Tăng cường phối hợp trợ giúp pháp lý trong hoạt động tố tụng

Ngày 30-5, Hội đồng Phối hợp liên ngành về trợ giúp pháp lý (TGPL) trong hoạt động tố tụng của TP.HCM tổ chức Hội nghị bồi dưỡng nghiệp vụ nhằm nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác phối hợp thực hiện TGPL trong hoạt động tố tụng cho người có thẩm quyền tiến hành tố tụng, người có thẩm quyền của cơ sở giam giữ trên địa bàn TP.HCM. Đây là hoạt động do Trung tâm TGPL Nhà nước TP.HCM làm đầu mối tổ chức.

Phát biểu khai mạc, TS Huỳnh Tấn Đạt, Giám đốc Trung tâm TGPL Nhà nước TP.HCM chia sẻ: Hoạt động TGPL là một trong những chính sách xã hội rộng lớn thể hiện bản chất tốt đẹp của nước ta, là chủ trương đúng đắn của Đảng trong quá trình xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa.

Ông Huỳnh Tấn Đạt bày tỏ mong muốn buổi Hội nghị tập huấn lần này sẽ mang lại những kinh nghiệm quý giá cho các đại biểu, khách mời đến tham dự Hội nghị.

TS Huỳnh Tấn Đạt, Giám đốc Trung tâm Trợ giúp pháp lý Nhà nước TP.HCM, phát biểu khai mạc Hội nghị. Ảnh: NGUYỄN CHÍNH

Áp dụng những gì có lợi nhất cho người chưa thành niên

Tại Hội nghị, Ths Phạm Thị Thu Hà, Phó Chánh án TAND TP.HCM giới thiệu những nội dung cơ bản của Luật Tư pháp người chưa thành niên 2024.

Bà Hà cho biết Luật Tư pháp người chưa thành niên 2024 đã thể chế đầy đủ chủ trương của Đảng về “phát triển hệ thống tư pháp thân thiện và bảo vệ trẻ em”, cũng như đáp ứng các chuẩn mực quốc tế, yêu cầu của Liên Hợp quốc về tư pháp người chưa thành niên, nhằm mục đích xử lý phù hợp, nhân văn đối với người chưa thành niên.

Bà Phạm Thị Thu Hà phổ biến và lưu ý những người tiến hành tố tụng áp dụng 16 nguyên tắc nhân văn, tiến bộ và đặc thù để bảo vệ người chưa thành niên trong tư pháp hình sự. Trong đó, nguyên tắc bảo đảm thủ tục tố tụng thân thiện, ưu tiên áp dụng xử lý chuyển hướng được Ths Phạm Thị Thu Hà lưu ý.

Cụ thể, luật quy định 12 biện pháp xử lý chuyển hướng, trong đó có biện pháp hạn chế khung giờ đi lại; cấm tiếp xúc với người có nguy cơ dẫn đến người chưa thành niên phạm tội mới; thực hiện công việc phục vụ cộng đồng,…

Phó Chánh án TAND TP.HCM đánh giá trong 12 biện pháp này có nhiều biện pháp xử lý chuyển hướng mới, phù hợp với người chưa thành niên. Các cơ quan cần đảm bảo thủ tục thân thiện đối với đối tượng là người chưa thành niên phạm tội ngay từ khâu nhận tin báo, khởi tố, điều tra, truy tố, xét xử,…những gì có lợi nhất cho người chưa thành niên thì nên áp dụng.

Ths Phạm Thị Thu Hà, Phó Chánh án TAND TP.HCM trình bày tại Hội nghị. Ảnh: NGUYỄN CHÍNH

Phối hợp liên ngành: Nâng cao chất lượng, hiệu quả

Tiếp nối chương trình, TS Võ Thành Đủ, Kiểm sát viên Trung cấp Phòng 2, VKSND TP.HCM trình bày những nội dung cơ bản của Thông tư liên tịch số 10/2018 của Bộ Tư pháp, Bộ Công an, Bộ Quốc phòng, Bộ Tài chính, TAND Tối cao, VKSND Tối cao quy định về phối hợp thực hiện TGPL trong hoạt động tố tụng.

TS Võ Thành Đủ nêu một số nội dung mới của Thông tư như bổ sung một số cơ quan là chủ thể trong trách nhiệm phối hợp thực hiện trợ giúp pháp lý trong hoạt động tố tụng; bổ sung một số quy định trách nhiệm của Trung tâm trợ giúp pháp lý,…

Thông tư này được cụ thể hóa bằng các chương trình phối hợp, kế hoạch cụ thể như:

Chương trình phối hợp số 5789 của Bộ Tư pháp và Bộ Công an về trực trợ giúp pháp lý trong điều tra hình sự. Chương trình phối hợp số 08 của Sở Tư pháp và Công an TP.HCM về trực trợ giúp pháp lý trong điều tra hình sự. Chương trình phối hợp số 437 của Sở Tư pháp và TAND TP.HCM về người thực hiện trợ giúp pháp lý trực tại Tòa. Kế hoạch số 1495 của Công an TP.HCM về phối hợp liên ngành về công tác trợ giúp pháp lý năm 2024,…

TS Võ Thành Đủ, Kiểm sát viên Trung cấp Phòng 2, Viện kiểm sát nhân dân TP.HCM trình bày tại Hội nghị. Ảnh: NGUYỄN CHÍNH

TS Võ Thành Đủ đánh giá sự phối hợp liên ngành về TGPL trong hoạt động tố tụng ngày càng được nâng cao. Số vụ, việc TGPL do các cơ quan tiến hành tố tụng gửi về Trung tâm TGPL ngày càng nhiều. Bên cạnh đó, ông cũng nêu ra một số tồn tại như các cơ quan tiến hành tố tụng (nhất là Cơ quan điều tra) yêu cầu Đoàn Luật sư cử Luật sư tham gia bào chữa mà không đề nghị Trung tâm cử người bào chữa cho một số trường hợp theo quy định.

Từ đó, TS Võ Thành Đủ đề ra giải pháp nhằm khắc phục hạn chế như: tăng cường thông tin tiếp cận trợ giúp pháp lý cho bị can, bị cáo, người bị buộc tội, các cơ quan tiến hành tố tụng phối hợp tốt trong công tác trợ giúp pháp lý; khi người bị buộc tội, bị can, bị cáo thuộc diện trợ giúp có yêu cầu thì người có thẩm quyền của các cơ quan tiến hành tố tụng hướng dẫn họ viết đơn yêu cầu TGPL và thông báo về cho Trung tâm biết.

NGUYỄN CHÍNH