Tăng cường kết nối các tiểu vùng, định hình một ASEAN hội nhập hơn, kiên cường hơn

Các đại biểu tham dự phiên toàn thể thứ ba với chủ đề "Hợp tác tiểu vùng hướng tới thúc đẩy tính tự cường và phát triển bền vững". (Ảnh: Tuấn Anh)

Phiên toàn thể diễn ra dưới sự điều phối của PGS. Bradley Murg, Nghiên cứu viên cao cấp, Viện Hợp tác và hòa bình Campuchia, với sự tham dự của Bộ trưởng Ngoại giao Lào Thongsavanh Phomvihane; GS. Alvin Ang, Nghiên cứu viên cao cấp, Trung tâm Chiến lược và nghiên cứu chính sách, Brunei (CSPS); TS. Lý Khai Thịnh, Phó Chủ tịch, Viện Nghiên cứu quốc tế Thượng Hải; Đại sứ Tiffany McDonald, Trưởng Phái đoàn Australia tại ASEAN; TS. Antoinette R. Raquizza, Chủ tịch Viện Hành trình tiến bộ châu Á-Thái Bình Dương, Philippines; Đại sứ Sujiro Seam, Trưởng Phái đoàn Liên minh châu Âu (EU) tại ASEAN và TS. Sovinda Po, Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Đông Nam Á, Đại học Hoàng gia Phnom Penh. Bộ trưởng Ngoại giao thứ hai Brunei Dato Erywan Pehin Yusof gửi thông điệp ghi hình.

Phiên họp tập trung thảo luận các chiến lược nhằm phát huy thế mạnh của các nước tiểu vùng trong ASEAN trong việc ứng phó với các thách thức môi trường và tăng cường sức chống chịu về kinh tế. Các chủ đề trọng tâm bao gồm phát triển chuỗi cung ứng xanh, thúc đẩy các ngành công nghiệp bền vững dựa trên lợi thế địa phương, đẩy mạnh hợp tác môi trường xuyên biên giới, và thu hút đầu tư vào các dự án thân thiện với môi trường ở cấp độ tiểu vùng.

Phiên họp hướng tới mục tiêu tìm ra những giải pháp sáng tạo nhằm cân bằng giữa tăng trưởng kinh tế và bảo vệ môi trường, qua đó nâng cao năng lực ứng phó chung của cộng đồng ASEAN trước biến đổi khí hậu và các thách thức mới nổi khác.

Bộ trưởng Ngoại giao Lào Thongsavanh Phomvihane đánh giá, hợp tác tiểu vùng là trục cột quan trọng với ASEAN. (Ảnh: Tuấn Anh)

Phát biểu dẫn đề, Bộ trưởng Ngoại giao Lào Thongsavanh Phomvihane cho rằng, chủ đề "Hợp tác tiểu vùng hướng tới thúc đẩy tính tự cường và phát triển bền vững" là vấn đề quan trọng mang tính thời sự. Hợp tác tiểu vùng là trụ cột quan trọng với ASEAN, đóng vai trò quan trọng trong thu hẹp khoảng cách phát triển, tăng cường hội nhập kinh tế.

Nền tảng cơ bản phát triển kinh tế khu vực

Nhấn mạnh tầm quan trọng của hợp tác tiểu vùng qua thông điệp ghi hình, Bộ trưởng Ngoại giao thứ hai Brunei Darussalam Dato Erywan Yusof cho rằng, trong thế giới ngày nay, khi các quốc gia ngày càng liên kết chặt chẽ, những thách thức phải đối mặt - từ biến đổi khí hậu đến sự bất ổn kinh tế địa chính trị - đều vượt ra ngoài ranh giới quốc gia.

Điều này khiến hợp tác tiểu vùng trở thành nền tảng cơ bản cho sự phát triển kinh tế khu vực và quốc tế, càng trở nên cần thiết và thiết thực.

Bộ trưởng Ngoại giao thứ hai Brunei nhận thấy, mỗi tiểu vùng, với những thế mạnh và nguồn lực đặc thù riêng, đều tạo ra cơ hội cho sự bổ trợ lẫn nhau và tăng trưởng chung. (Ảnh: Tuấn Anh)

Vì vậy, ông Dato Erywan Yusof tin rằng, hợp tác tiểu vùng đóng vai trò quan trọng trong việc đạt được các mục tiêu phát triển bền vững của ASEAN. Mỗi tiểu vùng, với những thế mạnh và nguồn lực đặc thù riêng, đều tạo ra cơ hội cho sự bổ trợ lẫn nhau và tăng trưởng chung.

