Tăng cường kiểm tra nguồn gốc hàng hóa:Mạnh tay trấn áp hàng giả

Tuy nhiên theo Cục Thuế, ngoài việc hiểu chưa đầy đủ về chính sách thuế và đối tượng áp dụng hóa đơn điện tử, việc các tiểu thương đóng cửa xuất phát từ tâm lý e ngại bị kiểm tra, xử phạt do tàng trữ, buôn bán hàng không rõ nguồn gốc, hàng kém chất lượng...

Chi cục Quản lý thị trường thành phố Hà Nội kiểm tra lô nước hoa có dấu hiệu làm giả các nhãn hiệu tại cơ sở kinh doanh trên phố Hàng Giấy (quận Hoàn Kiếm).

Bán hàng cầm chừng

Khảo sát thị trường những ngày gần đây cho thấy, xuất hiện hiện tượng một số hộ, cá nhân kinh doanh các mặt hàng vải, quần áo, mũ nón, bánh kẹo, đồ dùng cá nhân... đóng cửa hoặc bán hàng cầm chừng tại các chợ: Ninh Hiệp, Đồng Xuân, Long Biên, La Phù..., hay một số tuyến phố thương mại: Hàng Ngang, Hàng Đào... Một số ý kiến cho rằng, hiện tượng trên có nguyên do từ việc triển khai, thực hiện Nghị định số 70/2025/NĐ-CP. Tuy nhiên, vấn đề này được hiểu chưa chính xác.

Theo cơ sở dữ liệu quản lý thuế, hiện cả nước có 37.576 hộ kinh doanh thuộc diện bắt buộc triển khai hóa đơn điện tử từ máy tính tiền, tương đương khoảng 1% trong tổng số hơn 3,6 triệu hộ kinh doanh. Thực tế cho thấy, nhiều hộ kinh doanh nhỏ lẻ, thậm chí không thuộc diện điều chỉnh cũng tạm ngừng kinh doanh. Còn theo số liệu từ Chi cục Thuế khu vực I, hiện trên địa bàn

Hà Nội, Chi cục quản lý thuế trên 311.000 hộ, cá nhân kinh doanh. Trong đó, số hộ, cá nhân kinh doanh khoán có phát sinh doanh thu từ 1 tỷ đồng thuộc đối tượng phải sử dụng hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền là 4.979 hộ, cá nhân; chỉ chiếm tỷ lệ 1,6% trên số hộ quản lý.

Đến ngày 11-6-2025 đã có 4.379 hộ, cá nhân kinh doanh thuộc đối tượng triển khai đã đăng ký sử dụng hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền. Bên cạnh đó đã có 4.551 hộ kinh doanh tuy chưa thuộc đối tượng, cũng tự nguyện đăng ký sử dụng hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền. Như vậy, tổng số hộ kinh doanh đăng ký sử dụng đạt gần 9.000 hộ, vượt chỉ tiêu được giao với tỷ lệ đạt 180,1%.

Hơn nữa, Chi cục Thuế khu vực I cho hay, căn cứ sổ bộ theo dõi của cơ quan thuế, số hộ kinh doanh ngừng, nghỉ trong hai tháng 5 và 6 là 2.961 hộ, trong đó số hộ thuộc trường hợp phải sử dụng hóa đơn chỉ là 263 hộ kinh doanh (tỷ lệ 8,8%/số hộ ngừng nghỉ, chiếm 5% số hộ thuộc đối tượng phải áp dụng hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền). Các chợ dân sinh, truyền thống về cơ bản kinh doanh bình thường, không có hiện tượng nghỉ kinh doanh lớn. Chính sách thuế đối với hộ kinh doanh khi triển khai hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền không hề thay đổi.

Không phải vấn đề về chính sách thuế

Trên thực tế, nhiều hộ kinh doanh vẫn hoạt động bình thường. Bà Triệu Thị Lộc - chủ cửa hàng tạp hóa lớn tại quận Thanh Xuân cho biết, từ khi quy định về áp dụng hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền đối với hộ, cá nhân kinh doanh có doanh thu từ trên 1 tỷ đồng trở lên có hiệu lực, cửa hàng vẫn hoạt động bình thường như trước. Hàng hóa tại cửa hàng đều có nguồn gốc rõ ràng. Hơn nữa, cán bộ thuế tư vấn kỹ về hóa đơn điện tử nên chị không thấy lo lắng.

Việc nhiều hộ kinh doanh đồng loạt nghỉ bán trùng với thời điểm các lực lượng chức năng ra quân kiểm tra, xử lý vi phạm về buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, một số chuyên gia cho rằng, việc các hộ kinh doanh nhỏ tạm nghỉ phần lớn không phải do chính sách thuế thay đổi mà do tâm lý lo ngại, hiểu nhầm và áp lực thị trường. Như vậy, có thể thấy, việc nhiều hộ, cá nhân nghỉ kinh doanh chủ yếu là do vấn đề lo sợ bị truy cứu trách nhiệm do kinh doanh hàng giả, không phải vấn đề về chính sách thuế. Điều này đã được đồng chí Tổng Bí thư Tô Lâm nhấn mạnh tại buổi làm việc với Ban Thường vụ Thành ủy Hà Nội ngày 16-6-2025.

