Tận dụng dư địa, lợi thế để xuất khẩu nông lâm thủy sản 'cán đích' 65 tỷ USD

Chế biến thủy sản để xuất khẩu. (Ảnh: PV/Vietnam+)

Giá trị xuất khẩu nông lâm thủy sản tháng 1 năm 2025 giảm 4,9% so với cùng kỳ năm trước. Tuy nhiên, nhờ kết quả tăng trưởng cao của tháng 2/2025 đã đưa tổng giá trị xuất khẩu nông lâm thủy sản 2 tháng đầu năm nay đạt 9,48 tỷ USD, tăng 8,3% so với cùng kỳ năm 2024.

Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Phùng Đức Tiến đã có những trao đổi với báo chí về kết quả xuất khẩu nông lâm thủy sản và những thách để đạt được mục tiêu tăng trưởng mà Chính phủ giao.

- Xin Thứ trưởng cho biết kết quả xuất khẩu nông lâm thủy sản 2 tháng đầu năm 2025?

Thứ trưởng Phùng Đức Tiến: Kim ngạch xuất khẩu nông lâm thủy sản 2 tháng đầu năm 2025 đạt 9,38 tỷ USD, tăng 8,3% so với cùng kỳ năm 2024. Nhìn chung những mặt hàng xuất khẩu có giá trị cao vẫn duy trì đà tăng trưởng, có thặng dư.

Giá trị xuất khẩu các mặt hàng nông sản đạt 4,89 tỷ USD, tăng 4,5%; giá trị xuất khẩu sản phẩm chăn nuôi đạt 72,2 triệu USD, tăng 4%; giá trị xuất khẩu thủy sản đạt 1,42 tỷ USD, tăng 18,6%; giá trị xuất khẩu lâm sản đạt 2,68 tỷ USD, tăng 11,9%.

Trong hai tháng đầu năm, xuất khẩu càphê tăng rất cao tới 26,2% mặc dù sản lượng giảm 28,2% và năm nay dự kiến kim ngạch xuất khẩu càphê có thể đạt 6 tỷ USD.

Bên cạnh nhiều mặt hàng xuất khẩu tăng trưởng tốt như lâm sản, thủy sản, cà phê, hồ tiêu…, một số mặt hàng có giá trị xuất khẩu giảm như rau quả, gạo. Do đó, ngành cần phát huy những mặt hàng đang có lợi thế.

Chẳng với lúa gạo, giá gạo xuất khẩu bình quân 2 tháng đầu năm 2025 ước đạt 553,6 USD/tấn, giảm 18,3% so với cùng kỳ năm 2024. Nhưng trong những ngày đầu tháng 3/2025, giá gạo xuất khẩu bắt đầu nhích lên. Năm ngoái, xuất khẩu gạo đạt con số 9,15 triệu tấn, năm nay dự kiến xuất khẩu gạo khoảng 9 triệu tấn. Với 75% gạo chất lượng cao, nếu có xuất khẩu có sụt giảm cũng sẽ không đáng kể vì chúng ta đã phát triển được thị trường để đảm bảo duy trì được sản lượng và giá trị xuất khẩu.

Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Phùng Đức Tiến trao đổi về kết quả xuất khẩu nông lâm thủy sản. (Ảnh: PV/Vietnam+)

Với những mặt hàng đang có sự tụt giảm về kim ngạch xuất khẩu, hiện ngành cũng đã có hệ thống giải pháp để có thể duy trì được đà tăng trưởng ở những tháng sau. Những biến động mới trong những ngày đầu năm 2025 được ngành nông nghiệp nhìn nhận là những động lực mới để chuyển đổi và tăng tốc phát triển dựa trên hệ sinh thái sản xuất và tư tưởng kinh tế nông nghiệp đã hình thành được trong thời gian qua

- Từ kết quả xuất khẩu nông lâm thủy sản, Thứ trưởng đánh giá thế nào về những thách thức cần phải đối diện trong thời gian tới?

Thứ trưởng Phùng Đức Tiến: Họp Thường trực Chính phủ tháng 1/2025 đã xác định chiến tranh thương mại đang cận kề. Đặc biệt là sau thời gian gần hai tháng ông Donald Trump lên Tổng thống Hoa Kỳ đã có những tác động từ chính sách bảo hộ với sản xuất trong nước, chính sách của ông Donald Trump với Trung Quốc và một số nước. Thêm vào đó, các vấn đề trên thế giới của Hoa Kỳ với Ukraine, với châu Âu đang hết sức nóng bỏng.