Dẫn chứng từ sáng kiến “Trái tim Borneo”, ông Darussalam Dato Erywan Yusof cho hay, với sự tham gia của Brunei, Malaysia và Indonesia, sáng kiến đã góp phần bảo tồn rừng nhiệt đới Borneo trong khi hỗ trợ nâng cao sinh kế bền vững và đảm bảo công tác bảo tồn. Tương tự, sáng kiến "Tam giác san hô" là một con đường quan trọng giúp bảo vệ các hệ sinh thái mong manh và đảm bảo an ninh lương thực thông qua việc quản lý bền vững nguồn tài nguyên biển.

Brunei nhận thức sâu sắc tầm quan trọng của việc gắn kết các diễn đàn tiểu vùng của ASEAN nhằm tăng cường và bổ trợ cho các nỗ lực khu vực. “Dù mỗi tiểu vùng có những đặc trưng và ưu tiên khác nhau, nhưng chúng ta luôn bổ trợ lẫn nhau theo nhiều cách. Sự bổ trợ này chính là nền tảng để chúng ta xây dựng phương thức chung về tính kiên cường và bền vững.

Bằng cách phát huy thế mạnh, chia sẻ các kinh nghiệm ưu tú và tăng cường kết nối giữa các hạ vùng, tôi tin tưởng rằng chúng ta sẽ định hình một ASEAN hội nhập hơn và kiên cường hơn”, ông Darussalam Dato Erywan Yusof bày tỏ mong muốn.

Đại sứ Tiffany McDonald, Trưởng Phái đoàn Australia tại ASEAN đánh giá hợp tác tiểu vùng mạnh giúp xây dựng một ASEAN vững chắc hơn. (Ảnh: Tuấn Anh)

Đồng quan điểm, Đại sứ Tiffany McDonald, Trưởng Phái đoàn Australia tại ASEAN nhận định, hợp tác tiểu vùng giúp định hình khu vực hòa bình ổn định, phát triển, không một quốc gia nào bị bỏ lại phía sau.

"Hợp tác tiểu vùng mạnh giúp xây dựng một ASEAN vững chắc hơn", bà Tiffany McDonald khẳng định.

Trong tương lai, để tăng cường hợp tác tiểu vùng trong ASEAN, bà Tiffany McDonald khuyến nghị, cần sự phối hợp trong hợp tác tiểu vùng trên các cơ chế của khối và cần có sự trao đổi thực chất hơn.

Để ASEAN tiến về phía trước

Tại phiên toàn thể thứ ba, TS. Lý Khai Thịnh, Phó Chủ tịch, Viện Nghiên cứu Quốc tế Thượng Hải ấn tượng với từ khóa “tự cường”. Hiện tại, theo đánh giá của TS. Lý Khai Thịnh, khối ASEAN có 3 điểm nhấn nổi bật để hướng đến tự cường như sau:

Thứ nhất, về cơ hội. ASEAN có nhiều cơ chế để hợp tác, trong đó, nổi bật là năng lực ngoại giao.

Phiên toàn thể thứ ba: “Hợp tác tiểu vùng hướng tới thúc đẩy tính tự cường và phát triển bền vững” ASEAN Future 2025, sáng 26/2 tại Hà Nội. (Ảnh: Tuấn Anh)

Thứ hai, vị thế. Vị thế tốt có thể tạo năng lực, gia tăng sức mạnh cho khối. Hiện tại, vị thế của ASEAN đã giúp khối vượt qua cạnh tranh địa chính trị toàn cầu.

"Khối có cách tiếp cận cân bằng trong vấn đề toàn cầu, đem lại nhiều lợi ích cho khu vực. Thế giới ngày càng nguy hiểm nhưng ở ASEAN, mọi thứ đang khác biệt hoàn toàn", TS. Lý Khai Thịnh nói.

Tuy nhiên, vị chuyên gia này nhận thấy, vẫn có những vấn đề bất ổn sẽ tác động đến ASEAN, thế nhưng, khối có thể "chèo lái" qua bất đồng nhờ việc thúc đẩy cách tiếp cận cân bằng.

