điểm trường Bù Linh thuộc Trường TH-THCS Lộc Phú (xã Lộc Quang), cô giáo Trương Mỹ Hạnh đang dạy học sinh cách làm quen với bảng con và phấn. Ảnh: Thanh Thảo

Không chỉ dừng ở việc rèn chữ, những lớp tăng cường tiếng Việt còn mở ra một không gian học mà chơi, chơi mà học. Các giáo viên tận dụng tranh ảnh, câu chuyện, trò chơi dân gian, bài hát thiếu nhi để biến giờ học thành khoảng thời gian đầy hứng thú. Mỗi bài hát vang lên, mỗi trò chơi tập thể không chỉ mang lại niềm vui mà còn giúp học sinh ghi nhớ tiếng Việt một cách tự nhiên, gần gũi.

Bà Mai Thị Phượng, Phó Hiệu trưởng Trường TH-THCS Lộc Phú cho biết: “Trường chủ động xây dựng chương trình tiền tiểu học thật gần gũi với đời sống hằng ngày của các em, lồng ghép nhiều hình ảnh trực quan, trò chơi và bài hát để việc học trở nên tự nhiên như chơi mà học. Song song đó, trường bố trí những giáo viên vừa có chuyên môn, vừa am hiểu văn hóa địa phương, lại tận tâm với nghề. Nhờ vậy, việc dạy tiếng Việt không chỉ hiệu quả hơn mà còn giúp các em cảm thấy quen thuộc, gần gũi và thích đi học hơn”.

Tại Trường TH-THCS Lộc Phú (xã Lộc Quang), những lớp tăng cường tiếng Việt ngoài việc luyện chữ còn tạo nên không gian học mà chơi, chơi mà học, khơi dậy hứng thú và tình yêu đến trường cho học sinh. Ảnh: Thanh Thảo

Thực tế đã chứng minh, những lớp học này không chỉ dạy kiến thức, mà còn khơi dậy tình yêu học tập. Học sinh vốn e dè, lạ lẫm với tiếng Việt, nay đã biết chủ động giơ tay phát biểu, mạnh dạn chào hỏi thầy cô, cười nói với bạn bè. Sự thay đổi ấy tuy nhỏ bé nhưng là nền móng vững chắc để các em không còn bị bỏ lại phía sau ngay từ năm học đầu tiên.

Song song với đó, công tác vận động học sinh đến lớp cũng được các thầy cô triển khai song hành. Nhiều giáo viên không quản đường xa, đến tận từng gia đình để động viên phụ huynh cho con đi học đều đặn. Chính sự kiên trì ấy đã giúp duy trì sĩ số, để hạt mầm tri thức không bị bỏ lỡ từ những ngày đầu.

Đề án tăng cường tiếng Việt là chiến lược then chốt, giúp học sinh rèn đủ 4 kỹ năng nghe, nói, đọc, viết và sớm làm quen với môi trường học tập. Ảnh: Thanh Thảo

Những lớp học tăng cường tiếng Việt nơi vùng khó tuy giản dị nhưng ẩn chứa cả hành trình gieo chữ bền bỉ. Tiếng Việt, qua bàn tay gieo mầm của thầy cô không chỉ là ngôn ngữ giao tiếp, mà còn là nhịp cầu đưa các em học sinh dân tộc thiểu số bước vào thế giới tri thức. Từ những bài học đầu đời ấy, hy vọng đã được gieo, để mai này các em trưởng thành, vững vàng, tiếp nối hành trình tri thức và góp phần làm giàu đẹp quê hương.

Thanh Thảo