Bên cạnh đó, không ít hộ kinh doanh lo ngại bị truy thu phần thuế khoán cho thời gian trước, nếu doanh thu thực tế sử dụng hóa đơn cao hơn. Liên quan đến vấn đề này, đại diện Chi cục Thuế khu vực I cho biết, thuế khoán được xác định dựa trên dữ liệu của cơ quan thuế kết hợp với tờ khai của hộ kinh doanh. Trường hợp, trong năm nếu có biến động doanh thu vượt quá 50% (tăng hoặc giảm), hộ kinh doanh có thể chủ động đề nghị điều chỉnh mức thuế. Sự điều chỉnh chỉ tính từ thời điểm có biến động trở về sau.

Tại phiên chất vấn và trả lời chất vấn, kỳ họp thứ chín của Quốc hội, Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng khẳng định, việc triển khai các chính sách thuế vừa qua trùng với đợt Nhà nước thực hiện cao điểm chiến dịch chống hàng giả, hàng nhái và hàng kém chất lượng. Vì vậy, cửa hàng đóng cửa là do sợ bị kiểm tra, bị phạt, bị thu hồi những hàng hóa không bảo đảm chất lượng, chứ không phải liên quan đến chính sách thuế. Chưa có thay đổi chính sách gì về thuế, thậm chí còn ưu đãi hơn như nâng diện miễn thuế của các hộ, hiện nay là 100 triệu đồng thì diện chịu thuế là 200 triệu đồng trở lên.

Từ ngày 15-5 đến 15-6, các lực lượng chức năng trong Ban Chỉ đạo 389 thành phố Hà Nội đã kiểm tra 937 vụ; xử lý 814 vụ (trong đó khởi tố hình sự 7 vụ đối với 16 bị can); phạt hành chính hơn 14 tỷ đồng; truy thu thuế hơn 1,2 tỷ đồng; trị giá hàng vi phạm gần 39 tỷ đồng.

Phó Giám đốc Sở Công Thương Hà Nội Nguyễn Kiều Oanh:
Bảo đảm nguồn gốc hàng hóa là cách bảo vệ uy tín kinh doanh

Khi lực lượng chức năng siết chặt kiểm tra, các đối tượng chuyển sang sử dụng tiếng lóng, liên lạc qua các ứng dụng nhắn tin ngoài luồng, khiến việc điều tra trở nên phức tạp hơn. Nhiều người livestream ở một nơi, bán hàng tại địa điểm khác, trong khi hàng hóa lại được cất giấu tại các căn hộ riêng hoặc trong hẻm sâu, gây cản trở lớn cho công tác kiểm tra.

Liên quan đến tình trạng một số tiểu thương tại các chợ lớn đóng cửa để né kiểm tra do không có hóa đơn đầu vào, cơ quan chức năng hiểu và chia sẻ với khó khăn của bà con. Tuy nhiên, kinh doanh hàng hóa không có hóa đơn, chứng từ hợp lệ bị xem là vi phạm. Vì vậy, mong bà con hiểu rằng việc bảo đảm nguồn gốc hàng hóa không chỉ là yêu cầu pháp lý mà còn là cách bảo vệ uy tín kinh doanh, sức khỏe người tiêu dùng và môi trường thương mại lành mạnh.

Giám đốc điều hành Khoa Tài chính - Ngân hàng (Trường Đại học Nguyễn Trãi) Nguyễn Quang Huy:
Cần triển khai phân tầng và lộ trình phù hợp

Việc áp dụng hóa đơn điện tử với hộ, cá nhân kinh doanh không đơn thuần là yêu cầu hành chính, mà là một bước chuyển lớn trong tư duy quản lý, ghi nhận doanh thu và minh bạch hóa nghĩa vụ thuế. Tuy nhiên, cần tách bạch giữa hộ kinh doanh cố định, có địa điểm, doanh thu cao (tiệm vàng, nhà hàng, đại lý lớn…) với hộ buôn bán nhỏ lẻ, hàng rong, hoặc theo thời vụ. Với nhóm đầu, hóa đơn điện tử là khả thi và cần sớm triển khai. Với nhóm sau, cần linh hoạt cơ chế áp dụng, tránh gây xáo trộn hoặc tạo gánh nặng hành chính.

Bên cạnh đó, nên cung cấp phần mềm miễn phí và hỗ trợ thiết bị trong thời gian đầu, bởi đây là giai đoạn chuyển đổi hành vi và tư duy, không chỉ là chuyển đổi công nghệ.

Bà Nguyễn Thị Thắm (hộ kinh doanh phường Trung Hòa, quận Cầu Giấy):
Không nên xử phạt nếu có sai sót trong giai đoạn đầu

Tôi kinh doanh thực hiện thu chi theo hình thức thủ công. Tôi mong rằng, trong quá trình thực hiện áp dụng hóa đơn điện tử ở giai đoạn đầu, nếu có sai sót, cơ quan thuế không nên xử phạt mà nhắc nhở, hỗ trợ để các hộ kinh doanh thực hiện được tốt hơn.

Khi áp dụng hóa đơn điện tử, điều mà không ít hộ kinh doanh lo lắng là có nguy cơ bị truy thu phần thuế khoán cho thời gian trước, nếu doanh thu thực tế khi sử dụng hóa đơn cao hơn. Tôi rất mừng khi lãnh đạo Cục Thuế cho biết, khi doanh thu khoán thay đổi 50% trở lên, hộ kinh doanh phải thông báo thay đổi mức khoán với cơ quan thuế và không bị truy thu.

Ngô Hương - Thanh Hiền thực hiện

Hương - Hiền