Tận mắt quan sát người thợ 'hồi sinh' những chiếc quạt cổ

Tận mắt quan sát người thợ ‘hồi sinh’ những chiếc quạt cổ.

Không ồn ào như các cửa hàng khác, tại địa chỉ số 2 phố Tạ Hiện (quận Hoàn Kiếm, TP Hà Nội), những người thợ cặm cụi, tỉ mỉ vặn từng con ốc để “hồi sinh” những chiếc quạt cổ mang thương hiệu nổi tiếng trên thế giới như Marelli (Ý), Calor, Eole (Pháp), quạt tai voi (Nga)… tất cả những chiếc quạt này đều mang đậm giá trị lịch sử và nghệ thuật.

Trong căn nhà nhỏ chưa đầy 30m², chủ cửa hàng bày quạt dưới sàn, treo lên trần nhà hàng chục chiếc tụ quạt đang chờ sửa chữa, phục chế.

Có những chiếc quạt cũ kỹ, đen nhẻm, lớp sơn đã bong tróc, cánh quạt hoen gỉ và động cơ không còn hoạt động.

Nhưng cũng có những chiếc quạt được phục chế lại, sáng bóng với lớp sơn vàng đồng, trông như mới.

Chia sẻ với PV, anh Trần Hồng Đức (chủ cửa hàng) nói: “Tôi đã xây dựng và gìn giữ niềm đam mê của bố và tiếp tục công việc phục chế quạt cổ”.

“Gia đình tôi có truyền thống lâu dài gắn bó với những chiếc quạt cổ. Bố tôi được tiếp xúc với những chiếc quạt này từ nhỏ. Gia đình tôi gắn liền với những chiếc quạt từ thời kỳ thuộc địa Pháp. Những chiếc quạt từ Pháp mang đến Việt Nam trước đây có giá trị rất cao, chúng không chỉ là vật dụng, mà còn là biểu tượng của một thời kỳ lịch sử”, anh Đức chia sẻ. (Trong ảnh là những người thợ đang miệt mài phục chế lại những chiếc quạt cổ tại cửa hàng nhà anh Đức.

Là người được bố anh Đức truyền bí quyết sửa chữa, phục chế những chiếc đồng hồ cổ, với kinh nghiệm 10 năm trong nghề, anh V. N cho biết: "Công việc không đơn thuần là sửa chữa, mà còn đòi hỏi sự am hiểu sâu sắc về cơ chế vận hành của từng loại quạt, từ quạt bàn, quạt cây đến những mẫu quạt cổ điện khí đầu tiên. Bên cạnh kỹ năng và sự tỉ mỉ, nghề phục chế quạt cổ còn đòi hỏi đam mê và kiên nhẫn”, anh V.N nói.

“Mỗi chiếc quạt sau khi phục chế không chỉ quay trở lại trạng thái nguyên bản mà còn mang theo giá trị lịch sử, nét hoài cổ đầy sức hút”, anh V.N cho hay.

Quá trình "hồi sinh" một chiếc quạt không hề đơn giản. Từng bộ phận như cánh quạt, động cơ, cuộn dây,... đều được tháo rời, kiểm tra và thay thế bằng linh kiện phù hợp. Có những chiếc quạt cần cả tháng trời để phục chế hoàn chỉnh. Không chỉ là công việc, với anh Thắng, đây còn là đam mê và trách nhiệm giữ gìn những giá trị xưa cũ.

Theo anh Đức, một trong những chiếc quạt đáng chú ý là quạt Marelli, sản xuất tại Ý vào đầu thế kỷ 20, khi động cơ điện mới bắt đầu xuất hiện. Quạt Marelli nổi bật với vẻ đẹp mềm mại, sắc sảo, mang đậm nét hoài cổ và thường được đặt trong những không gian sang trọng như biệt thự cổ hay khu nghỉ dưỡng. Quạt Eole của Pháp, sản xuất vào những năm 1930 - 1940, có công suất lớn và thường được dùng trong các nhà thờ. Còn quạt Emi của Hà Lan có thiết kế độc đáo, lấy cảm hứng từ củ lạc và lồng quạt tạo hình tia sét. Trong ảnh là một tụ quạt đang trong quá trình phục chế lại.

Mỗi chiếc quạt đều có thiết kế riêng biệt, với chất liệu cao cấp như thân đúc bằng gang, cánh bằng gỗ hoặc đồng, giúp chúng tồn tại hàng trăm năm. Tuy nhiên, công việc phục chế quạt cổ không hề đơn giản.

Qua thời gian, những chiếc quạt này bị gỉ sét, hỏng hóc, nhưng qua bàn tay tài hoa của người thợ, chúng lại có thể quay đều, mang theo hơi thở của một thời xa xưa.

Theo tìm hiểu của PV, hiện cửa hàng anh Đức đang sở hữu những chiếc quạt có giá trị không hề nhỏ. Từ vài chục triệu đồng cho tới hàng trăm triệu đồng. Ví dụ một chiếc quạt Marelli xoay 360 độ, mẫu O.400/P, có giá lên tới 400 triệu đồng.

Chiếc quạt mang thương hiệu Marelli (loại 2 đầu xoay 360 độ) được sản xuất vào đầu thế kỷ 20 dành riêng cho các không gian sang trọng tại Đông Dương. Thân quạt, cánh quạt và lồng bảo vệ đều được làm từ đồng thau cao cấp và hiện không còn được sản xuất.

Dù xã hội ngày càng phát triển, nhưng những chiếc quạt cổ sau khi được "hồi sinh" vẫn có sức hút đặc biệt, trở thành món đồ sưu tầm, trang trí giá trị đối với những người yêu hoài niệm vì thế mà giá bán lên đến cả trăm triệu đồng.

Tuấn Anh