Đến nay, các vấn đề chưa ảnh hưởng lớn đối với thị trường nông sản Việt Nam. Tuy nhiên, chúng ta cũng là một đối tác xuất siêu sang thị trường Mỹ rất lớn. Do vậy, chúng ta cần phải nhận định rõ các thách thức để có những giải pháp phù hợp, đảm bảo xuất khẩu nông lâm thủy sản năm 2025 đúng chỉ tiêu của Thủ tướng Chính phủ giao là 64-65 tỷ USD và có thể phấn đấu đạt 70 tỷ USD.

Nguồn thu của xuất khẩu nông lâm thủy sản chính là thu thật và thặng dư thật để có nguồn ngoại tệ thúc đẩy công hóa, hiện đại hóa đất nước.

- Với mục tiêu xuất khẩu nông lâm thủy sản phải đạt con số 70 tỷ USD thì cần phải tận dụng dư địa để tăng trưởng và đẩy mạnh chế biến sâu như thế nào, thưa Thứ trưởng?

Thứ trưởng Phùng Đức Tiến: Hiện nay, lĩnh vực trồng trọt chiếm khoảng 43% tổng giá trị toàn ngành nông nghiệp, tăng trưởng lĩnh vực này năm cao nhất đạt 2,2% còn thông thường ở mức 1,5-1,8%. Lĩnh vực chăn nuôi với quy mô 5% GDP và chiếm khoảng 26% tổng giá trị toàn ngành nông nghiệp, tăng trưởng cao nhất lĩnh vực này là 5,92% (năm 2022).

Thủy sản chiếm 28% trong tổng giá trị toàn ngành nông nghiệp, tăng trưởng từ 3,5-3,8%. Lâm nghiệp chiếm tỷ trọng không lớn trong tổng giá trị toàn ngành nông nghiệp nhưng tăng trưởng bình quân ở mức trên dưới 7%.

Đây là những dư địa cần phải rà soát để tính toán trong cơ cấu ngành hàng cũng như tốc độ tăng trưởng để đảm bảo về đích tăng trưởng nông nghiệp năm 2025 là 4% như mục tiêu Chính phủ đã đặt ra.

Trong bối cảnh diện tích sản xuất nông nghiệp của Việt Nam không tăng thì càng cần quan tâm tới vấn đề năng suất, chất lượng và vùng nguyên liệu gắn với chế biến sâu. (Ảnh: PV/Vietnam+)

Dư địa, tiềm năng và lợi thế cho xuất khẩu nông lâm thủy sản của Việt Nam vẫn còn. Trong bối cảnh hiện nay, khoa học công nghệ là giải pháp đầu tiên, quyết định vị thế đất nước, vị thế của ngành. Bộ Chính trị đã có Nghị quyết số 57-NQ/TW ngày 22/12/2024 về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia. Vì thế cần thúc đẩy khoa học công nghệ một cách mạnh mẽ, quyết liệt và hiệu quả hơn.

Khoa học, công nghệ chiếm 55% giá trị gia tăng của toàn ngành. Tuy nhiên, tới đây, khoa học công nghệ phải đưa vào chương trình giống, chương trình canh tác, bảo vệ thực vật, thú y phòng bệnh, từ đó gắn với kinh tế tuần hoàn, chuyển đổi số để truy xuất được nguồn gốc và minh bạch những sản phẩm ra thị trường thế giới.

Về chế biến và chế biến sâu, hiện nay Việt Nam mới chỉ xuất khẩu chủ yếu bằng “bao” (xuất thô) trong khi thế giới xuất khẩu bằng “gói” (sản phẩm tinh, chế biến sâu). Giá trị gia tăng chính là ở chỗ này.

Trong bối cảnh diện tích sản xuất nông nghiệp của Việt Nam không tăng thì càng cần quan tâm tới vấn đề năng suất, chất lượng và vùng nguyên liệu gắn với chế biến sâu để có giá trị gia tăng cao. Đây chính là dư địa để ngành có thể đạt được mục tiêu xuất khẩu nông lâm thủy sản trong năm 2025 và làm tiền đề cho xuất khẩu trong giai đoạn 2026-2030.

- Xin trân trọng cảm ơn Thứ trưởng!

(Vietnam+)