Thứ ba, sử dụng năng lực để tiếp cận cân bằng với các vấn đề trên thế giới.

TS. Lý Khai Thịnh khẳng định: "Theo suy nghĩ của người Trung Quốc, tự cường là vô cùng quan trọng. ASEAN phải đạt được tự cường trong bối cảnh thế giới biến động".

Còn GS. Alvin Ang, Nghiên cứu viên cao cấp, Trung tâm Chiến lược và Nghiên cứu chính sách, Brunei (CSPS) cho hay, trước tình hình căng thẳng địa chính trị trên toàn thế giới, ASEAN phải thúc đẩy phát triển bền vững.

Đương nhiên, hành trình này có nhiều thách thức. Do biến đổi khí hậu, ASEAN đang phải đối mặt với rủi ro mất an ninh lương thực hay vấn đề di cư. Trong bối cảnh đó, ASEAN có thể tiến về phía trước nhờ các sản phẩm bền vững và Trung Quốc là một thị trường tiềm năng, có thể vừa xuất khẩu, vừa nhập khẩu các sản phẩm này.

TS. Lý Khai Thịnh cảnh báo, do biến đổi khí hậu, ASEAN đang phải đối mặt với rủi ro mất an ninh lương thực hay vấn đề di cư. (Ảnh: Tuấn Anh)

Hướng tới tương lai, GS. Alvin Ang cho rằng, ASEAN không cần bắt đầu lại, mà chỉ cần xây dựng trên nền tảng đã có.

Theo GS. Alvin Ang, khu vực có thể chú trọng 6 vấn đề như: Tận dụng lợi thế và tăng cường hợp tác khu vực; tập trung phát triển các lĩnh vực có lợi thế như nông nghiệp bền vững, năng lượng tái tạo, du lịch sinh thái; đơn giản hóa thủ tục kinh doanh; thúc đẩy hội nhập tăng cường kết nối; đầu tư các dự án trang trại điện gió, dự án xanh; nâng cao chất lượng nguồn nhân lực.

Cũng tại phiên thứ ba các đại biểu đã tập trung thảo luận các chiến lược nhằm phát huy thế mạnh của các nước tiểu vùng trong ASEAN trong việc ứng phó với các thách thức môi trường và tăng cường sức chống chịu về kinh tế.

Đồng thời, xoay quanh các nội dung chính như phát triển chuỗi cung ứng xanh, thúc đẩy các ngành công nghiệp bền vững dựa trên lợi thế địa phương, đẩy mạnh hợp tác môi trường xuyên biên giới và thu hút đầu tư vào các dự án thân thiện với môi trường ở cấp độ tiểu vùng.

ASEAN cần hướng tới mục tiêu tìm ra những giải pháp sáng tạo nhằm cân bằng giữa tăng trưởng kinh tế và bảo vệ môi trường, qua đó, nâng cao năng lực ứng phó chung của cộng đồng trước biến đổi khí hậu và các thách thức mới nổi khác.

Diễn đàn Tương lai ASEAN 2025 diễn ra từ ngày 25-26/2, có hơn 600 đại biểu tham dự trực tiếp, trong đó có trên 230 đại biểu quốc tế, tăng hơn 2,5 lần so với năm 2024. Đặc biệt, Diễn đàn năm nay vinh dự có sự hiện diện của Tổng thống Timor Leste José Ramos-Horta, Thủ tướng Malaysia, Chủ tịch ASEAN 2025 Dato’ Seri Anwar bin Ibrahim, Thủ tướng New Zealand Christopher Luxon, Tổng thư ký ASEAN Kao Kim Hourn; cùng thông điệp ghi hình của Thủ tướng Thái Lan, Chủ tịch Ủy ban châu Âu và Phó Tổng thư ký Liên hợp quốc; trên 10 Phó Thủ tướng, Bộ trưởng các nước tham dự trực tiếp và gửi thông điệp ghi hình, 160 đại biểu ngoại giao đoàn (trong đó có 40 Đại sứ), và 230 đại biểu trong nước (gồm 20 lãnh đạo bộ ngành, 10 lãnh đạo tỉnh thành).

Xem thêm các bài viết về Diễn đàn Tương lai ASEAN 2025 trên Báo Thế giới và Việt Nam tại đây.

Gia Thành